Morgunblaðið - 25.08.2012, Blaðsíða 32

32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 2012
Stefán Ólafsson tal-
ar mikið um aukinn
jöfnuð og snjalla
stefnu stjórnvalda í
atvinnu- og bóta-
málum. Hann fer auk
þess mörgum og hóf-
sömum orðum um
frjálshyggju og auð á
bloggsíðu sinni.
En er það endilega
rétt, þó Stefán segi
það og styðji reiknikúnstum og
staðalfráviknum tölum, að hér sé
allt í blóma?
Vissulega er hér margt gott.
Hér býr rík þjóð. En getur verið
að þjóðin sé rík, þrátt fyrir aðgerð-
ir núverandi stjórnvalda fremur en
vegna þeirra? Það eru margar leið-
ir við að túlka tölur og fræði.
Ef ég á tvær vatnsfötur, aðra
fulla af vatni og hina tóma, þá er
harla óumdeilt að ójöfnuður er í
innihaldi þeirra. Ef ég sæki meira
vatn í þá tómu, þá eykst jöfnuður-
inn á milli þeirra. Það hlýtur að
vera nokkuð óumdeilt líka. Ég get
líka borað gat í fötuna með vatn-
inu, og látið innihaldið leka stefnu-
laust á jörðina. Jöfnuður milli ílát-
anna mun við þá aðgerð aukast.
En ég tapa um leið hluta af vatn-
inu og það verður engum til gagns.
Og það er einmitt það sem er að
gerast í fyrirmyndarsamfélagi
Stefáns Ólafssonar.
Jöfnuður hefur auk-
ist á Íslandi frá því
fjármálakreppan skall
á. Bil milli þeirra sem
eiga og þeirra sem
minna eiga, hefur
minnkað. Algjörlega
tilgangslaust að þræta
fyrir það enda ekki til-
gangur þessara skrifa.
En sem góður og
gegn borgari þá ber
mér að spyrja, – af
hverju minnkaði bilið ?
Jukust tekjur í neðri
þrepum? Stækkaði kakan? Jókst
velferðin? Fækkaði fólki án at-
vinnu?
Svörin við þessum spurningum
ættu auðvitað að vera já í öllum til-
vikum. En eru því miður, nei.
Á því tímabili sem Stefán Ólafs-
son vitnar helst til, þá sjáum við að
þeim fækkar jafnt og þétt sem eiga
auðvelt með að ná endum saman, á
meðan þeim fjölgar sem eiga erfitt
með að ná endum saman. (mynd 1)
Þetta bendir til þess að tekjur
hjá ákveðnum hópi fólks hafi lækk-
að. Jafnframt benda þessar tölur til
þess að tekjuhópar séu að verða
jafn stórir. Sem vissulega bendir til
þess að jöfnuður sé að aukast, en
gefur jafnframt sterka vísbendingu
um að sá jöfnuður sé fenginn með
því að bora gat í fullu fötuna frekar
en að bæta vatni í þá tómu.
Þessu til staðfestingar sjáum við
að heildarvelta atvinnugreina í evr-
um talið, (mynd 2) hefur dregist
verulega saman. Það þýðir að
tekjur fyrirtækja hafa minnkað og
þá um leið, tekjur einstaklinga. Og
þar sem við höldum ennþá uppi
lágmarksframfærslu með bóta-
greiðslum, þá fækkar ekki í lægsta
framfærsluþrepinu þó þeir tekju-
hærri missa vinnuna. Þvert á móti,
þá fjölgar í lægri framfærsluþrep-
um.
Eðlilega dregur saman með
launahópum við þetta og jöfnuður
eykst. Erfitt er þó að færa rök fyr-
ir því að slíkt sé þjóðhagslega hag-
kvæmt, hvort svo sem litið er til
skemmri eða lengri tíma.
Þriðja atriðið sem mikið er um
rætt og hér er litið til, er uppgefin
staða atvinnuleysis á Íslandi. Sam-
kvæmt tölum ríkisstjórnarinnar,
og Stefáns Ólafssonar, þá er at-
vinnuleysi hér á niðurleið. Jafnvel
er talað um að stjórnvöld hafi
skapað þúsundir starfa sem leitt
hafi til minnkandi atvinnuleysis.
Tölur Hagstofunnar sýna hins
vegar að á sama tíma og mann-
Auga fyrir auga, gerir
allan heiminn blindan
Eftir Guðmund
Andra
Skúlason
»Eðlilega dregur sam-
an með launahópum
við þetta og jöfnuður
eykst. Erfitt er þó að
færa rök fyrir því að
slíkt sé þjóðhagslega
hagkvæmt
Guðmundur Andri
Skúlason
Höfundur er formaður Samtaka
lánþega.
fjöldi eykst þá fækkar starfandi
einstaklingum. (mynd 3) Þeim með
öðrum orðum fjölgar verulega sem
eru án atvinnu.
Það er því von að spurt sé, hver
sé hagur okkar af hinum aukna
jöfnuði ef grundvöllur hagkerfisins
er á sama tíma að molna? Er eitt-
hvað gagn í því að vera með jafn-
mikið í tveimur fötum, ef báðar eru
tómar?
Heimild: Hagstofa Íslands og Seðlabanki Íslands
30.000
25 .000
20 .000
15 .000
10 .000
5 .000
0
2004 2011
Heildarvelta
atvinnugreina EUR
80
70
60
50
40
30
20
10
0
2004 2011
Heimild: Hagstofa Íslands
Mjög erfitt
Erfitt, nokkuð erfitt
Auðvelt
Heimild: Hagstofa Íslands
350.000
300.000
250.000
200.000
150.000
100.000
50.000
0
2004 2004 2004 2004 2004 2004 2004 2004
Mannfjöldi 1. janúar Starfandi 1. janúar
Í skrúðgörðum landsins nýtur ekki
sólar á gangstígum mikinn hluta
ársins, enda þótt sólin skíni á trén.
Skipulag skrúðgarða hér á landi hef-
ur ekki lagað sig að því, að sólin skín
hér framan í fólk, en í löndum, sem
eiga langa skrúðgarðamenningu,
skín sólin á sumrin í hvirfil manna. Í
skrúðgörðum suðursins gat fólk var-
ið sig fyrir sterku skini sólar. Um
aldir bjargaði sólskin á andlitið Ís-
lendingum frá kröm, en nú má
kaupa ígildi sólar í fjölbreyttri fæðu
og í lyfjabúðum. Eftir situr djúpt í
sálinni þrá eftir sólarljósinu. Íslend-
ingar ganga því helst sólarmegin á
eigin borgargötum, og þeir forðast
skuggsæla göngustíga skrúðgarða.
Ég nefni nokkur göngusvæði, sem
ég nýti mér, þar sem maður lendir
gjarna í skugganum þegar í ágúst og
bíður lengi á vorin eftir því, að sól-
argeislarnir lyfti sér yfir trén. Í
skrúðgarðinum í Laugardal í
Reykjavík hafa trén teygt sig æ
hærra, svo að sólar nýtur illa á
göngustígum. Eins er á Klambra-
túni. Á heilsuhælinu í Hveragerði er
ganga undir stjórn kunnáttumanna
fastur liður hjá dvalargestum, það er
fyrir hádegismatinn. Þar er orðið til
vandræða gróðursælt fyrir göngu-
flokkinn, til að
njóti sólar, það á
við um götur
þorpsins og
Reykjaland.
Skógi vaxinn
Noregur er póst-
kortaland. Á ferð í
bíl eða járnbraut-
arlest fær maður
sjaldan meira en
andartaks sýn á
fagurt land; annars byrgja trén út-
sýnið. Þessi andartök eru seld á
póstkortum. Á Íslandi hefur skógur
óvíða byrgt sýn. Í fyrrahaust ók ég
dag einn um miðjan nóvember úr
Reykjavík snemma morguns austur
í Skaftafellssýslu. Himinninn var
heiður. Dagrenningin var hæg og
löng. Það var fyrst í Mýrdal, að sólin
mætti manni í háaustri. Á leið um
Flóa, Holt og Rangárvelli blasti við
víður fjallahringur, í Holtunum lít-
illega skertur af tráreitum. Ég fór
þarna aftur um daginn, farþegi í bíl.
Þá tók ég eftir því, að fyrir norðan
þjóðveginn á Rangárvöllum hafa all-
víða verið gróðursett tré. Þau eru
enn lágvaxin, en fyrr en varir má bú-
ast við, að þau verði hærri en venju-
legur bíll. Þá lokast bílfarþegum sýn
á fjallahringinn nema á efri hæð í
tveggja hæða bílum. Síðari tíma
menn munu ekki sakna þessa, þar
sem þeir munu ekki hafa hugmynd
um þá dýrð, sem nú getur mætt aug-
anu. Á Suðurlandi hefur sýn til fjalla
reyndar þegar lokast vegna trjá-
ræktar, svo sem á leiðinni upp að
Flúðum, og ógnin vex hratt í Bisk-
upstungum. Þannig breytist útsýn-
islandið Ísland í póstkortaland.
BJÖRN S. STEFÁNSSON,
dr. scient.
Skuggahliðar trjáræktar
Frá Birni S. Stefánssyni
Björn S.
Stefánsson
Bréf til blaðsins
- nýr auglýsingamiðill
569-1100
finnur@mbl.is
FÆST Á REDKEN HÁRGREIÐSLUSTOFUM
GET INSPIRED. SEE YOUR STYLIST.
SÉRSTAKAR
ÞARFIR.
EINFALDAR
LAUSNIR.
FRÁ REDKEN.
Finndu það sem
hentar þínu hári.
Takmarkað magn,
tilboð á meðan
birgðir endast.
SÖLUSTAÐIR
REDKEN
BEAUTY BAR
FAGFÓLK
HJÁ DÚDDA
HÖFUÐLAUSNIR
MEDULLA
MENSÝ
N-HÁRSTOFA
PAPILLA
SALON REYKJAVÍK
SALON VEH
SCALA
SENTER
Dreifing:
HÁR EHF
s. 568 8305
har@har.is
REDKEN Iceland á
KAUPTU 2 + 1 FRÍTT
Redken vörur Redken sjampó