Morgunblaðið - 30.11.2011, Síða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER 2011
Ég get ekki orða
bundist lengur. Ég er
alinn upp norður í Öx-
arfirði, norður á Mel-
rakkasléttu, á því land-
svæði sem nú er mest
til umræðu vegna kaup-
tilboðs kínversks at-
hafnamanns sem kaupa
vill Grímsstaði á Fjöll-
um. Ég hef verið þeirr-
ar skoðunar lengi að
Hólsfjöllin, Melrakkasléttan og
reyndar mörg önnur svæði á landinu
séu vannýtt auðlind og gjaldi fyrir
það eitt að vera ekki „inn“ hjá ferða-
þjónustumafíunni á suðvesturhorn-
inu.
Árum saman hefur ferðaþjón-
ustufólk á svæðinu reynt að fá nokkr-
ar krónur í lagfæringar á vegum,
stígum, salernum og öðru aðgengi en
ekkert orðið ágengt, engir peningar
hafa verið til, eða það sem ég held að
sé aðalatriðið að ekkert má gera sem
hugsanlega gæti breytt þeirri mark-
aðssetningu ferðamála á Íslandi að
allir ferðamenn komi á land á suð-
vesturhorni landsins og sé stýrt um
landið af stóru ferðaskrifstofunum.
Nytsamir sakleysingar láta síðan
slá ryki í augun á sér um að allt sé
þetta í þágu náttúruverndar og um-
hyggju fyrir landinu og íbúa hinna
dreifðu byggða, heyr á endemi.
Stjórnmálaflokkurinn Vinstri
grænir hefur einmitt fiskað í þessu
vatni, talað fjálglega um umhyggju
sína fyrir landinu og að náttúran
verði að njóta vafans. Þeirra nátt-
úruvernd hefur orðið til við skrif-
borðin suður í Reykjavík og álit
heimamanna í hinum dreifðu byggð-
um engu máli skipt, það eru hvort
sem er bara bændadurgar, sægreifar,
landníðingar eða þaðan af verra sem
þar búa.
Það er búið að selja
ótal jarðir á Íslandi,
bæði til Íslendinga og
útlendinga, sem síðan
hefur verið lokað með
keðju og hengilás og
standa auðar 50 vikur á
ári og margar sveitir
nánast í auðn vegna
þessara kaupa. Þetta
þykir mjög fínt fyrir
sunnan, náttúruvernd
og umhyggja fyrir land-
inu á hæsta stigi. Verst
finnst mér þegar fólkið, sem gefist
hefur upp fyrir þessu undarlega lög-
máli að ekkert megi byggja upp norð-
an Hvalfjarðar og austan Hellisheið-
ar, réttlætir eigin uppgjöf með því að
taka undir þessa firringu.
Það er engin áhætta fólgin í kaup-
um Kínverjans því enda þótt trúin
flytji fjöll þá getur Kínverjinn það
örugglega ekki. Aðgengi Íslendinga
er enginn vandi að tryggja, og er
reyndar í lögum nú þegar, og eins er
með allt skipulag, kjarasamninga að
annað slíkt.
Uppbygging á Grímsstöðum gæti
einmitt aukið mjög alla möguleika í
ferðaþjónustu landsins, kakan myndi
stækka og álagið af ferðamönnum
dreifast víðar og jafnvel flug á al-
þjóðaflugvellina á Akureyri og Egils-
stöðum.
Vinstri grænir eru annars sérstakt
sálfræðilegt rannsóknarefni, þeir
bentu á Kárahnjúka þegar vernda
átti Eyjabakka, þeir bentu á gufuafls-
virkjanir þegar vernda átti Kára-
hnjúka, þeir bentu á ferðaþjónustu
þegar á að vernda átti gufuna, þeir
bentu á skoska jarðfræðinema í
Vatnajökulsþjóðgarði þegar banna
átti hestamenn, þeir benda á hvað
þegar stoppa á uppbyggingu í ferða-
þjónustu?
Hættum þessum þjóðrembingi,
heimóttarskap og heimsku og förum
að vera menn meðal manna og þjóð
meðal þjóða. Hvort það er kínverskur
aðili sem kaupir landið eða íslenskur
skiptir mig engu máli svo fremi ég
geti áfram fengið að njóta þess, horfa
á það og upplifa og umgangast eins
og hver annar Íslendingur. Mér
finnst reyndar mun líklegra að svo
verði með þessum eiganda heldur en
með sameign tuga brottfluttra erf-
ingja sem ekki koma sér saman um
neitt og koma þarna tvær vikur á ári.
Ferðaþjónusta úti um land berst í
bökkum, áhættufjármagn lækkar
hratt eftir sem kílómetrum fjölgar frá
Reykjavík og loks þegar einhver er
tilbúinn að leggja fjármuni í alvöru
uppbyggingu utan þéttbýlis er því
hafnað. Það má líka spyrja hvað
menn ætli að gera ef Berlusconi og
ítalska mafían vill kaupa Grímsstaði,
sem þeim er algjörlega heimilt sam-
kvæmt EES-samningnum án þess að
spyrja kóng eða prest. Er þá ekki
betra að ganga til samstarfs við þenn-
an fjárfesti sem virðist hafa svo góð
fyrirheit, það er ekki úr háum söðli að
detta.
Að lokum ef einhverjum hefur
dottið í hug að þetta sé skrifað í mik-
illi gremju og reiði þá hefur hann al-
gjörlega rétt fyrir sér.
Heimska og heimóttarskapur
Eftir Sigurð
Ragnarsson » Það er búið að selja
ótal jarðir á Íslandi,
bæði til Íslendinga og
útlendinga, sem síðan
hefur verið lokað með
keðju og hengilás og
standa auðar 50 vikur á
ári …
Sigurður Ragnarsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
á Egilsstöðum.
Ótiltekinn hópur
manna hefur tekið sig
til og hafið smíði
fornminja í hlaðinu á
Skálholti. Þar virðist
ekkert til sparað.
Það vekur auðvitað
athygli því á sama
tíma berst önnur og
vitiborin starfsemi í
Skálholti í bökkum,
þannig að erfiðleikar
eru á að taka á móti fólki til kirkju
og tónleika, að ekki sé talað um
ferðamenn vegna skorts á aðstöðu
fyrir snyrtingu.
Þar sem sporin hræða er nauð-
synlegt að leggja fram nokkrar
spurningar og fá skýr svör frá
þeim sem hér höndla um.
1. Hvaða söfnuður er Þorláksbúð-
arfélagið? Hefur félagið
stjórn? Hve margir eru fé-
lagsmenn Þorláksbúðarfélags-
ins?
2. Hver eru lög eða starfsreglur
Þorláksbúðarfélagsins?
3. Hvernig er staðið að kjöri
stjórnar félagsins?
4. Hver annast greiðslur kostn-
aðar vegna verksins, eða er
prókúrukhafi félagsins?
5. Hver er kostnaðaráætlun
vegna byggingar Þorláksbúðar
í Skálholti?
6. Var áætlunin lögð fyrir Kirkju-
ráð og samþykkt í ráðinu?
7. Var það gert fyrir fimm árum
þegar sagt var (fréttir í Rík-
issjónvarpi 09.11.2011) að þetta
verk hefði hafist?
8. Hvenær var það
gert?
9. Hver ber fjárhags-
lega ábyrgð á
verkinu?
10. Hve mikið fjár-
magn er þegar
komið í verkið?
11. Hve háar eru úti-
standandi skuldir
vegna smíði Þor-
láksbúðar?
12. Hver eða hverjir
eru hönnuðir að
Þorláksbúð (fyr-
irtæki og einstaklingar) og
hafa fengið greidd laun eða
þóknun vegna starfa að hönn-
un og byggingu Þorláksbúðar?
13. Hvernig skiptist greiðsla
kostnaðar milli ríkissjóðs,
kirkjunnar og annarra aðila?
14. Hvaða aðrir aðilar en kirkjan
og ríkið hafa lagt fram fé til
verksins?
15. Hver sér um bókhald vegna
framkvæmdarinnar?
16. Hver annast endurskoðun bók-
halds Þorláksbúðarfélagsins
vegna framkvæmda við Þor-
láksbúð?
17. Hvenær var bókhald félagsins
(vegna byggingar Þorláks-
búðar) síðast endurskoðað?
18. Er til deiliskipulag fyrir Skál-
holtsstað?
19. Ef það ekki til, svo sem margt
bendir til, er þá lögum sam-
kvæmt hægt að gefa út bygg-
ingar- eða framkvæmdaleyfi?
20. Verður ekki byggingarleyfi að
liggja fyrir áður en byrjað er á
einhverjum framkvæmdum og/
eða breytingum ?
21. Er það ekki rétt að fram-
kvæmdaleyfi hafi fyrst verið
gefið út föstudaginn 4. nóv-
ember 2011?
22. Heldur Þorláksbúðarnefnd
fundagerðarbók?
23. Hvenær var síðasti fundur
nefndarinnar haldinn og hverj-
ir sátu hann?
24. Hvaða ákvarðanir voru teknar
á þeim fundi?
25. Hafði Þorláksbúðarnefnd ein-
hvern tíma samband við húsa-
friðunarnefnd á undirbúnings-
tíma verkefnisins?
26. Hver eða hverjir hafa aðgang
að bankareikningum félagsins
og geta ráðstafað fjármunum
þess?
27. Og svo að lokum: Annast Árni
Johnsen alþingismaður, fyrr-
verandi formaður bygging-
arnefndar Þjóðleikhússins,
fjárreiður Þorláksbúð-
arnefndar, eða hefur einhver
afskipti af þeim?
Þetta eru einungis nokkrar af
þeim spurningum, sem vakna í
kringum þetta vandræðamál, en
það mun ekki efla guðs kristni í
landinu.
Með vinsemd.
Nokkrar spurningar
til athugunar vegna
Þorláksbúðar í Skálholti
Eftir Vilhjálm
Bjarnason » Þar sem sporin
hræða er nauðsyn-
legt að leggja fram
nokkrar spurningar og
fá skýr svör frá þeim
sem hér höndla um.
Vilhjálmur Bjarnason
Höfundur er lektor við HÍ.
Að beiðni sjávar-
útvegs- og landbún-
aðarráðherra tók
undirritaður þátt í
starfi vinnuhóps á
vegum ráðuneytisins
um gerð tillagna í
fiskveiðistjórnun.
Verkefni okkar var
að fara yfir þær um-
sagnir sem fram
komu um það frum-
varp sem lagt var
fyrir Alþingi á liðnu vori og móta
úr þeim ný drög að frumvarpi sem
tæki ennfremur mið af stefnu rík-
isstjórnarinnar og niðurstöðu
sáttanefndarinnar. Engin önnur
fyrirmæli eða afskipti voru sett
fram frá hendi ráðherra og hafði
hópurinn því frjálsar hendur um
það hvað hann legði til.
Nú hefur forsætisráðherra inn-
leitt nýja tegund gagnsæis í
stjórnsýslu þegar hún skilgreinir
undirritaðan og alla aðra sem að
þessu starfi komu sem stjórn-
arandstæðinga.
Það virðist aftur á móti að ann-
ars konar gagnsæi og opnun
stjórnsýslu njóti ekki vinsælda í
forsætisráðuneytinu hvað sem líð-
ur skrifaðri stefnu ríkisstjórn-
arinnar. Jón Bjarnason sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðherra
kynnti vinnuhópi þeim sem ég
starfaði í þau áform að frumvarps-
drög yrðu ekki lögð fram sem
stjórnarfrumvarp heldur sem
vinnuskjal sem færi til umsagnar
hagsmunaaðila og alls almennings.
Að því loknu yrði unnið stjórn-
arfrumvarp.
Sporin hræða
Umrædd vinnuskjöl eiga sér
langa forsögu sem við í vinnuhóp
ráðuneytisins fengum í arf í okkar
vinnu. Til glöggvunar skal sú saga
rakin hér.
Við valdatöku sitjandi rík-
isstjórnar voru kynnt róttæk
áform um endurskoðun laga um
stjórn fiskveiða. Ríkisstjórnin
ákvað síðan að hefja þá vegferð
með skipan svokallaðrar sátta-
nefndar sem undirritaður sat í.
Þar áttu sæti fulltrúar atvinnu-
greinarinnar, hagsmunasamtaka
og allra stjórnmálaflokka en for-
maður nefndarinnar var Guð-
bjartur Hannesson alþingismaður
og varaformaður Björn Valur
Gíslason alþingismaður. Nefndin
skilaði af sér liðlega ári síðar eða
haustið 2010.
Niðurstaða nefndarinnar var
löng skýrsla sem túlka má á ýmsa
vegu og fyrir lá að nefndarmenn
gengu mjög missáttir frá borði.
Daginn eftir að skýrslunni var
skilað gerðu sumir þeirra sem
skrifað höfðu undir hana verulegar
athugasemdir við efni hennar.
Haustið 2010 hófst samráðsferli
um frumvarpssmíði sem var þá í
höndum sex þingmanna stjórn-
arliðsins en engin samstaða var í
þeim hópi. Þegar ekki þóttu líkur
á sameiginlegri niðurstöðu sex-
menninga bættust forystumenn
ríkisstjórnarinnar í hópinn. Al-
menn gagnrýni barst frá atvinnu-
greininni fyrir það að leynd hvíldi
yfir vinnunni.
Ósætti í stjórnarliðinu
Vetrarlangt var setið yfir málum
og loks unnið frumvarp sem fékk
þá einkunn þingmanns ríkisstjórn-
arinnar að það væri eins og unnið
af sjimpönsum, samkvæmt frétt
Eyjunnar þann 3. maí síðastliðinn.
Mikið ósætti var frá fyrsta degi
um málið í stjórnarliðinu sem op-
inberaðist óbreyttum stuðnings-
mönnum stjórnarinnar vel í þing-
umræðu og á þingskjölum.
Þannig var formaður sjávar-
útvegs- og landbúnaðarnefndar Al-
þingis ein um sitt álit
á frumvarpinu þegar
það loks fékk þinglega
meðferð síðastliðið
vor. Fylkingaskipan í
þessu gekk þvert á
flokksbönd. Hinir fjöl-
mörgu stjórnarliðar
sem komu að málinu
síðastliðinn vetur
hlupu frá endanlegum
stuðningi við málið á
Alþingi og að lokum
var frumvarpinu skil-
að aftur upp í sjávar-
útvegs- og landbúnaðarráðuneyti
með hraklegum eftirmælum for-
manns og varaformanns sjávar-
útvegs- og landbúnaðarnefndar
þingsins.
Dýrkeyptur vinnufriður
Þegar málið kom upp í ráðu-
neyti í lok september síðastliðins
var tekin ákvörðun um stofnun
vinnuhóps og var undirritaður
fenginn til setu í honum án þess að
vera fyrst yfirheyrður um stuðn-
ing eða andstöðu við ríkisstjórn-
ina. Aðrir í hópnum voru Atli
Gíslason alþingismaður og Jón Eð-
vald Friðriksson framkvæmda-
stjóri FISK á Sauðárkróki. Jó-
hanni Guðmundssyni starfsmanni
ráðuneytisins var falið að vinna
með hópnum.
Þau einu fyrirmæli sem við
fengum var að vinna sem best úr
þeim tæplega 40 umsögnum sem
bárust Alþingi um málið og flestar
reyndust neikvæðar í garð þess
frumvarps sem legið hafði fyrir.
Hér höfðum við að veganesti
skýrslu sáttanefndarinnar og
stefnu ríkisstjórnarinnar. Við ein-
settum okkur að feta einstigi, fara
millileið án þess að við hefðum
mikla von um að hægt væri að
sætta ólík sjónarmið. En þetta var
reynt og svo er annarra að dæma
um hvernig til hefur tekist. Ráð-
herra tók ekki þátt í stefnumótun
hópsins eins og áður sagði enda
ekki erindi okkar að leggja fram
sérstakar tillögur hans heldur fag-
lega nálgun á viðfangsefninu.
Í ljósi reynslunnar var okkur
lofað trúnaði og vinnufriði við
verkið, enda forsenda þess að við
tækjum það að okkur, og uppálagt
að um væri að ræða skjal sem síð-
an gæti orðið grunnur að vinnu við
stjórnarfrumvarp. Tími til stefnu
var skammur eða liðlega mánuður
en að því loknu var fyrir lagt að
málið færi þegar til almennrar og
opinnar kynningar í anda gagnsæ-
is og þeirra lýðræðisvinnubragða
sem sitjandi ríkisstjórn gerir að
sínum í stefnuyfirlýsingu.
Jón á að játast ESB-trúnni
Allt tal um að hér hafi verið
unnin sú vinna sem valdið geti sár-
indum í stjórnarsamstarfi er með
miklum ólíkindum og fer raunar
ekki milli mála að hér eru spuna-
meistarar ESB-fléttunnar að
verki. Í stað þess að koma hreint
fram og krefjast þess að Jón gangi
af stefnu VG og játist líkt og aðrir
undir ESB-trú er búinn til furðu-
leg atburðalýsing um birtingu
vinnuskjala og afar vonda stjórn-
arandstæðinga.
Með ásökunum á hendur Jóni
Bjarnasyni síðustu daga hafa ís-
lensk farsastjórnmál náð nýjum og
óþekktum hæðum.
Farsakennd
aðför að ráðherra
Eftir Aðalstein
Árna Baldursson
Aðalsteinn Á.
Baldursson
» Allt tal um að hér
hafi verið unnin sú
vinna sem valdið geti
sárindum í stjórnarsam-
starfi er með miklum
ólíkindum.
Höfundur er formaður Framsýnar –
stéttarfélags.