Helgafell - 01.12.1943, Blaðsíða 31

Helgafell - 01.12.1943, Blaðsíða 31
MYNDLIST OKKAR FORN OG NÝ 353 I herberginu þar sem þessar línur eru skrifaðar hánga tvær myndir, önnur er gamalt söðulklaeði með ísaumaðri mynd af „rósinni í Saron“, , .hugmynda- blómi“ einsog gamla fólkið sagði, í moldrauðu, daufbláu og heimulugulu á svörtum grunni, ættargripur, ég veit ekki hvað gamall; á öðrum vegg er mynd af fjórum hestum eftir Þorvald Skúlason. Gestir koma í stofuna og segja: Mik- ið er þetta fallegt blóm. Um mynd Þorvaldar segja þeir í sama orðinu: Þetta er ekki líkt neinum hestum. Tjóir nokkuð þó ég reyni að koma gestinum í skilníng um að í mynd Þorvaldar sé mjög nákvæm skynjun tjáð af útliti hests, hreyfíngu, lífi og sál — því ef nokkur skepna hefur sál þá er það hestur. Verka ekki slíkar skýr- íngar eins hlægilega á gestinn og færi ég að útskýra fyrir honum að jurt lík þeirri sem er á söðulklæðinu hafi aldrei vaxið, sem best megi sjá af því að hún ber í senn bæði liljur og rósir. Myndlistarskyn nútíma-Islendíngs er klofiS í tvent. Sá hlutinn sem metur stílfærðu jurtina á söðulklæðinu er hinn upprunalegi íslenski listasmekkur — og um leið sá listasmekkur, sem HjörvarSur Árnason sagði í einum fyrirlestra sinna í fyrravetur, að ráðið hefSi í heiminum í tuttugu og fimm þúsund ár; hinn sígildi almenni listasmekkur, andstæSur náttúrustælíngu. Hitt er dansk- ur smekkur, eða réttara sagt íslensk undanrenna af dönskum aldamótasmekk og krefst þess að hestmynd sé afbrigði spegilmyndar, með , .náttúrlegum hlut- föllum“ og fjarvídd ljósmyndar. Nú verð ég sakaður um að rugla saman málaralist og útsaumi eða vefnaði. En það gerir ekkert til. Allir sem hafa kynt sér útsaum vita, einsog ég sagði áðan, hve verkan hans er náskyld málverks; það er oft fleira líkt með mál- verki og útsaumi en tveim málverkum sínámilli. Hvorttveggja eru litmyndir og línu, gerðar í einum fleti. Otsaumsmyndir Halldóru GuSbrandsdóttur af GuSbrandi biskupi föður hennar hafa sama gildi og andlitsmálverk, svo ég nefni alþekt íslenskt dæmi. Á því er einginn vafi að íslenska hannyrðakonan á meiri hlut í þroska ís- lensks myndsmekks en nokkur stétt önnur í landinu, enda eru sumir dúkar útsaumaðir meðal ágætustu verka í myndlist, sem gerð hafa verið á Islandi, — ég skal aðeins minna hér á íslenska veggtjaldið í Victoria and Albert Museum í Lundúnum, saumað meS krossspori, myndirnar úr gamlatesta- mentinu, í mjög fornum stíl, að dómi listfræðínga gert undir austrænum áhrif- um, arabiskum og byzantinskum. 1 hverri sveit á Islandi hafa á öllum tímum landsbygðarinnar verið til hannyrðakonur og sumar snillíngar, sem innrættu þjóðinni stílrænan smekk og rétt skyn á myndlist, þannig að jafnvel rammstíluð mynd getur ekki komið Islendíngi ókunnuglega fyrir sjónir. Gesturinn heilsar með fögnuði jafn ónátt- úrlegu og stílfærðu ,,hugmyndablómi“ og Saronsrósinni á gamla söðulklæð- inu mínu. HELCAFELL ÍMJ 23
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78

x

Helgafell

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgafell
https://timarit.is/publication/1076

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.