Morgunblaðið - 25.08.2012, Side 29

29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2012
Makríldeilan
kom til umræðu á
fundi utanríkis-
málanefndar Al-
þingis fyrir
skömmu. Þar lögðu
fulltrúar Fram-
sóknarflokksins
áherslu á að haldið
yrði fast við kröfur
Íslendinga í deil-
unni enda hafi Ís-
lendingar lagt sig fram um að
leysa deiluna m.a. með tillögum
um að allar þjóðir gæfu eftir í
sínum kröfum. Þá lögðum við
áherslu á að íslensk stjórnvöld
kynntu með afgerandi hætti for-
ystu Íslendinga í vernd fiski-
stofna og sjálfbærum veiðum.
Stjórnvöld hafa því miður látið
hjá líða að halda á lofti málstað
Íslendinga með afgerandi hætti á
alþjóðavettvangi undanfarin ár,
nægir þar að nefna Icesve-málið.
Því er það áhyggjuefni að veru-
lega virðist vanta upp á almenna
kynningu erlendis á staðreyndum
og málstað Íslendinga í markríl-
deilunni.
Gert er ráð fyrir að þann 3.
september næstkomandi geti
dregið til tíðinda í deilunni og því
mikilvægt að sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra og fulltrúar
Íslands mæti til þess fundar með
þau skilaboð að Íslendingar muni
standa fast á kröfum sínum. Því
miður er ástæða til að hafa
nokkrar áhyggjur af því að ráð-
herrann muni gefa eftir í málinu
þar sem nokkur ríki Evrópusam-
bandsins hafa sett tilslakanir Ís-
lendinga í makríldeil-
unni sem fyrirvara um
opnun samningskafla
um sjávarútvegsmál í
aðlögunarviðræðum Ís-
lands við ESB. Það er
hins vegar óásætt-
anlegt að hagsmunir
Íslendinga í makríln-
um verði seldir sem
skiptimynt í viðræðum
við Evrópusambandið.
Umgengni Evrópu-
sambandsríkja um auð-
lindir hafsins er til
skammar og í raun fáranlegt að
Íslendingar séu sakaðir um „arð-
rán“ af fulltrúum þessara ríkja.
Ofveiði og brottkast Evrópusam-
bandsríkjanna er viðurkennd
staðreynd en viljinn til að taka á
því virðist lítill, sé miðað við nýj-
ustu fréttir af endurskoðun sjáv-
arútvegsstefnu sambandsins. Ís-
lensk stjórnvöld eiga því að hafa
frumkvæði að opinberri umræðu
á alþjóðavettvangi um stað-
reyndir í þessum málum og
benda á augljósan árangur Ís-
lendinga um leið og staðið er fast
í ístaðinu varðandi hlutdeild Ís-
lendinga í makrílnum.
Eftir Gunnar
Braga
Sveinsson
» Því er það áhyggju-
efni að svo virðist
sem verulega vanti upp
á almenna kynningu er-
lendis á staðreyndum í
markrílmálinu.
Gunnar Bragi
Sveinsson
Höfundur er alþingismaður Fram-
sóknarflokks.
Makríldeilan
Innanríkisráðuneytið
birti fyrir nokkrum dög-
um auglýsingu, sem
hefst á eftirfarandi
orðum:
„Með vísan til 5. gr.
laga um framkvæmd
þjóðaratkvæða-
greiðslna, nr. 91/2010,
sbr. ályktun Alþingis 24.
maí 2012, skal fara fram
hinn 20. október 2012
ráðgefandi þjóðar-
atkvæðagreiðsla um tillögur
stjórnlagaráðs að frumvarpi til stjórn-
arskipunarlaga og tiltekin álitaefni
þeim tengd.“
Í tilvitnuðum lögum um fram-
kvæmd þjóðaratkvæðagreiðslna kem-
ur skýrt fram að það er hlutverk Al-
þingis að ákveða kjördag
þjóðaratkvæðagreiðslu af þessu tagi.
Kjördagur hlýtur samkvæmt skil-
greiningu að vera einhver tiltekinn
dagur, en ekki bara einhver ótil-
greindur dagur á afmörkuðu tímabili.
Í ályktun Alþingis frá 24. maí sl.,
sem innanríkisráðuneytið vitnar til,
segir um tímasetningu atkvæða-
greiðslunnar:
„Þjóðaratkvæðagreiðslan fari fram
eigi síðar en 20. október 2012.“
Ályktunin sem meiri hluti Alþingis
samþykkti gerði með öðrum orðum
ráð fyrir nokkuð rúmu svigrúmi varð-
andi tímasetningu atkvæðagreiðsl-
unnar. Orðalagið fól í raun í sér að at-
kvæðagreiðslan ætti að fara fram
einhvern tímann á tímabilinu 24. ágúst
til 20. október þegar horft er til þess
að fyrsta mögulega dagsetningin var 3
mánuðum eftir af-
greiðslu ályktunarinnar
á þingi. Ályktunin fól
hins vegar alls ekki í sér
ákvörðun um tiltekinn
kjördag. Hefði sú af-
staða legið fyrir, að at-
kvæðagreiðslan ætti að
fara fram 20. október en
ekki einhvern annan
dag, þá hefði það að
sjálfsögðu komið skýrt
fram í orðalaginu. Ef
meiri hlutinn hefði verið
búinn að gera upp hug
sinn í þeim efnum hefði þeim verið í
lófa lagið að orða tillögu sína með þeim
hætti. Eða það skyldi maður ætla.
Um miðjan júlí var athygli vakin á
þessu á síðum Morgunblaðsins og
skrifaði ég meðal annars um það grein
sem birtist þann 21. júlí. Þar spurði ég
meðal annars hvenær svigrúmið, sem
ályktun Alþingis frá 24. maí fól í sér,
hefði breyst í tiltekinn kjördag, hver
hefði tekið þá ákvörðun og með hvaða
hætti. Ég hef ekki fengið svör við þeim
spurningum.
Í ljósi alls þessa má spyrja hvort
innanríkisráðherra hafi nú tekið hina
eiginlegu ákvörðun um að kjördagur
skuli vera 20. október og auglýsingin
sé til merkis þar um. Ef málum er
þannig háttað hefur ráðherrann og
ráðuneytið farið út fyrir valdheimildir
sínar, enda er skýrt í lögunum að það
er Alþingis að taka ákvörðun um kjör-
daginn þótt ráðuneytinu sé vissulega
falið að birta auglýsinguna.
Nú kann ýmsum að þykja sem hér
sé á ferðinni full mikil smásmygli um
formsatriði, sérstaklega í ljósi þess að
þjóðaratkvæðagreiðslan eða spurn-
ingakönnunin sem hér um ræðir sé
ekki bindandi, spurningarnar séu
hvort sem er óljósar um margt og gefi
tilefni til margs konar túlkunar og Al-
þingi eigi hvort sem er eftir alla hina
formlegu og efnislegu umfjöllun um
fyrirhugaðar stjórnarskrárbreytingar.
Til að svara slíkum sjónarmiðum er
nauðsynlegt að benda á að hér er þrátt
fyrir allt stefnt að ráðgefandi þjóðar-
atkvæðagreiðslu þar sem í fyrsta sinn
er beitt viðkomandi ákvæðum nýlegra
laga um það efni. Það, hvernig staðið
er að undirbúningi í því sambandi,
hlýtur að hafa almennt gildi – jafnvel
fordæmisgildi varðandi síðari ákvarð-
anir um slíkar atkvæðagreiðslur. Þá
er rétt að vekja athygli á því að af
þessu tilefni á að ráðast í umtalsverð
útgjöld úr opinberum sjóðum, enda er
gert ráð fyrir að atkvæðagreiðslan ein
og sér muni kosta um 250 milljónir
króna. Loks má minna á að af opin-
berri umræðu að dæma finnst ýmsum
þessi atkvæðagreiðsla þýðingarmikil,
almenningur er hvattur til þátttöku og
ætlast til viðamikillar opinberrar
kynningar, og væri þegar af þeirri
ástæðu tilefni til að gæta verulega að
formhlið málsins hvað allan
undirbúning varðar.
Eftir Birgi
Ármannsson
» Í ljósi þessa má
spyrja hvort innan-
ríkisráðherra hafi nú
tekið hina eiginlegu
ákvörðun um að kjör-
dagurinn skuli vera 20.
október.
Birgir
Ármannsson
Fór innanríkisráðherra út
fyrir valdheimildir sínar?
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
Gusugangur Þegar sumri hallar nýtir fólk hverja góðviðrisstund til að njóta útiveru og svo var um þetta unga fólk sem lék við hvurn sinn fingur í sjónum í Nauthólsvíkinni á dögunum.
Ómar