Helgafell - 02.12.1943, Side 11

KAJ MUNK
393
halds og miðlunar og skrifað undir samninginn með blóði annarra. Þessvegna
heppnast okkur allt. Penninn logar í hendi minni, meðan ég skrifa þessi orð,
eins og hann væri úr glóandi járni. En ég skal þola þann járnburð. Hvers-
vegna ? Vegna þess að ég er kristinn maður, vegna þess að ég stend í pré-
dikunarstólnum, vegna þess að guðspjall dagsins nefnir orðið Jesú. Það er
hann, sem knýr mig áfram'*.
1 þessari sömu ræðu má einnig heyra Kaj Munk tala um þær hugsjóna-
kröfur, sem ég nefndi áðan:
,,Hvar er“, segir hann, „barátta þjóðar okkar fyrir þeirri trú, sem hún
hefur játað hingað til ? Hvar eru afrek hennar til sigurs þeim hugsjónum,
sem hún, þrátt fyrir allt, vill að sigri ?“
Og hann heldur áfram að tala um það, að fólk skuli ekki reiða sig á
stjórnmálamenn, ekki lýðháskólamenn (,,æ, hvar er nú lýðháskólans rauð-
glóandi trú og hvítglóandi reiði í þessari svörtu nótt?"), og ekki of mikið
á prestana (,,þeir prédika frið umfram allt, andskotanum til uppbyggingar,
því hann vill gjarnan, að hið illa fái frið til að útbreiðast").
1 þessari sömu ræðu um ,,Krist og Danmörku" sagði Kaj Munk, að ,,hin
frjálsa danska þjóð hefði svo að segja án þess að bregða sverði látið gera sig
að þrælaþjóð".
Kaj Munk vildi vekja þjóð sína og hvetja. t annarri prédikun um ,,Dan-
mörku og konunginn" komst hann svo að orði:
,,Við erum í syndinni, og versta synd okkar er sú, að þjóð okkar er enn
ekki vöknuð.
Bölvunin lýstur hvern þann, sem sefur áfram, þegar Drottinn blæs í
básúnu sína. Bölvun yfir hvern þann, sem svíkur á degi alvörunnar. Bölvun
yfir allt það í okkur, sem af hóglífi og ragmennsku gerist vinnuhjú var-
mennskunnar og situr með hendur í skauti, meðan ranglætið breiðir úr
/ ••
ser .
En Kaj Munk var það einnig ljóst, að þegar á þurfti að herða, höfðu Dan-
ir oft og mörgum sinnum áður gert skyldu sína og risið upp með dáð og
drengskap. Þessvegna segir hann í ræðunni ,,Með sverði orðsins":
,,Ef keisarinn krafðist meira en þess, sem keisarans var, þá voru engir
uppreisnarmenn til öflugri en við. Ókúgandi ár eftir ár. Áratug eftir áratug.
Öld eftir öld. Þangað til við sigruðum.
Ef þess var af okkur krafizt, að við skyldum segja, að svart væri hvítt,
að þrældómurinn væri frelsi, lygin sannleikur, ofbeldið réttlæti, þá svöruð-
um við: Skrifað stendur: Þú skalt ekki aðra guði hafa en mig“.
Kaj Munk var sannur danskur föðurlandsvinur: ,,Við elskum þetta land",
sagði hann, ,,vegna skálda okkar og spekinga, vegna sveitahermannsins, sem
allar götur frá Sveini tjúguskegg til Kristjáns tíunda hefur haft fyndni á tak-
teinum, jafnvel í dauðanum".