Morgunblaðið - 10.07.2012, Blaðsíða 18

SVIÐSLJÓS
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Það var fyrir áramót sem égtalaði um að við þyrftumtvo lögfræðinga til við-bótar, nú þurfum við þrjá
eða fjóra,“ segir Kristín Völund-
ardóttir, forstjóri Útlendingastofn-
unar, sem bíður eftir aukafjárveit-
ingu til að bæta við starfsfólki til að
vinna úr hælisumsóknum. Þegar
hafa 37 einstaklingar sótt um hæli á
Íslandi á árinu, en voru 22 á sama
tíma í fyrra, og segir Kristín að það
stefni í að umsóknir verði orðnar um
eða yfir hundrað í árslok. Mannekla
geri það að verkum að málin hrann-
ast upp og segir Kristín fátt benda
til annars en að umsóknum muni
fjölga með hverju árinu sem líður.
Útlendingastofnun bárust alls
76 hælisumsóknir í fyrra en af þeim
hefur ein verið samþykkt, 22 eru í
efnismeðferð en 15 tilfelli, þar sem
umsóknir voru afgreiddar á grund-
velli Dyflinnarreglugerðarinnar,
hafa verið kærð til innanríkisráðu-
neytisins. Kristín segir að áhersla
hafi verið lögð á að klára Dyflinn-
armálin, sem snúa að umsækjendum
sem þegar hafa sótt um hæli annars
staðar, en nú verði hafin vinna við
þau mál sem bíða efnismeðferðar.
Fjóra lögfræðinga í viðbót
„Ég er með tvo lögfræðinga í
þessum málun, einn sem sinnir Dyfl-
innarmálunum og annan sem sinnir
efnismeðferðarmálunum, og þetta er
bara ekki að ganga upp, það er
ósköp einfalt,“ segir Kristín; emb-
ættið, sem var úthlutað 170,8 millj-
ónum í fjárlögum 2012, hafi ekki
burði til að sinna umsóknafjöld-
anum.
„Ég tel að stofnunin þurfi 30
milljónir til viðbótar og við erum að
tala um varanlegar ráðningar,“ segir
Kristín en hún metur ástandið þann-
ig að stofnunin þurfi að ráða fjóra
lögfræðinga til viðbótar til þess að
vinna upp eldri umsóknir og þær
sem berast á þessu ári.
Í svari innanríkisráðherra við
fyrirspurn Sigmundar Ernis Rún-
arssonar um hælisleitendur frá 13.
júní síðastliðnum, kemur fram að í
árslok 2009 hafði Útlendingastofnun
14 umsóknir til meðferðar, 22 í árs-
lok 2010 og 44 í árslok 2011. Þar
kemur einnig fram að beinn kostn-
aður af umönnun eins hælisleitanda í
eitt ár nemi um 2,6 milljónum króna
og að lögfræðingur hjá Útlend-
ingastofnun, sem sinnir eingöngu af-
greiðslu hælisumsókna sem eru til
efnismeðferðar, geti afgreitt tvö mál
í mánuði, eða 24 á ári, sé ekki tekið
tillit til sumarfría.
Fá svar um fjármagn í ágúst
Þá segir í svari ráðherra að Út-
lendingastofnun þyrfti að hafa fimm
lögfræðinga að störfum við úr-
vinnslu, til að geta afgreitt allar hæl-
isumsóknir á innan við sex mán-
uðum, „að því gefnu að búið væri að
ljúka þeim málum sem nú bíða nið-
urstöðu og að fjöldi hælisumsókna
aukist ekki frá því sem nú er“.
Kristín segir að eins og er taki
efnismeðferð mála eitt ár eða lengur
en afgreiðsla Dyflinnarmála, sem
ætti að vera hægt að afgreiða á
tveimur mánuðum, 5-8 mánuði. Inn-
anríkisráðuneytið hefur farið fram á
það við fjármálaráðherra að í fjár-
aukalögum verði gert ráð fyrir
fjármagni til að ráða tvo lög-
fræðinga til Útlendingastofn-
unnar, á þeim forsendum að
það myndi skila sér í styttri af-
greiðslutíma og minni kostnaði
vegna umönnunar hælisleit-
enda. Niðurstaða mun hins vegar
ekki liggja fyrir fyrr en í ágúst en á
meðan lengist málalisti Út-
lendingastofnunar, segir
Kristín.
Vantar 30 milljónir til
að afgreiða umsóknir
Morgunblaðið/Billi
Hæli Kristín segir ólíklegt að gjörningur mannanna sem földu sig um borð í
vél Icelandair muni hafa áhrif á afgreiðslu hælisumsókna þeirra.
18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚLÍ 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Kosningabar-áttan í
Bandaríkjunum er
smám saman að ná
flugi þó að óvíst sé
að það verði mikið
háflug þegar horft er til þess
að oft hefur gustað meira um
frambjóðendur en þá tvo sem
nú berjast um Hvíta húsið. En
þó að kostirnir hafi stundum
verið áhugaverðari fer ekki hjá
því að frambjóðendurnir, eða í
það minnsta ráðgjafar þeirra,
skilji hvað það er sem almenn-
ingur hefur áhuga á.
Eitt af því er að fá að halda
sem mestu af tekjum sínum
eftir og greiða sem minnst til
ríkisins. Þetta er mjög skiljan-
leg afstaða kjósenda og ein-
skorðast ekki við Bandaríkin.
Barack Obama telur að af-
staðan til skatta geti ráðið því
hvort hann eða Mitt Romney
verðaur með lykilinn að for-
setabústaðnum eftir kosning-
ar. Þess vegna lét hann það
fréttast um helgina að hann
hygðist í vikunni kynna áform
sín um að framlengja tekju-
skattslækkun forvera síns,
George Bush, um eitt ár til við-
bótar. Þessi
skattalækkun er
ekki ætluð þeim
sem eru í hæsta
tekjuþrepinu,
þannig að hennar
njóta aðeins millitekjuhópar
og þeir sem lægri laun hafa.
Obama telur að það séu þeir
sem hafa jafnvirði minna en 2,7
milljóna króna í laun á mánuði.
Nú bregður sennilega ein-
hverjum við sem eru vanir
skattkerfinu sem vinstri stjórn
Steingríms og Jóhönnu hefur
komið á laggirnar því að hér
færast launamenn í hæsta þrep
þegar þeir ná 700 þúsund
krónum á mánuði, eða fjórð-
ungi þess sem miðað er við í
Bandaríkjunum. Þar við bætist
að skatthlutfallið í efsta skatt-
þrepinu hér er mun hærra en
þar.
Obama, sem talinn er til
vinstri í stjórnmálum vestra,
er þeirrar skoðunar að há-
tekjuþrepið eigi að vera fjór-
falt hærra og með mun lægra
hlutfalli en vinstri stjórnin ís-
lenska álítur sanngjarnt. Get-
ur verið að íslensku vinstri
mennirnir sé á villigötum?
Viðhorf til skatta
eru ólík í Bandaríkj-
unum og á Íslandi}
Hátekjuskattur hér og þar
Borgarstjórn-armeiri-hluti Besta
flokksins og Sam-
fylkingarinnar er
óvenjulegt eintak
sveitarstjórnenda.
Hann hefur aðeins sýnt „rögg-
semi“ þegar hann þarf að koma
í veg fyrir að boðskapur um
kristin gildi nái eyrum borg-
arbarna eða þegar þurfti að
tryggja að borgarbúar tylltu
tunnum sínum niður ekki fjær
en 15 metra frá öskubílnum.
Engin skýring var gefin á
hinni nýhelgu tölu.
Borgarfulltrúarnir eru 15 og
er vissulega hugsanlegt að
fjarlægðin á milli tunnu og bíls
hafi verið miðuð við að verða
ekki meiri en sem svaraði ein-
um metra á hvern borgar-
fulltrúa.
Borgin drabbast niður undir
stjórn þessa meirihluta svo
stór sér á. Og þegar borgar-
búar furða sig á umhirðunni á
grænum svæðum firrtist sam-
fylkingarþingmaðurinn Mörð-
ur Árnason yfir því og hefur
allt á hornum sér. Þingmað-
urinn virðist þeirrar skoðunar
að borgaryfirvöld láti illgresið,
njólann og þistlana vaxa úr sér
til að hlúa að fortíðarþrá mið-
aldra borgarbúa, en ekki
vegna aumingjadóms, hirðu-
og stjórnleysis.
Á sama tíma og
Mörður talar máli
njóla, þistla og ill-
gresis birtir DFS,
Fréttablað Suður-
lands, frásögn með
myndum frá Gadd-
staðaflötum eftir útihátíð þar.
Eru það ókræsilegar myndir
og dapurlegur vitnisburður um
skammarlega umgengni. Há-
tíðahöldin þar virðist eiga sitt-
hvað sameiginlegt með meiri-
hluta borgarstjórnar í
Reykjavík annað en umgengn-
ina. Samkoman var kölluð
„Besta hátíðin“ vafalítið af
sömu hógværð og „Besti flokk-
urinn“, flokkur Gnarrs. Aug-
ljóst er að yfirvöld á Hellu eiga
mikið verk fyrir höndum
næstu daga. Þá er ekki gert
ráð fyrir því að þau fylgi for-
dæmi höfuðborgarinnar og láti
viðbjóðinn vera, svo sem eins
og minnisvarða um æskutíð
ársins 2012. En rétt er að
benda á að það gæti verið gust-
uk að gefa Merði Árnasyni,
þótt utanhéraðs þingmaður sé,
færi á að komast á svæðið áður
en óþverrinn eftir „Bestu há-
tíðina“ er fjarlægður, svo þing-
maðurinn geti drukkið í sig
ilminn frá æskuárunum og
þeim unaði sem honum fylgdi
stundum en auðvitað aðeins
við „bestu“ aðstæður.
Það blöskrar ekki
öllum forkastanlegt
hirðuleysi borgar-
yfirvalda á opnum
svæðum}
Þingmaður
þistla og njóla
Þ
egar fjölskyldan ók austur Flóann
mátti á austurhimni sjá flóka skýja,
sem hvert var með sínum svip. Eitt
þeirra var þó sýnu sérstæðast, lóð-
rétt og steig hátt til himins. Stað-
næmst var við Skeiðavegamót til að virða fyrir
sér öskugráan hnoðrann sem bólgnaði út og
stækkaði með hverri mínútu. Alþekkt er í sál-
arfræði að í örlagaþrungnum aðstæðum tekur
hjartað gjarnan aukaslög jafnframt því sem
hugsun fólks verður ofurlítið bjöguð. Að
minnsta kosti þurftum við sekúndur til að átta
okkar á atburðarás og áhrifamætti þeirrar
stundar, að verða vitni að upphafi Heklugoss.
Þennan dag, 17. ágúst 1980, var för heitið
austur á Rangárvelli og þar inn á heiðar þar
sem heita Rauðnefsstaðir og Þorleifsstaðir. Þar
var lengi byggð sem lagðist af í Heklugosi sem
hófst síðla vetrar 1947. Möttull svartrar ösku lagðist þá
yfir þessa afdalabyggð svo búskap var sjálfhætt. Rústir
húsa stóðu og standa að nokkru enn og fyrir vikið var
heimsókn þangað spennandi, því eyðibyggðir eru í eðli
sínu alltaf leyndardómsfullar og hafa orðið mörgum að
yrkisefni í máli og mynd.
Ágústgosið 1980 breytti fyrirætlunum fjölskyldu í
sunnudagsbíltúr. Í stað þess að fara austur á bóginn lá
leiðin að Gaukshöfða í Þjórsárdal, þar sem við fylgd-
umst með ótrúlegu og hliðstæðulausu sjónarspili nátt-
úrunnar. Myndir frá þessum degi eru enn í hugskoti;
fátt hefur orkað jafn sterkt á mig og þegar ég fylgdist
níu ára gamall með þessum ótrúlegu nátt-
úruhamförum.
Að ná ekki settu marki eða hverfa frá hálfn-
uðu verki er alltaf frekar leiðinlegt. Því hefur
síðustu tuttugu árin eða svo leitað á mig mjög
stíft að rétt væri að ljúka ferðalaginu sem hófst
1980. Góðar fyrirætlanir hafa þó að engu orðið,
þar til um helgina að málið tók nýja stefnu. Á
flakki um Rangárvallasýslu þræddi ég sem oft
áður sveitavegi þvers og kruss, fór um Fljóts-
hlíð og skyndilega og nánast óvænt var ég
kominn að slóðanum sem liggur að eyðibýl-
unum tveimur. Jú, þarna var tækifærið komið
og nú skyldi látið arka að auðnu.
Af greiðfærum vegi eru fimm til tíu kíló-
metrar að eyðibýlunum tveimur. Þetta er auð-
vitað voðalegt hnoð, ekið um niðurgrafna braut
þar sem grjótið skrapaði stundum botninn á
bílnum. Brekkur voru teknar með ágjöf og stundum þurfti
að víkja út í kant og keyra upp úr hjólförunum svo ná
mætti á slóðir þeirra Þorleifs og Rauðnefs. Með lagni og
þolinmæði hafðist þetta þó og það var einstaklega gaman
og fróðlegt sjá rústir bæja, hlaðna garða og fleiri minjar
um mannlíf í veröld sem var. Að skoða staðinn gaf mér
nýja tilfinningu fyrir því sem ég hafði áður aðeins lesið um.
Og nú er ég kominn heim og hringnum lokað. Er kominn
úr lengsta leiðangri lífs míns sem tók alls 32 ár. Og þó hef
ég í millitíðinni farið um landið allt og veröld víða. Já, til-
vera okkar er undarlegt ferðalag og gos í Heklu alltaf yf-
irvofandi. sbs@mbl.is
Sigurður Bogi
Sævarsson
Pistill
Lengsta ferðalag lífs míns
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Þegar einstaklingar sækja um
hæli á Íslandi eru tekin af þeim
fingraför til að kanna hvort þeir
hafi áður sótt um hæli í öðru ríki.
Komi það í ljós, ber skv. Dyfl-
innar-reglugerðinni að vísa mál-
inu til viðkomandi ríkis en sé mál
þeirra hvergi á skrá er umsóknin
tekin til efnismeðferðar.
Kristín segir ljóst að til þess
að ferðast milli landa þurfi fólk
að framvísa skilríkjum en al-
gengt sé að áður en fólk sæki um
hæli, feli það eða eyðileggi skil-
ríkin. Hún segir að ekki sé hægt
að merkja að fleiri hælisleit-
endur komi frá ein-
hverju einu landi en
öðru en hjá
ákveðnum fjölda
þeirra, sem einfald-
lega hverfa héðan
aftur, sé Ísland að-
eins viðkomustaður
á leiðinni eitthvað
annað, t.d. til
Bandaríkjanna
eða Kanada.
Hafa viðkomu
á Íslandi
HÆLISLEITENDUR
Kristín
Völundardóttir