Morgunblaðið - 07.12.2012, Blaðsíða 46

Í tilefni þess að í ár eru hundrað ár
liðin frá andláti sænska skáldsins
Augusts Strindbergs hyggjast leik-
aranemar á þriðja ári við Listahá-
skóla Íslands takast á við tvö verka
hans og frumsýna afraksturinn í
Smiðjunni í kvöld kl. 20. Verkin tvö
sem hópurinn vinnur með eru
Fröken Júlía og Leikið að eldi, en
sýningin er unnin undir hand-
leiðslu Egils Heiðars Antons Páls-
sonar.
„Við lok 19. aldar og í byrjun
þeirrar 20. blésu um Evrópu kröft-
ugir vindar. Vindar sem báru með
sér skýra stefnu til frelsis handa
öllum. Hugmyndir um konur og
karla, stéttir, hefðir og kynhneigð
skyldu endurskoðaðar og ekkert,
alls ekkert, skyldi standa í veg-
inum fyrir rétti einstaklingsins til
sjálfssköpunar. Persónufrelsi ein-
staklingsins skyldu engar hömlur
settar. Strindberg skynjaði í þess-
ari kröfu um nýfengið frelsi mikla
ógn. Ógnin verandi sú manngerð
sem krefst alls, en hefur engar
skyldur … Sjálfhverfa kynslóðin
var fædd!“ segir m.a. í frétta-
tilkynningu frá LHÍ.
Útskriftarhópinn skipa þau Arn-
ar Dan Kristjánsson, Arnmundur
Ernst Backman, Elma Stefanía
Ágústsdóttir, Hafdís Helga Helga-
dóttir, Hildur Berglind Arndal,
Oddur Júlíusson, Salóme Rannveig
Gunnarsdóttir, Thelma Marín Jóns-
dóttir, Þorleifur Einarsson og Þór
Birgisson.
Aðeins eru fyrirhugaðar sjö sýn-
ingar á tímabilinu frá 7. til 14. des-
ember kl. 20. Ókeypis er á sýn-
inguna en panta þarf miða með því
að senda póst á netfangið: leik-
hus@lhi.is. Sýningar fara fram í
Smiðjunni við Sölvhólsgötu.
Nemendaleikhúsið Útskriftarhópurinn leikur sér með texta Strindbergs.
Ganga inn í hugarheim
Augusts Strindbergs
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Titillinn vísar til þess sem er rauði
þráður plötunnar. Hún fjallar í
stórum dráttum um það hversu gott
það er að vera heima. Hins vegar er
heima ekki endilega tiltekinn staður í
ákveðnu póstnúmeri. Heima er nokk-
urs konar hugarástand. Heima er hjá
börnunum, foreldrum og ömmum – í
raun alls staðar þar sem mér líður
vel,“ segir
Magni Ásgeirs-
son sem nýverið
sendi frá sér sína
aðra sólóbreiðs-
kífu sem nefnist
Í huganum
heim.
Á plötunni eru tíu frumsamin lög
sem Magni vann og samdi að mestu í
samstarfi við Vigni Snæ Vigfússon
upptökustjóra en auk þeirra lögðu
Ásgrímur Ingi Arngrímsson, Rúnar
Þór Þórarinsson og Sævar Sigur-
geirsson sín höfundarverk á vogar-
skálarnar. Loks fær „Hugarró“ eftir
Svein Rúnar Sigurðsson, sem Magni
söng í undakeppni söngvakeppninnar
sl. vor, að fljóta með.
Þykir vænt um þessa plötu
„Mig langaði að taka upp með
Vigga, því hann er orðinn mjög fær
upptökustjóri. Ég tók því lagið
„Heim“ upp með honum og við vorum
ekki nema þrjá tíma að því,“ segir
Magni og bendir á að það sé óvenju-
stuttur tími. Magni bendir á að þeir
Vignir hafi lengi verið samkeppnisað-
ilar þar sem Vignir lék með Írafári en
Magni með Á móti sól. „En við erum
líka búnir að vera vinir lengi, því
þessar tvær hljómsveitir spiluðu
margoft saman á böllum,“ segir
Magni og bætir við: „Þegar við fórum
að taka upp saman komumst við að
því að við höfum mjög svipaða sýn á
tónlist, nema ég kann ekkert á tölv-
ur,“ segir Magni og hlær.
„Að öllu gamni slepptu þá vinnum
við mjög vel saman. Hann er full-
komnunarsinni og ég er hæfilega
kærulaus. Þannig að við bætum hvor
annan upp, eins væmið og það nú
hljómar. Hann er líka snillingur og
getur spilað á ótal hljóðfæri,“ segir
Magni og bætir við: „Það er reyndar
með ólíkindum hvað við eigum góða
svona gæja á Íslandi.“
Spurður um samstarfið við Ásgrím
segir Magni hann nokkurs konar
hirðskáld Borgfirðinga og einn af
Bræðslustjórunum. „Hann er föður-
bróðir minn þó hann sé á aldur við
mig,“ segir Magni og bætir við: „Ég
gaf honum forskrift að nokkrum text-
um, þ.e. sagði honum um hvað þeir
ættu að vera og gaf honum nokkur
stikkorð. Síðan samdi hann þessa frá-
bæru texta. Ég sagði honum að ég
myndi halda áfram að senda honum
annað lag þangað til eitthvert drasl
kæmi frá honum, þá yrði hann rek-
inn. Hins vegar urðu textarnir hans
sífellt betri.“
Aðspurður segist Magni ekki
stefna að útgáfutónleikum fyrr en á
nýju ári vegna anna. „Auk þess lang-
ar mig til þess að sporna við þeirri
leiðindahefð að íslenskar plötur sem
gefnar eru út í aðdraganda jóla séu
orðnar úreltar strax á jóladag. Við
lögðum ekki á okkur alla þessa vinnu
til þess að drukkna í jólaflóði og svo
bara búið. Okkur þykir ákaflega vænt
um þessa plötu og finnst mjög vel
hafa tekist til. Ég er enn fullkomlega
sáttur við hana og neita því að líftím-
inn sé bara fram að jólum,“ segir
Magni að lokum.
Ljósmynd/Jeaneen Lund
Hugarástand „Heima er nokkurs konar hugarástand,“ segir Magni.
„Fjallar um hversu gott
það er að vera heima“
 Í huganum heim er önnur sólóbreiðskífa Magna
46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. DESEMBER 2012
ÍNæstum eins og ástin segir frálífi þriggja kvenna sem búa íbandarískum smábæ á ár-unum 1941 til 1964. Þær eru
æskuvinkonur og eiginmenn þeirra
berjast allir í síðari heimsstyrjöldinni.
Þær sitja eftir heima með börnin og
óttann og þrána í
brjósti. Þær þurfa
að standa á eigin
fótum á meðan
mennirnir berj-
ast. Síðan lýkur
stríðinu og her-
mennirnir snúa
aftur heim, lífs
sem liðnir, en þá
tekur annað stríð
við; stríðið við að
aðlaga sig að nýjum heimi, stríðið við
að vinna úr tilfinningunum og lífs-
reynslunni sem styrjöldin gaf.
Æskuvinkonurnar þrjár eru ólíkar
og búa við ólíkar aðstæður. Ein er
sjálfstæð og kaldhæðin og þráir heitt
að fá að halda áfram að vinna úti eftir
stríð og hafa annað hlutverk en hús-
móðurhlutverkið. Önnur er fyr-
irmyndar húsmóðir sem gengst full-
komlega upp í hlutverkinu þó
hamingjan fylgi því ekki alltaf og sú
þriðja er staðföst í að fá að lifa því lífi
sem hún þráir, skilja það liðna eftir
og halda áfram. Þetta eru allt áhuga-
verðar persónur sem fá lesandann til
að vilja fylgjast spenntur með hvern-
ig líf þeirra þróast.
Þarna eru aukaleikararnir komnir í
aðalhlutverkin, sögurnar segja sjald-
an frá þeim sem sátu heima þegar
stríð geisaði. Hér fáum við að
skyggnast inn í þeirra heim og inn í
huga þeirra og sjá örvæntinguna og
löngunina og alla aðra eiginleika
manneskjunnar. Hermennirnir komu
heim aðrir menn eftir stríðið eins og
er sýnt glögglega í þessari sögu en
þeir sem heima sátu háðu líka sitt
stríð og það breytti þeim þó þær
breytingar hafi ekki verið eins við-
urkenndar.
Þetta er ekki bara saga um stríð,
þetta er aðallega ástarsaga og átak-
anleg á köflum en fyrst og fremst
mannleg. Fyrir utan stríðið var
margt sem átti sé stað á þessum ár-
um, inn í söguna blandast barátta
minnihlutahópa, svartra og gyðinga,
fyrir rétti sínum. Sagan varpar líka
skýru ljósi á stöðu konunnar sem var
fátt annað en eiginkona, móðir og
húsmóðir.
Feldman ferðast fram og til baka í
tíma í sögunni. Fyrri hluti bókarinnar
er sterkari en sá síðari þar sem er
svolítið hlaupið áfram og lesandinn
nær ekki eins djúpum tengslum við
persónurnar. Sögusviðið er sannfær-
andi og textinn auðlesinn og vel skrif-
aður, reyndar tók ég eftir nokkrum
innsláttarvillum í þýðingunni sem er
alltaf bagalegt.
Stríði og ást er oft teflt fram sem
andstæðum, sem þau eru að mörgu
leyti, en það er líka stríð í ástinni og
ást í stríðinu og það kemur glögglega
fram í sögunni.
Bókin hefst á síðari heimsstyrjöld-
inni og endar þegar Víetnamstríðið
hefst og sagan endurtekur sig, aftur
og aftur.
Skáldsaga
Næstum eins og ástin bbbnn
Eftir: Ellen Feldman.
Þýðing: Þórunn Hjartardóttir.
Lesbók 2012
INGVELDUR
GEIRSDÓTTIR
BÆKUR
Ástin í stríðinu
Og hvað er svo sem hægt að segja
um þessa endurútgefnu klassík?
Lögin gleðja sem fyrr, líkt og mynd-
in, að vísu lög misjöfn að gæðum eins
og fyrir var vitað. „Svaraðu í símann
Frímann“ er t.d. frekar leiðinlegt lag
en sem betur fer eru slík lög í algjör-
um minnihluta. Og sum laganna
koma nú út á geisladiski í fyrsta sinn,
ef rétt er skilið. Sex laganna eru í
búningi sem maður er ekki vanur
sem skýrist af því að þau fundust
ekki á þeim fjölrása böndum sem
þurfti að nota fyrir endurhljóð-
blöndunina. Þau virka undarlega á
mann í fyrstu en venjast vel við frek-
ari hlustun. Diskurinn sem hefur að
geyma kvikmyndina veldur aftur á
móti vonbrigðum að því leyti að ekk-
ert aukaefni er að finna á honum. Til
30 ár eru liðin frá því hin gríð-arvinsæla söngvamynd Meðallt á hreinu, í leikstjórnÁgústs Guðmundssonar, kom
út. Í myndinni fóru Stuðmenn og
Grýlurnar á kostum í leik og tónlist-
arflutningi og eru þeir ófáir lands-
mennirnir sem kunna bæði myndina
og tónlistina utan að. Pakkinn sem
gefinn er út af Senu í tilefni af afmæl-
inu heitir því við-
eigandi nafni Ast-
ralterta og er þar
vísað í eitt þekkt-
asta lag mynd-
arinnar, „Úfó“,
þar sem Stuð-
menn syngja um
kynni sín af geim-
verum sem færðu þeim astraltertu. Á
hljómdiskunum tveimur má finna 30
lög, endurhljóðblönduð af Adda 800
og á mynddiski kvikmyndina. Í bækl-
ingi má svo finna lagatexta og stuttar
lýsingar á tilurð laganna, oft og tíð-
um fróðlegar. Kemur þar m.a. fram
um „Úfó“ að það hafi upphaflega átt
að túlka ofskynjanir hljómsveitar-
manna af kætisveppaáti á heiðum
uppi. Uppskrift að astraltertu er svo
í bæklingnum miðjum, fyrir þá sem
vilja baka og smakka (án þess að
gubba, vonandi) sem er vel til fundið.
dæmis hefði verið gaman að geta
hlustað á athugasemdir leikstjóra
eða Stuðmanna sjálfra, sjá atriði sem
var hent í klippingu (ef þau eru
ennþá til) og annað þess háttar. Hvað
pakkann í heild varðar má svo setja
út á tvennt. Í fyrsta lagi umgjörðina,
hún er ekkert sérstaklega hátíðleg.
Pakkinn fer upp í hillu eins og hver
annar diskur, sker sig ekki úr að
neinu leyti. Þegar maður veit hvað er
í pakkanum skipta umbúðirnar máli.
Þá er það galli að engan texta er að
finna um afmælispakkann í bæklingi.
Hinir tungulipru Stuðmenn hefðu
ekki átt í miklum vandræðum með að
sjóða saman slíkan texta, ekki síst
Egill og Jakob. Að öðru leyti er þetta
allt saman notalega nostalgískt og
mun án efa ganga kynslóða á milli.
Morgunblaðið/Ómar
Stuð Frá einum af tónleikum Stuðmanna sem haldnir voru í Eldborg í októ-
ber sl. í tilefni af 30 ára afmæli kvikmyndarinnar Með allt á hreinu.
Góður pakki, slakar umbúðir
Stuðmenn og Grýlurnar
Astralterta bbbmn
Tveir geisladiskar og einn mynddiskur,
gefnir út í tilefni af 30 ára afmæli
söngvamyndarinnar Með allt á hreinu.
Sena gefur út.
HELGI SNÆR
SIGURÐSSON
TÓNLIST