Milli mála - 26.04.2009, Blaðsíða 249

5. Nið ur lag
Það er vissu lega álita mál hvern ig meta beri þátt Ov idi us ar í rit -
störf um Arn gríms lærða. Verk Ov idi us ar eru mörg og marg vís leg
og því er ekki nema eðli legt að áhrifa þeirra gæti með ýmsu móti í
verk um Arn gríms. Ekki síst skal hafa í huga að veru leg ur hluti þess
sem Arn grím ur samdi á löng um rit höf und ar ferli sín um voru deilu -
rit og ein mitt á þeim vett vangi var Ov idi us kjör in upp spretta og
jafn vel fyr ir mynd. Hann hafði sýnt kjark til þess að fara eig in leið -
ir sem oft og tíð um stríddu gegn stefnu vald hafa. Hann kunni vel
að koma marg þættri og dul inni gagnrýni sinni til skila í fág uð um
og hnyttn um kveð skap sín um, svo vel að vald haf ar í Róm ákváðu
að fjar lægja hann. Slík ur kveð skap ur hef ur æt íð áhrif á menn sem
velta fyr ir sér til verunni og svo var einnig á 17. öld. Orð Ov idi us -
ar hlutu að finna hljóm grunn með al skóla pilta og lær dóms manna á
mennta setr um Ís lands, í Skál holti og á Hól um, sem Arn grím ur var
ná tengd ur mik inn hluta ævi sinn ar. Þótt margt megi trú lega flokka
sem get gát ur í túlk un þessa kveð skap ar þá er það stað reynd að Ov -
idi us var dygg ur föru naut ur Arn gríms í meira en hálfa öld. Arn -
grím ur var að eins tutt ugu og tveggja ára þeg ar Povl Mad sen bisk -
up í Kaup manna höfn not aði orð skálds ins róm verska til að hugga
hann og hvetja á erf iðri stundu ár ið 1590. Í elli sinni beitti hann
sjálf ur Ov idi usi til að hvetja hinn virta sagna rit ara Pont an us til að
verða við ósk sinni og játa að Thule væri ekki Ís land. Á þeim fimm
ára tug um sem skilja þessa at burði að vitn aði Arn grím ur oft og á
mis mun andi hátt í verk Ov idi us ar til að ljá orð um sín um og til -
finn ing um auk inn þunga og með sam an burði má sjá að Ov idi us er
sá sem oft ast er nefnd ur forn róm verskra höf unda, oft ar en Cic ero og
Verg il ius sem koma hon um næst ir.49 Ná vist hans í um hverfi Arn -
gríms svo og sú mikla at hygli sem hon um, verk um hans og ör lög -
um, var sýnd er lend is á þess um tíma fær ir okk ur hvað best heim
sann inn um það hve mik ill sam hljóm ur var með því sem húm an -
ist inn Arn grím ur Jóns son hugs aði og rit aði og því sem lærð ir sam -
tíð ar menn hans skópu víða um Evr ópu.
SIG URÐ UR PÉT URS SON
249
49 Arngrímur vitnar um 20 sinnum í Cicero og 11 sinnum í Vergilius.
Milli mála 8_Milli mála 8 4/28/10 8:18 AM Page 249