Morgunblaðið - 10.07.2012, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚLÍ 2012
Sjóferð Það var gott veður víða um land í gær, m.a. á Breiðafirði þar sem þessir erlendu ferðamenn slökuðu á, lygndu aftur augunum og nutu sólargeislanna í siglingu um fjörðinn.
Ómar
Í leiðara Morgunblaðsins í
gær segir að nú á vordögum hafi
Alþingi gerst brotlegt við
stjórnarskrá. Þessi fullyrðing
leiðarahöfundar er röng.
Leiðarahöfundurinn vísar til
álitsgerðar sem Björg Thor-
arensen og Stefán Már Stef-
ánsson, lagaprófessorar við Há-
skóla Íslands, unnu fyrir þrjú
ráðuneyti. Fjallar lögfræðiálitið
um það hvort upptaka í EES-
samninginn á reglugerð ESB
um skráningarkerfi fyrir los-
unarheimildir gróðurhúsa-
lofttegunda væri annmörkum
háð með tilliti til ákvæða
stjórnarskrárinnar. Segir í leið-
aranum að með nýsamþykktum
lögum um loftslagsmál hafi
þessi reglugerð ESB verið inn-
leidd hér á landi, sem standist
að mati prófessorana ekki
stjórnarskrá. Eins og fram
kemur í aðsendri grein Birgis
Ármannssonar á sömu leið-
araopnu er þetta ekki rétt:
„Efnisatriði þeirrar reglugerð-
ar eru ekki hluti frumvarpsins […] en munu engu að síður
hafa veruleg áhrif á viðskiptakerfið þegar og ef þau verða
hluti EES-réttarins.“
Það sem býr að baki orðum Birgis Ármannsonar kom
raunar fram í Morgunblaðinu 7. júlí. Lögfræðiálitið snýr
að reglugerð ESB sem ekki hefur verið tekin upp í EES-
samninginn og í því er lýst hugsanlegri lausn á slíkri upp-
töku og innleiðingu í íslenskan landsrétt þannig að ákvæða
stjórnarskrárinnar sé gætt. Álitið hefur verið afhent Al-
þingi, en það má einnig nálgast á heimasíðu utanríkisráðu-
neytisins.
Vart þarf að taka fram að stjórnvöld hafa ekki hugsað
sér að leggja til nokkrar þær lagabreytingar sem fara í
bága við stjórnarskrá Íslands.
Það er býsna vel í lagt að saka Alþingi um að samþykkja
lög sem brjóti stjórnarskrá. Þegar litið er til þess að leið-
arahöfundur Morgunblaðsins virðist grípa þá fullyrðingu
úr lausu lofti – m.a. þar sem staðhæfingin stangast bæði á
við fréttir sem Morgunblaðið hefur sjálft flutt og aðsenda
grein á sömu opnu og viðkomandi leiðari – þá liggur við að
þurfi að spyrja: Les leiðarahöfundur Morgunblaðsins ekki
eigið blað?
Eftir Svandísi
Svavarsdóttur
» Vart þarf að
taka fram að
stjórnvöld hafa
ekki hugsað sér
að leggja til
nokkrar þær
lagabreytingar
sem fara í bága
við stjórnarskrá
Íslands.
Svandís Svavarsdóttir
Höfundur er umhverfisráðherra.
Rangfærslur
um bjartan dag
Ef við höfum ekki
framsýni og dug
munu lífskjör afkom-
enda okkar versna
vegna þess að íbúum
landsins fjölgar. Það
verður minna til
skiptanna á hvert
mannsbarn. Þá munu
ungir Íslendingar
hasla sér völl erlend-
is, en þarfir atvinnu-
lífsins fyrir ódýrt vinnuafl ráða að-
streymi útlendinga. Um miðja þessa öld
verða þeir þriðjungur landsmanna skv.
nýuppfærðri spá Hagstofunnar. Þessir
íbúar munu kjósa til Alþingis og þeir
munu hafa allt önnur áhrif á þróun
Draumalandsins en hinir rómantísku
vilja sjá. Virkjanir í neðri hluta Þjórsár
eru af þessum ástæðum óhjákvæmi-
legar. Um leið og tímabundið starfs-
leyfi vegna þeirra verður gefið út, e.t.v.
til 100 ára, er eðlilegt að starfrækslu
rafstöðvarinnar í Elliðaárdal verði hætt
og stíflan við Árbæ fjarlægð. Þá ber að
leggja Skeiðsfossvirkjun niður og fjar-
lægja stífluna. Hvorug þeirra hefur
lengur áhrif á raforkuverð í landinu.
Kemur þá úr djúpinu ein fegursta sveit
landsins sem færð var á kaf á sínum
tíma. Þeim jörðum ber að skila til af-
komenda þeirra sem þær voru teknar
af, með þakklæti fyrir lánið, að lokinni
uppgræðslu á vegum ríkisins. Þá ber að
ákveða hvenær Steingrímsstöð verði
lokað eða gerð að varaaflsstöð án dag-
legs rekstrar. Hún mundi ekki standast
umhverfismat í dag. Náttúran er fengin
að láni, henni ber að skila að lokinni
nýtingu. Fólk verður að sjá það gerast
samhliða nýjum virkjunum. Fólk verður
að geta treyst því að um sjálfbæra,
tímabundna nýtingu verði að ræða.
Annars verður ályktað að svo verði
ekki og eilíft ósætti ríkja.
Jöklar munu eyða
Náttúra Grænlands er einkum jökull.
Hann geymir næst mesta ferskvatns-
forða heims og um leið helsta forða
grænnar orku. Að óbreyttu er talið að
staðbundin og á valdi draumórafólks.
Grænland og Ísland eru „grænorku-
lönd“. Hagsmunir allra jarðarbúa munu
leiða til þess að græn orka jökla verði
nýtt. Síðar á þessari öld verða sverir
kaplar lagðir yfir Grænlandssund. Iðju-
verin verða mörg staðsett hér. Við get-
um ákveðið að stýra þeirri þróun. Ef
við látum okkur bara dreyma munu
aðrir taka frumkvæðið. Fáeinir frum-
byggjar verða þá engin fyrirstaða.
Verum fyrirmynd
Í tíð Svandísar Svavarsdóttur um-
hverfisráðherra hefur þeirri skoðun
vaxið fylgi að virkjun orku landsins sé
lokið. Allt fer í verndar- eða biðflokk.
Hún Svandís er svo dreymin. Flokk-
unin er þó forgengileg eins og annað og
verður breytt. Virkjun háhita þarf að
bíða því að með gufunni berast ýmis
efni sem þarf að fanga og farga. Þar er
verk að vinna. Vatnsorka er hins vegar
grænasta orkan. Veröldin þarf hana,
hún dregur úr brennslu kola, olíu eða
gass annars staðar. Ísland á að leggja
heiminum lið, koma með lausnir og
vera til fyrirmyndar í sjálfbærri nýt-
ingu grænnar orku með afturkræfri
landnotkun. Landið verður eftirsótt á
þessum forsendum. Margir hafa undr-
ast aðgerðaleysi stjórnvalda á sviði
grænnar orku. Allir vita að atvinna er
mesta velferðarmálið og að vatnsafl er
hreinasta orka veraldarinnar. Um leið
og við leggjum fram besta kost heims í
umhverfismálum bætum við lífskjör af-
komenda okkar til langframa. Með fjöl-
breyttum iðnaði í tengslum við orku
sköpum við áður óþekktan stöðugleika í
atvinnulífinu. Íslendingar munu snúa
heim frá námi og störfum erlendis og
vilja búa hér.
hann bráðni og hverfi að mestu
á 7-800 árum. Á sama tíma mun
ís Suðurskautsins bráðna. Við
þetta hækkar yfirborð sjávar
um tugi metra. Danmörk fer á
kaf, Flórída hverfur og leigubíl-
stjórar á Manhattan munu taka
feneyska gondóla í notkun.
Vonandi munu þeir þó ekki
syngja, nógar verða hörmung-
arnar. Margar stærstu borgir
heimsins eru við ströndina.
Verst er að öll óshólmasvæði
heimsins, sem nú brauðfæða
margar þjóðir, munu glatast.
Gríðarlegir hagsmunir eru í húfi og
hreinlega tilvist landa á borð við
Bangladesh. Heilu þjóðirnar munu fara
á vergang og þeim munu landamæri
ekki halda. Grænlandsjökull er „þurr
jökull“ í þeim skilningi að hann nær
upp í sífellt frost. Bráðnun hans er frá
jöðrunum. Áhugavert er að reyna að fá
jökla til að hækka og geyma meira
vatn. Með því að gera hrygg í jökul
þvert á ríkjandi úrkomuátt, t.d. með
snjófoksgirðingum, má auka úrkomuna.
Þá mundi þrýstingur að vísu vaxa og
framrás skriðjökla með. Hugsanlegt er
þó að seinka bráðnun á þennan hátt og
vinna tíma. Þetta má prófa hér á landi.
Auðveldlega má afla fjár til þessa í
Danmörku, Flórída, á Manhattan og
miklu víðar.
Jöklar munu bjarga
Þegar jöklar hopa leysist græn orka
úr læðingi í áður óþekktu magni. Foss-
ar Grænlands verða vatnsmiklir og fall-
hæðin gríðarleg. Jökullinn geymir lang-
stærsta tækifæri mannkyns til að draga
úr losun koltvísýrings. Það tækifæri
verður ekki látið fara forgörðum. Kín-
versk og suðurkóresk fyrirtæki eru nú
þegar á kreiki á Grænlandi og kapp-
hlaup um landið er að hefjast. Fáeinir
frumbyggjar eru engin fyrirstaða. Á
Vestur-Grænlandi er víða undirlendi.
Þar má nýta orkuna á staðnum og
byggja upp samfélög. Við austurströnd-
ina er nánast ekkert undirlendi. Unnt
er að sprengja orku- og iðjuverum
stæði inn í klettana, en samfélög manna
verða varla byggð þannig. Nátt-
úruvernd verður hnattræn, en ekki
Eftir Ragnar
Önundarson » Fólk verður að geta
treyst því að um sjálf-
bæra, tímabundna nýtingu
verði að ræða. Annars verð-
ur ályktað að svo verði ekki
og eilíft ósætti ríkja
Ragnar Önundarson
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Lífskjör afkomenda okkar ráðast af
ákvörðunum sem við tökum núna