Morgunblaðið - 30.11.2011, Side 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. NÓVEMBER 2011
Við reynum að nota
bæði stóra og litla,
alls kyns menn 32
»
„Kórfélagar hafa talað um það í mörg ár að þeir
verði að koma með mér til Íslands og allir hlakka
mikið til,“ segir Þröstur Eiríksson, stjórnandi
hins norska Bærum Bachkor. Kórinn kemur fram
á tónleikum í Langholtskirkju á föstudagskvöldið
og flytur aðventu- og jólatónlist frá endurreisn-
artímanum. Ásamt kórnum kemur fram hljóð-
færahópurinn Norwegian Cornett & Sackbuts en
meðlimir hans leika á blásturshljóðfæri frá end-
urreisnartímanum. Á efnisskrá tónleikanna eru
verk eftir Michael Prätorius, Heinrich Schütz,
Giovanni Gabrieli og fleiri. Prätorius samdi fjölda
tónverka sem byggjast á sálmalögum miðalda og
endurreisnartímans. Mörg tónverkanna eru sam-
in í anda Feneyjaskólans, þar sem söngvurum og
hljóðfæraleikurum er skipt í minni hópa sem
syngja og leika hver á móti öðrum.
Áhersla á eldri kórtónlist
Bærum er liðlega 100.000 manna bæjarfélag
vestan við Osló. Bærum Bachkor starfar við Hö-
vik-kirkju og þar er Þröstur jafnframt organisti.
„Þessi ferð kemur til vegna þess að kórinn á 25
ára afmæli og okkar langaði að gera eitthvað í því
sambandi. Við fengum þennan hóp hljóðfæraleik-
ara til liðs við okkur og megnið af kórnum kemur
til Íslands, 25 söngvarar, auk fimm hljóðfæara-
leikara,“ segir Þröstur.
„Fyrir mánuði fluttum við H-moll-messu Bachs
í tilefni afmælisins og í framhaldinu er þessi ferð.
Við verðum svo með tvenna tónleika með þess-
ari efnisskrá þegar við komum til baka, eina í okk-
ar heimakirkju og aðra í Osló.“
Þröstur byrjaði í þessari stöðu í Bærum árið
1990 og tók þá strax við kórnum, sem hafði verið
stofnaður fjórum árum áður. Hann segir kórinn
æfa allan veturinn og einungis gert hlé í tvo mán-
uði á sumri. „Þetta er áhugafólk en flestir hafa
tónlistarbakgrunn. Við höfum flutt nokkuð af
nýrri tónlist en leggjum áherslu á þá gömlu og að
flytja hana í upprunalegum búningi. Því leitum við
oft eftir samstarfi við hljóðfæraleikara sem leika á
upprunaleg hljóðfæri.“
Kórar syngja minna við messur í Noregi
Þröstur nam við Tónlistarskólann í Reykjavík
og síðan Tónlistarháskólann í Ósló í sex ár. Hann
starfaði sem organisti hér á árunum 1985-1990,
fyrst við Laugarneskirkju og síðar Garðakirkju.
Þegar hann er spurður um muninn á störfum
kirkjuorganista og kórstjóra í Noregi og á Íslandi
segir hann ekki jafnalgengt þar og hér að kórar
syngi í messum, almennur safnaðarsöngur er það
mikill. „Meginverkefni kórsins er því tónleikahald
en hann syngur að auki í um 20 guðsþjónustum á
ári,“ segir hann.
Þröstur mun innan skamms verja doktors-
ritgerð sína um norska sálmasöngssögu eftir síð-
ari heimsstyrjöld. efi@mbl.is
Afmælisferð kórs til Íslands
 Bærum Bachkor syng-
ur hér undir stjórn
Þrastar Eiríkssonar
Bærum Bachkor Kórinn flytur aðventu- og jólatónlist frá endurreisnartímanum í Langholtskirkju.
Organistinn Þröstur Eiríksson hefur verið org-
anisti og kórstjóri í Noregi í tvo áratugi.
Listasafn Árnesinga og Bóka-
safnið í Hveragerði bjóða til
samveru í Listasafninu annað
kvöld, fullveldisdaginn 1. des-
ember, klukkan 20.00. Lesið
verður upp úr nýjum bókum,
ungur fiðluleikari, Irena Silva
Roe mun leika nokkur lög á
fiðlu og boðið verður upp á pip-
arkökur. Lesið verður upp úr
nýjum skáldverkum eftir
Rögnu Sigurðardóttur, Ólaf
Gunnarsson, Vigdísi Grímsdóttur og Guðmund
Andra Thorsson. Þá munu Björg Einarsdóttir og
Hildur Hákonardóttir lesa úr sínum köflum í bók-
inni Á rauðum sokkum – baráttukonur segja frá.
Bækur og tónlist
Upplestur og fiðlu-
leikur í Hveragerði
Ragna
Sigurðardóttir
Síðustu tónleikar tónleikaraðar
djassklúbbsins Múlans á þessu
hausti fara fram í kvöld, mið-
vikudagskvöld, í Norræna hús-
inu. Á tónleikunum kemur
fram hljómsveitin JP Jazz, The
Eternal Tringle, en þar leiða
saman hesta sína gítarleik-
arinn Jón Páll Bjarnason og
saxófónleikarinn Jóel Pálsson í
glænýjum kvartett og leika be-
bop-númer, silkimjúkar ball-
öður og urrandi blúsa. Meðleikarar þeirra eru
Valdimar Kolbeinn Sigurjónsson bassaleikari og
Einar Scheving sem leikur á trommur.
Tónleikarnir hefjast klukkan 21.00.
Tónlist
Jón Páll og Jóel
leika í Múlanum
Jón Páll
Bjarnason
Tónleikaröðin Ungklassík
heldur áfram í Ráðhúsi
Reykjavíkur í dag, miðvikudag,
klukkan 17.30. Á tónleikunum
kemur fram ungt tónlistarfólk.
Hjörtur Páll Eggertsson
leikur prelúdíu eftir J.S. Bach
á selló, Benjamín Gísli Ein-
arsson masúrka eftir Chopin á
píanó, tríó skipað Hjalta Nor-
dal Gunnarssyni fiðluleikara,
Baldvin Fannari Guðjónssyni
píanóleikara og Hrafnkeli Karlssyni sellóleikara
flytur verk eftir Fuchs, og þá leikur Eva Hauks-
dóttir verk eftir Tiersen á píanó og Sigríður Rósa
Örnólfsdóttir jólalög, einnig á píanó.
Tónlist
Ungir tónlistar-
menn í Ráðhúsinu
Ráðhús
Reykjavíkur
Rithöfundurinn Ófeigur Sigurðsson
tók á mánudaginn, ásamt ellefu öðr-
um evrópskum höfundum, við Bók-
menntaverðlaunum Evrópusam-
bandsins í Brussel. Verðlaunin voru
tilkynnt á Bókasýningunni í Frank-
furt á dögunum en Ófeigur hlýtur
þau fyrir Skáldsögu um Jón, sem
kom út í fyrra og fjallar um eld-
klerkinn Jón Steingrímsson. Hver
höfundanna hlýtur 5.000 evrur í
verðlaun, eða 800.000 krónur, og fá
verðlaunabækurnar einnig sérstaka
kynningu í öðrum Evrópulöndum.
Androulla Vassiliou, sem fer með
menningarmál Evrópusambandsins,
Lárentínus Hollandsprins og pólski
menningarmálaráðherrann, Bogdan
Zdrojewski, afhentu verðlaunin við
hátíðlega athöfn.
Ófeigur
verð-
launaður
 Hlaut verðlaun
Evrópusambandsins
Morgunblaðið/Kristinn
Verðlaunahöfundur Ófeigur hlaut
verðlaunin fyrir Skáldsögu um Jón.
Strengur Tómasar R. Einarssonar,
fyrir bassa, slagverk, vatnshljóð og
vídeó, verður fluttur í síðasta sinn á
þessu ári á morgun, fimmtudag, í
Sal Tónlistarskóla FÍH, Rauðagerði
27. Tónleikarnir hefjast klukkan
21.00. Flytjendur ásamt bassaleik-
aranum Tómasi og slagverksleik-
aranum Matthíasi MD Hemstock
eru vatnshljóð úr ám, lækjum, vötn-
um og hafi, sem hljóðrituð voru á
ættarslóðum Tómasar. Hreyfing
vatnsins sést í myndbandsverkum.
Strengur
Tómasar R.
Öðru hverju koma fram menn semsegja má að séu á undan sinnisamtíð. Stundum ná slíkir menn aðhafa áhrif á samferðamenn sína en
svo er líka til að menn séu með hugmyndir
sem eru svo framandi að þær ná ekki að
fresta rætur, fyrr en þá hugsanlega löngu
eftir að þeir eru komnir undir græna torfu.
Séra Björn Halldórsson í Sauðlauksdal
(1724-1794) var maður nýrrar hugsunar og
hann hafði mikla þörf fyrir að láta gott af sér
leiða með því að benda fátækum og ómennt-
uðum Íslendingum á nýjar leiðir til að afla
sér matar og bæta búskap. Björn ræktaði
kartöflur í Sauðlauksdal og hvatti til rækt-
unar á þessari jurt sem landsmenn borða nú
í hverri viku og sumir daglega. Björn var
hluti af kynslóð Upplýsingarmanna sem
töldu að menntun og upplýsing væri leiðin út
úr fátækt. Magnús Stephensen dómstjóri,
Magnús Ketilsson sýslumaður og Skúli
Magnússon landfógeti voru í þeim hópi.
Björn gaf út bækurnar Atla og síðar Arn-
björgu, þar sem hann rak áróður fyrir þeim
nýjungum sem hann hafði trú á. Bækurnar
voru skrifaðar í samtalsformi en það form
var allsráðandi meðal Upplýsingarmanna á
þessum tíma.
Sölvi Björn Sigurðsson gerir sögu Björns í
Sauðlauksdal sér að yrkisefni í bókinni
Gestakomur í Sauðlauksdal. Bókin ber lengra
nafn í anda þess tíma því hún heitir fullu
nafni „Dálítill leiðarvísir um heldri manna
eldunaraðferðir og Gestakomur í Sauðlauks-
dal eður hvernig skal sína þjóð upp reisa úr
öskustó.“
Bókin er eins konar einræða eða dagbók
sem Björn skrifar til mágs síns, Eggerts
Ólafssonar skálds og náttúrufræðings. Björn
er þá orðinn gamall og blindur. Hann snýr
aftur í Sauðlauksdal eftir að hafa gert árang-
urslausa tilraun til að leita sér lækninga við
sjónleysinu í Kaupmannahöfn. Hann er nið-
urdreginn og svartsýnn. Hann fær hins veg-
ar þá hugmynd að bjóða helstu fyrirmennum
landsins til veislu í Sauðlauksdal þar sem
hann ætlar að bjóða upp á dýrindisrétti sem
sæma konungum í útlöndum. Hann ætlar að
kveðja með bravúr.
Björn lítur á sjálfan sig sem heldri mann
og lítur í upphafi bókar niður á vinnukonuna
Maríu og Scheving sem einnig starfar á
prestssetrinu. Bókin kemst á mikið flug þeg-
ar Halldór Mogesen Etasráð mætir á svæðið,
en hann er sannarlega fyrirferðarmikill per-
sónuleiki með öllum sínum kostum og göll-
um.
Bók Sölva Björns er bráðskemmtileg. Sá
stíll sem menn skrifuðu á 18. öld var þung-
lamalegur og stundum uppskrúfaður. Sölvi
Björn tekst á við þennan stíl og býr til fínan
texta. Hann nær vel andblæ þess tíma sem
hann lýsir. Það kann að vera að sumum sem
aldrei hafa lesið texta frá 18. öld og þekkja
lítið sögu þessa tímabils þyki stundum erfitt
að ná sambandi við bókina, en að lesa bók á
að vera áskorun. Þegar saman fer skemmtun
og áskorun, eins og í þessari bók, hefur
sannarlega vel tekist til.
Góður matur í Sauðlauksdal
Morgunblaðið/Kristinn
Sölvi Björn „Þegar saman fer skemmtun og
áskorun … hefur sannarlega vel tekist til.“
Gestakomur í Sauðlauksdal
bbbbn
Eftir Sölva Björn Sigurðsson.
Sögur útgáfa. 141 bls.
EGILL
ÓLAFSSON
BÆKUR