Helgafell - 01.01.1943, Side 62

48
HELGAFELL
um til þess að kveða söguna niður.
Hún Var uppspuni jrá rótum.
Sumum mönnum kann að virðast,
að svona lagað sé aðeins meinlaust
gaman. En það er það ekki, þegar
alls er gáð. Það samfélag manna auð-
virðir sig ótrúlega, sem gerir sig á
þennan hátt að klakstöð fyrir Gróu-
sagnagerilinn. Og það gerir meindýr-
um rógsiðjunnar í opinberu lífi óþarf-
lega hægt fyrir. Við eigum, íslending-
ar, atvika að minnast úr fortíðinni, og
það ekki næsta langt aftur í tímanum,
sem eru þess eðlis, að við höfum á-
stæðu til að vera ekki sérlega hreykn-
ir af frammistöðunni.
Hvað segja menn til dæmis um
það, þegar sköpulag manna og andlits-
fa.ll, það sem þeim er sennilega ósjálf-
ráðast af öllu ósjálfráðu, er haft að á-
tyllu til þess að dreifa út um þá rógi
og ófrægingum landshornanna á milli ?
Eru það sæmileg vinnubrögð ? Þess
er skammt að minnast, að atkvæða-
mikill stjórnmálamaður og hættuleg-
ur andstæðingum sínum, var borinn
þeim rógi, að hann tíœri yjirhpminn
eiturlyfjaneytandi, og þess vegna ekki
alltaf sjálfrátt. Og hver var ástæðan ?
Hann þótti ekki vera nógu stríður og
hafinn í andlitsdráttum. Sönnunin var
viss ,,slapandi“, sem eiturbyrlararnir
þóttust hafa séð. Þetta þótti ljótur leik-
ur þá, og var það sannarlega. En þann-
ig mætti telja fleiri dæmi. Það kom t.
d. fyrir í kosningum ekki alls fyrir
löngu, að hreppstjóra einum var mjög
illa við frambjóðanda, sem búsettur
var í hreppi hans. Að loknum funda-
höldum gerði hann sér ferð á ýmsa
bæi í sveit sinni og las upp fyrir mönn-
um skeyti, er hann kvaðst hafa feng-
ið úr Reykjavík. Þar er þessi frambjóð-
andi borinn þeim sökum, að hann hafi
falsað víxil. Menn setti að vonum mjög
hljóða, og það var svo sem ekki lengur
að spyrja um hið hugsanlega kjörfylgi
frambjóðandans. Sagan fór víða í
hvíslingum og gerði sjálfsagt sitt gagn,
en hún var tilbúningur frá upphafi til
enda. Það eru þessi vinnubrögð, sem
við verðum að gera upp við okkur,
hvort við ætlum að þola, hvort við ætl-
um að auðvirðast svo almennt, að ljá
þessari tegund opinberrar iðju það
færi, sem hún því miður hefur notið
og virðist njóta í vaxandi mæli.
Ég vil, eins og áður segir, að svo
stöddu ekki leiða neinum getum að
því, hverjir hafi verið frumkvöðlar
hengingarsögunnar, þó að ég sé hins
vegar ekki svo áttaviltur, að ég viti
ekki fullgerla hvaðan óvildarskeyti
hafa einkum borizt til mín utan úr
myrkrinu undanfarin ár. Það skiptir
ekki svo miklu máli. En ég hverf aftur
að fyrri spurningu minni, þeirri, sem
er miklu meira alvörumál, enda grun-
ar mig, að þeir, sem stóðu að þessari
ófrægingarsögu um mig, séu nú búnir
að hafa af henni hér um bil alla þá
fróun, sem þeir geta af henni vænzt.
Er það unnt að ljúga á menn helgi-
spjöllum, geðsturlun og voðaverk-
um, ljúga af mönnum heilbrigði, vit og
æru án verulegrar ábyrgðar ? Er þetta
hægt á íslandi ? Það virðist því miður,
að svo sé. Það er kunnugt mál, að fyrir
nálega aldarfjórðungi hugkvæmdist
metorðagjörnum íslendingi að nota
skipulagðan róg til þess að koma and-
stæðingum sínum á kné. Fyrirbrigðið
var þá að mestu óþekkt í íslenzkri
stjórnmálasögu, og verkanir þess á-
þekkar því, er menn grípa til leyni-
vopna í hernaði. Síðan hefur rógurinn
og mannspjallastarfsemin orðið, ef ekki
viðurkenndur, þá eigi að síður einhver
hinn virkasti þáttur í íslenzkri stjórn-
málastarfsemi. Hengingarsagan í Há-