Morgunblaðið - Sunnudagur - 27.10.2013, Blaðsíða 52

52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27.10. 2013
Nýtt vegglistaverk eftir Theresu Himmer
verður afhjúpað á útvegg Jórufells 2-12 í
Breiðholti á laugardag kl. 14. Verkið kallar
listakonan „Birtingarmynd“ og mun borg-
arstjóri afhjúpa það við athöfnina. Í tilkynn-
ingu segir að verkefnið komi til af áhuga hans
á að gefa borgarbúum tækifæri til að njóta
myndlistar í daglegu lífi.
Ákveðið var að láta gera tvær stórar vegg-
myndir á gafla tveggja hárra fjölbýlishúsa í
Efra-Breiðholti. Listasafn Reykjavíkur hefur
umsjón með verkefninu og efndi til lokaðrar
samkeppni um val á listamönnum. Dóm-
nefndin var skipuð fulltrúum frá hagsmuna-
aðilum og var Theresa fengin til að gera
þetta verk og Sara Riel annað í Asparfelli.
ÚTIVERK THERESU AFHJÚPAÐ
STÓRT VEGGVERK
Theresa Himmer hefur skapað stórt veggverk á
Jórufell 2-12. Verkið verður afhjúpað í dag.
Morgunblaðið/Ómar
Eitt verka Errós á sýningunni, Paysage de la Ré-
volution. Alls eru 28 verk til sýnis í Hofi.
Sýning á tuttugu og átta grafíkverkum eftir
Erró opnar í menningarhúsinu Hofi á Ak-
ureyi í dag, laugardag, klukkan 16. Munu
verkin prýða veggi hússins í vetur. Um er að
ræða bæði litógrafíur og silkiþrykk.
Verkin eru öll i eigu Listasafns Reykjavíkur
en stofnað var til hins mikla safns þess á
verkum Errós árið 1989 er listamaðurinn gaf
safninu um 2000 verk sem spanna allan hans
feril. Hefur hann síðan haldið áfram að færa
safninu verk eftir sig.
Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir, framkvæmd-
arstjóri Hofs, segir það mikinn heiður að fá
að sýna verk Errós í Hofi og vonar að sem
flestir njóti sýningarinnar.
SÝNING Á GRAFÍKVERKUM
ERRÓ Í HOFI
Í tilefni sjötugsafmælis Ei-
ríks Árna Sigtryggssonar
tónskálds verða tónleikar í
Hljómahöllinni í Reykja-
nesbæ á sunnudag klukkan
14. Dagný Jónsdóttir sópr-
an og Richard Simm píanó-
leikari flytja þá tuttugu ný
einsöngslög tónskáldsins.
Eiríkur Árni fæddist í
Keflavík og nam píanóleik
hjá Ragnari Björnssyni í Tónlistarskólanum í
Keflavík. Þá lá leiðin í söngkennaradeild Tón-
listarskólans í Reykjavík og útskrifaðist hann
sem söngkennari árið 1963. Síðan hefur Ei-
ríkur Árni stundað tónlistarkennslu og önn-
ur tónlistarstörf. Árið 1983 fór hann til
framhaldsnáms í Bandaríkjunum. Eiríkur Árni
nam einnig myndlist og hefur haldið margar
einkasýningar. Aðgangur er ókeypis að tón-
leikunum og allir velkomnir.
FLYTJA LÖG EIRÍKS ÁRNA
AFMÆLISSÖNGUR
Eiríkur Árni
Sigtryggsson
Verkið fjallar um það hvernig fólk bregst við yfirvofandi ham-förum. Kannski má segja að kveikjan að verkinu hafi veriðótti margra í samfélaginu í aðdraganda hrunsins, sem menn
reiknuðu ekki með að yrði en samt helltist það yfir okkur,“ segir
Gunnar Gunnarsson, rithöfundur og fréttamaður, um leikrit sitt
Árshátíð Vatnsveitunnar sem Útvarpsleikhúsið frumflytur á morgun,
sunnudag, kl. 13. Leikstjóri er Guðmundur Ingi Þorvaldsson, en
Hjalti Rögnvaldsson og Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir fara með aðal-
hlutverkin.
„Í húsi þeirra Hreiðars og Magneu eru gamlar pakkningar farnar
að gefa sig. Og það er sama hve fast Hreiðar herðir að samskeytum
með rörtönginni, það er engu líkara en að allt kerfið muni láta undan
þá og þegar. Hreiðar er mjög áhyggjufullur. Magnea reynir að leiða
vandann hjá sér enda stendur árshátíð Vatnsveitunnar fyrir dyrum
og hún vill að þau hjón taki þátt í gleðskapnum,“ segir í tilkynningu
frá Útvarpsleikhúsinu, en þar er verkinu lýst sem gamanleik. „Það
má segja að þetta sé örvæntingargleði,“ segir Gunnar og tekur fram
að húmorinn sé besta meðalið.
Að sögn Gunnars er nýjasta leikrit hans sennilega tíunda leikritið
sem hann skrifar fyrir útvarp á sl. þrjátíu árum. En auk þess hefur
hann samið skáldsögur, ævisögu, barnabók og sviðsverk. Inntur eftir
því hvort mikill munur sé á því að skrifa fyrir útvarpsmiðilinn sam-
anborið við prentmiðilinn svarar Gunnar því játandi. „Það er miklu
skemmtilegra að skrifa fyrir útvarpið, því þetta er svo lifandi miðill
sem býr yfir svo miklum möguleikum. Þetta er upplagður miðill fyrir
höfunda til að læra á leiktexta,“ segir Gunnar og bætir við: „Fólk
ætti að hlusta meira á útvarp heldur en ég held að það geri.“ Að-
spurður ber Gunnar leikstjóra verksins, Guðmundi Inga, vel söguna
en þeir hafa ekki unnið saman áður. „Það var frábært að fá hann til
samstarfs. Hann er hugmyndaríkur og þekkir þennan miðil orðið
mjög vel.“ silja@mbl.is
ÁRSHÁTÍÐ VATNSVEITUNNAR
Þetta er „ör-
væntingargleði“
Óttinn við hrunið veitti Gunnari Gunnarssyni innblástur að nýju verki.
Ljósmynd/Dagur Gunnarsson
ÚTVARPSLEIKHÚSIÐ FRUMFLYTUR NÝTT LEIKRIT EFTIR
GUNNAR GUNNARSSON Á MORGUN, SUNNUDAG.
Menning
V
ídeólistin hefur farið í allar áttir,“
segir Margrét Elísabet Ólafs-
dóttir, sýningarstjóri sýning-
arinnar Íslensk vídeólist 1975-
1990 í Hafnarhúsi Listasafns
Reykjavíkur. Markmiðið er að draga fram
verk sem sýna fyrstu tilraunir íslenskra lista-
manna til að nota vídeó til listsköpunar. Verk-
in eiga það sameiginlegt að hafa verið sýnd
fyrst hér á landi milli 1980 og 1990 en síðan
hafa aðeins fáein þeirra sést á sýningum.
Sýningarstjórinn, Margrét Elísabet, hefur
sérhæft sig í nýmiðlum á borð við stafræna
list og vídeólist, er með bakgrunn í fagurfræði
frá Frakklandi og er doktor á þessu sviði. Í
opinni úrklippubók á sýningunni er grein úr
Morgunblaðinu frá árinu 1983, þar sem rætt
er við Þór Elís Pálsson, sem er einn þeirra
sem eiga verk á sýningunni, og spurt í fyr-
irsögn hvort vídeólist sé list framtíðarinnar?
Varð sú raunin?
Margrét brosir þegar hún er spurð og segir
að vissulega hafi fleiri listamenn en færri af
þeim sem síðan hafa lokið námi unnið á ein-
hvern hátt innan vídeólistarinnar. Enda sé
þetta tækni sem standi nánast öllum til boða í
dag. „Þegar Þór Elís, sem hafði numið í Hol-
landi og þekkti tæknina vel, velti þessum
spurningum um framtíðina fyrir sér þá var
vídeóbylgjan nýskollin á Íslandi,“ segir hún.
„Vídeótæki voru komin á heimilin og víd-
eóleigur stóðu í blóma. Þá voru menn með
miklar hugmyndir um að framleiða menning-
ar- og afþreyingarefni fyrir leigurnar, enda
Ríkissjónvarpið ennþá með einokunarstöðu
sem ljósvakamiðill.“
Sýningin er helguð upphafsárum vídeó-
tækninnar í sjálfstæðri sköpun hér á landi.
Eðlilega eru elstu verkin eftir Steinu Vasulka
og Woody eiginmann hennar, en þau voru í
hópi frumkvöðla vídeólistar í Bandaríkjunum
á seinni hluta sjöunda áratugarins. „Ég
stoppa síðan við árið 1990. Það var of um-
fangsmikið að setja upp heildstætt yfirlit ís-
lenskrar vídeólistar en þetta er líka tími
frumkvöðla sem vert er að skoða.
Elsta verkið er frá 1975, All Vision eftir
Steinu Vasulku. Það hefur ekki verið sýnt hér
áður, ólíkt hinum verkunum, en Listasafn
Reykjavíkur hefur eignast það og það er
mjög merkilegt í vídeólistasögunni. Það er nú
sýnt hér í fyrsta skipti.“
Tíu ár eru síðan Margrét gerði fyrstu at-
löguna að því að rannsaka sögu vídeólistar
hér á landi og þá komst hún að því að erfitt
var að átta sig á því hvað hafði verið gert hér
og hver hafði gert hvað hvenær.
„Ekkert safnanna hafði lagt sig eftir því að
safna eða skrá vídeólist,“ segir hún. „Hér
fannst heldur ekkert sambærilegt við það sem
Steina og Woody höfðu verið að gera vest-
anhafs. Ég velti því fyrir mér hvers vegna.
Ein leið til að fá svar við þeirri spurningu er
að skoða hvaða tækni listamönnum stendur til
boða á hverjum tíma. Frumkvöðlarnir voru í
Bandaríkjunum, fljótlega fylgdu Frakkar,
Hollendingar, Þjóðverjar og fleiri í kjölfarið,
en hvers vegna gerðist það sama ekki strax á
Íslandi? Líklega ollu því staðbundnar að-
stæður; Ríkissjónvarpið var ekki stofnað fyrr
en 1966, hér voru innflutningshöft og þótt
mikið væri rætt um að þetta væri framtíð-
artækni, þá var erfitt að flytja vídeótækin inn.
Þau voru of dýr fyrir almennan markað og
um leið voru þau utan seilingar fyrir lista-
menn. Áttundi áratugurinn varð þess í stað
áratugur tilraunakvikmynda, tekinna á 8 mm
og 16 mm filmu. Nokkrir listamannanna sem
eiga verk á sýningunni voru nemendur Ólafs
Lárussonar í MHÍ og gerðu hjá honum kvik-
ar myndir á 8 mm filmu. Þegar þau fóru í
framhaldsnám erlendis komust þau síðan í
kynni við vídeómiðilinn. En þegar þau komu
aftur heim voru aðstæðurnar aðrar og erfitt
að gera vídeóverk hér og því varð ekki mikið
framhald á því.“
Eftir miðjan níunda áratuginn varð mynd-
bandið hinsvegar ný leið til að koma dægur-
tónlist á framfæri og því má á sýningunni sjá
myndband Oxsmá við lagið Kittý og þrjú laga
Sykurmolanna.
Það er forvitnileg sýning sem Margrét El-
ísabet hefur sett saman um þessi uppvaxtarár
vídeólistarinnar hér, og nauðsynlegt verður að
fylgja henni eftir með annarri þar sem er far-
ið nær okkur í tíma, þegar stafræna tæknin
er komin til skjalanna.
„Stundum var djúpt á þessari sögu, miðað
við hvað hún stendur okkur nærri í tíma,“
segir hún þar sem við stöndum á sýningunni.
„Þetta voru einhverskonar fornleifarannsóknir
í samtímanum.“
MARGRÉT ELÍSABET ÓLAFSDÓTTIR SETTI SAMAN SÝNINGU UM UPPHAF VÍDEÓLISTARINNAR
„Einhverskonar fornleifa-
rannsóknir í samtímanum“
„STUNDUM VAR DJÚPT Á ÞESSARI SÖGU, MIÐAÐ VIÐ HVAÐ HÚN STENDUR OKKUR NÆRRI Í TÍMA,“ SEGIR
MARGRÉT ELÍSABET ÓLAFSDÓTTIR. HÚN HEFUR SÉRHÆFT SIG Í NÝMIÐLUM Í MYNDLISTINNI.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is
Verk Steinu Vasulka, The West, frá árinu 1984.
Steina var merkur frumkvöðull í vídeólist.
Verk Sigrúnar Harðardóttur, Dögun, frá 1986.