Helgafell - 01.01.1943, Page 63

HENGINGIN í HÁSKÓLAKAPELLUNNI
49
skólanum er gott dæmi þess, hve leyni-
tækni rógsins er orðin vel þroskuð eftir
áratuga þjálfun í snuðri og hvísling-
um.1)
Manni verÖur nálega á að brosa að
hinum ófimlegu aðferðum dr. Helga
Tómassonar 1930, er hann gekk beint
framan að hlutaðeigendum meS geð-
veikisyfirlýsinguna um Jónas Jónsson,
formann Framsóknarflokksins, og lýsti
þar með vígi á hendur sér. Hann kann
að vera mikill sérfræSingur í sinni
I) Ég get ekki stillt mig um aÖ tilfæra hér eitt
lítiÖ dæmi þess, sem ég kalla aö snuðra í ófræg-
ingarskyni. Það hefur orðið mér minnisstætt,
vegna þess, hve skoplegt og óhugnanlegt það
var í senn.
Það var á fundi í fjárveitinganefnd fyrir nokkr-
um árum, snemma dags. Fyrir nefndinni liggja
reikningar rannsóknarstofu Háskólans á Lands-
spítalalóðinni. Forstöðumaður þeirrar stofnunar
var og er Níels Dungal, þá ókvæntur, en for-
maður fjárveitinganefndar var Jónas Jónsson.
Þá er litið hafði verið á reikningana um stund,
hafði formaður orð á því, að sér væri tjáð,
að Dungal mundi Iítt spara við sig aðstoðarfólk,
en sparnaður í opinberum rekstri var formanni
yfirlýst hjartans mál. Einhver hafði orð á því,
að Dungal mundi ekki síður gæta hófs um þetta
en aðrir, og svaraði þá formaður með laundrjúgu
brosi: „Það kvað vera þar kynstur af stelpum!”
Kom þar, að formaður sagði: „Það er bezt að
skoða hjá Dungal", og var förin ráðin af mik-
illi skyndingu.
Ég var þá ritari fjárveitinganefndar, og kom
það í minn hlut að panta tvo bíla handa nefnd-
tnni og gera Dungal aðvart um komuna. Tók
hann á móti okkur á tröppum hússins og var
hinn ljúfmannlegasti.
Dungal leiddi okkur fyrst um kjallara hússins,
skýrði fyrir okkur ýmsa rannsóknarstarfsemi,
sýndi okkur hvítar tilraunamýs og lýsti fóðrun
þeirra og meðferð. Fátt var kvenna í kjallaran-
um, og gat ég ekki betur séð, en að formaður
fengi ekki almennilega fest hugann við mýsnar.
Þegar kom á næstu hæð gat að líta allmargar
stúlkur í hvítum sloppum við langborð, og
grúfðu þær sig feimnar og hæverskar yfir smá-
sjár sínar og rannsóknartæki. Var þarna dokað
grein, en þarna var hann eins og barn
í samanburði við hina miklu nútíðar-
snillinga rógsiðjunnar. Þar er ekki ver-
ið að ganga beint fram né lýsa vígum.
Þar er eiturtönn höggormsins stungiS
og beðið í leyni til þess að sjá hvern-
ig eitriÖ verkar. Og hugkvæmni róg-
beranna nálgast hreina snilli. Tökum
til dæmis síðustu vörn þeirra í heng-
ingarsögunni, stállungað. AnnaS hvort
er, aS þeim manni, sem upp á því finn-
ur, er þetta makalausa áhald alveg sér-
um stund. Var síðan víða farið um húsið, og
sýndi Dungal okkur að lokum mikið safn sýktra
líffæra, er Rannsóknarstofan hafði komið sér
upp. Andspænis þessum glerkrukkum, þar
sem gat að líta sundurgrafin berklalungu,
skemmd nýru og margt annað, er uppljúka má
leyndardómum mannlegra meina, virtist mér
enn koma amakenndur fjarhyggjusvipur á for-
mann. Var þarna skamma stund dvalizt. Hugði
nú ég, og sennilega flestir aðrir nefndarmenn,
að þessari fróðlegu skoðunarför væri lokið.
En þá kemur ofurlítið eftirspil.
Formaður segir allt í einu við Dungal: ,,Og
svo búið þér sjálfur í húsinu?“ Dungal kvað
já við því. „Kannske við mættum fá að líta á
íbúðina?** Dungal gekk þá með okkur að dyr-
um einum og sló upp hurðu. Gengum við inn
í setustofu vel búna, og bauð Dungal upp á
vindla. Ekki virtist formaður festa þar eirð né
yndi, en mælti: ,,Eru ekki fleiri herbergi?**
Dungal lét þá enn upp hurðu og komum við í
aðra stofu. Ekki virtist formaður eira þar öllu
betur og segir enn: ,,Er ekki svefnherbergi?“
Ekki gat ég betur séð, en að farið væri að síga
í Dungal. Hann segir þó ekkert, en slær enn upp
hurðu. Gengu menn nú inn í svefnherbergi,
nokkuð hikandi flestir, formaður á undan. Hér
gat að líta gljáfægt rúm, tvíbreitt, snyrtiborð,
skáp og aðra muni, er slíkum herbergjum heyra
til, allt hið snyrtilegasta. Höfðu nefndarmenn
þarna skamma viðdvöl og sneru til dyra. Þá er
ég steig yfir þöskuldinn, laut formaður yfir öxl
mér og hvíslaði: ,,5ósíu rúmið?“
TiJ þess að fyrirbyggja ailan misskiJ.ning,
skal þess getið, að Dungal kvæntist litlu síðar
en þetta var, og hafði það vitanlega verið ráðið
áður hann bjó híbýli sín.