Milli mála - 26.04.2009, Blaðsíða 248

Einna kunn ast ur er þó Guð mund ur fyr ir ádeilu rit sitt Discur sus
Opp os itiv us (Deilu rit) sem olli því að hann var hand tek inn og flutt -
ur til Hafn ar. Þar var hann að vísu náð að ur af kon ungi en með því
skil yrði að hann sneri aldrei aft ur til ætt jarð ar inn ar. Í þessu riti
hans sem er sam ið á ís lensku eru tvær hnit mið að ar og hvas syrt ar
til vitn an ir á lat ínu í verk Ov idi us ar.47 Arn grím ur hafði sýnt riti
Guð mund ar áhuga og meira að segja lát ið hon um í té papp ír til
þess ar ar rit smíð ar. Að verk inu loknu, vor ið 1648, sendi Guð mund ur
Arn grími rit ið og bað hann um álit hans í bréfi á lat ínu sem fylgdi
send ing unni. Í því vitn ar hann á tveim stöð um í Ov idi us.48 Í fyrri
til vitn un inni ber Guð mund ur í raun sjálf an sig sam an við Ov idi us
þeg ar hann hef ur eft ir hon um orð in in gen io per ii Naso poeta meo (úti
er um mig, skáld ið Ov idi us Naso, vegna gáfna minna) um leið og
hann læt ur þá ósk í ljósi að þetta megi ekki verða að áhrín sorð um.
Guð mund ur gerði sér með öðr um orð um grein fyr ir því að hann
hafði lagt út á hættu lega braut og harms aga Ov idi us ar hef ur án efa
ver ið hon um of ar lega í huga þeg ar hann valdi þessi orð. Að ör lög
hans og skálds ins róm verska yrðu svo svip uð hafði hann þó lík lega
ekki órað fyr ir. Að því varð Arn grím ur ekki vitni og ekki er held -
ur vit að um við brögð hans við bréf inu enda lést hann nokkrum vik -
um síð ar. Sam skipti Guð mund ar og Arn gríms vegna þessa máls eru
á marg an hátt mjög at hygl is verð. Í gagnrýni sinni á Stóra dóm í rit -
inu Discur sus Opp os itiv us finn ur Guð mund ur til skyld leika við upp -
reisn ar skáld ið Ov idi us og nýtur stuðn ings hins aldna kirkju höfð -
ingja Arn gríms lærða við þessi rit störf sín. Þótt Arn grím ur teld ist
tví mæla laust til for rétt inda stétt ar Ís lands hafði hann bæði þor og
vilja til að sinna þessu máli sem hlaut að vekja tor tryggni með
vald höf um ef til spyrð ist. Hvat inn var ef til vill rétt læt is kennd
hans og sú póli tíska gagnrýni sem hann hafði með al ann ars kynnst
við lest ur verka Ov idi us ar. Bréf Guð mund ar hef ur lík lega ver ið eitt
síð asta lat ínu bréf ið sem Arn grími barst á langri ævi og segja má
því að Ov idi us og verk hans hafi fylgt hon um allt til æv iloka.
ARN GRÍM UR OG OV IDI US
248
47 Metamorph. I, 144–145 og Ars amandi I, 655–656; Guðmundur Andrésson, Deilurit, Jakob
Benediktsson bjó til prentunar, Kaupmannahöfn: Hið íslenzka fræðafélag, 1948, bls. 29 og 50.
48 Tristia III, 3, 74 og Ars Amandi III, 3–4. Guðmundur Andrésson, Deilurit, bls. 55.
Milli mála 8_Milli mála 8 4/28/10 8:18 AM Page 248