Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.01.2013, Qupperneq 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.1. 2013
S
agt hefur verið, að sá sem leggur til að
fé sé fært með valdboði frá Pétri til
Páls geti jafnan reitt sig á stuðning
Páls. Þessi kenning hljómar senni-
lega. Til þess að hún standist ekki
þarf Páll að vera einkar vel innrétt-
aður, og sjá út fyrir sína þrengstu hagsmuni. Margir
þeirra sem feimnislaust lýsa sjálfum sér svo, að þeir
búi yfir ríkari réttlætiskennd en náunginn, færa ein-
mitt réttlætisrök fyrir slíkri aðgerð. Krafan um jöfn-
uð sé réttlætiskrafa og í þeim tilvikum sem Pétur hafi
meira á milli handanna en Páll leiði jafnaðarstefna,
byggð á almennri kröfu um réttlæti, til þess að rétt sé
að færa fé frá Pétri til Páls. Og það getur verið snúið
að standa í senn gegn hljómþýðri kenningu um jöfnuð
og meintu algildu réttlæti.
Sæluveldi jafnaðar
Heimsveldi, skammt fyrir austan okkur, var sagt
reist á jafnaðarkröfunni sjálfri. Það hélt úti starfsemi
á þeim grundvelli í rúma 7 áratugi, en hrundi þá,
næsta óvænt, með furðu litlu brauki og bramli. Þá
hafði hver hryllingurinn á fætur öðrum gengið yfir
þjóðirnar sem undir okinu voru þegar ríki keisaranna
var breytt í pólitíska tilraunastofu í nafni jöfnuðar og
réttlætis. Milljónir manna, sennilega nærri 20 millj-
ónir, höfðu verið drepnar í nafni þess réttlætis. Annar
eins hópur hafði dvalið í ömurlegum fangabúðum,
Gulaginu, og skapandi tilvera utan fangelsisveggj-
anna var drepin í dróma, landbúnaður einstaklinga
eyðilagður og frumkvæði eytt, svo stiklað sé á fáein-
um steinum.
Sum bestu skáld og rithöfundar veraldar féllu fyrir
þessum galdri. Og það gerðist auðvitað einnig hér á
landi sem annars staðar. Nokkuð lengi var kenningin
sú að þessi hópur listrænna snillinga hefði verið
blindaður af birtu hugsjónaeldsins. Og einhverjir
voru það og sáu sumir að sér. En óþægilega margir
höfðu glaðbeittir gengið lyginni á hönd, talað máli
hennar og réttlætt það fyrir sjálfum sér og síðar fyrir
öðrum með því að þeir töldu að ógnir og skelfing
væru þekkt björg sem lægju jafnan í götunni til
stjarnanna. Og eins og það er þverstæðukennt voru
það iðulega „gáfumennirnir“ í hverju landi sem fyrst-
ir gengu hinum glataða málstað á hönd. Nú er sovétið
á bak og burt, en fyrrverandi áhangendur kenning-
anna, sem það byggðist á, eru margir enn bærilega
brattir. Kenningin, segja þeir sumir, sem trúað var á,
sé gjaldgeng enn og ill örlög og loks hrun hins komm-
úníska heimsveldis dragi ekki úr sannleiksgildi henn-
ar. Því miður hafi komið í ljós að þeir sem náðu völd-
um eftir byltinguna 1917 hafi snemma svikið
málstaðinn og útfærslan því verið brengluð og geti
ekki afsannað eitt né neitt.
Enn stærra og enn í blóma
Austan við Sovétríkin var enn fjölmennara ríki, Kína,
sem gekk kommúnismanum á hönd þrjátíu árum síð-
ar en þau. Þar ríkir hann enn. Gömlu goðin, Marx og
Engels, eru hafin til skýja á tyllidögum og Mao skrín-
lagður hafður til sýnis, eins og goðmagn sem lotningu
ber. Þó er talið að auk miskunnarlausrar kúgunar
beri hann ábyrgð á dauða um 70 milljóna landa sinna,
og komi því jafnvel þeim auma Adolf Hitler auðveld-
lega í skuggann af sér. Og kommúnistaflokkurinn fer
enn með völdin, og heldur sinni þjóð í aga með svip-
uðum aðferðum og áður tíðkuðust. Það voru aðferð-
irnar sem „gáfumennirnir“ sannfærðu sig um, en þó
einkum aðra, að væru nauðsynleg lyf, sem fólkið yrði
að kyngja, þrátt fyrir ógurlegar aukaverkanir, vildi
það eiga von um að komast inn í ríki sælu, jöfnuðar og
réttlætis. En nýjungin er sú, að þótt þessum með-
ulum sé enn beitt í Kína, og í aðeins veikari skömmt-
um en áður, er gamla markmiðið, sem réttlætti beit-
ingu þeirra, varla sjáanlegt. Þvert á móti spretta þar
upp auðmenn eins og gorkúlur, og þá ekki síst úr
ranni kommúnistaflokksins eða í skjóli hans. Ekki er
fátítt að einn slíkur eigi meira fé, einn og sjálfur, en
milljón fátækra landa hans á. Íslendingar eru svo lán-
samir að hafa kynnst einum slíkum, sem að auki er
sjálfur skáld, eins og svo margir eyjaskeggja, svo
varla verður á betra kosið.
Þegar valdastéttin í Kína hreyfði sig á milli stóla s.l.
haust varð umræða um hve miklum auði þessi eða
hinn forystumaður alþýðulýðveldisins hefði náð að
sanka að sér fram að þessu. Og það var oft ógrynni
fjár. Kínverskum rokkefellerum og wallenbergurum
fjölgar ótt, þótt enn séu landar þeirra taldir í hund-
ruðum milljóna sem eiga ekki annað en hrísgrjóna-
skálina sína og hreysið þar sem þeir hírast. Jafnvel
íslenskir útrásarvíkingar á háglanstíð sinni virðast í
samanburði við helstu kínverska auðmenn vera eins
og hópur af putum í kringum Gúllívera. En kannski
verður þessi einkennilega blanda, alræði komm-
únistaflokks og ótrúleg auðsöfnun, til þess að alræð-
isflokkur alþýðunnar lifi eitthvað lengur þar en sá
rússneski náði að gera. Það fáum við að vita innan tíu
ára.
Ofgnóttin vestra er völt
Hagkerfi Vesturlanda stendur ekki of styrkum fótum
þessa stundina og hagsmunir ríkjanna þar felast í því
að kínversku þjóðarskútunni verði ekki ruggað um of,
hagvöxtur haldi áfram að vera fjórfaldur á við þann
vestræna svo kaupgetan vaxi ár frá ári og pantanir
Páll er ekki
eins vitlaus
og þau halda
*Og eins og það er þverstæðu-kennt voru það iðulega „gáfu-mennirnir“ í hverju landi sem fyrstir
gengu hinum glataða málstað á
hönd. Nú er sovétið á bak og burt, en
fyrrverandi áhangendur kenning-
anna, sem það byggðist á, eru margir
enn bærilega brattir.
Reykjavíkurbréf 18.01.13