Morgunblaðið - 23.11.2013, Blaðsíða 35

allur gangur á því. En margir átta
sig ekki á því strax hvað þetta er
mikil vinna, t.d. hvað það liggur
mikið á bak við það að halda öllum
tækjum og sjálfum sér í útkallshæfu
ásigkomulagi. Í nýliðaþjálfuninni
eru allir þjálfaðir upp í að geta
gegnt hvaða stöðu sem er. Síðan fer
fólk í meiri sérhæfingu,“ segir Stef-
án.
Kosta sjálf allan búnað
Félagar í sveitinni skiptast í
nokkra hópa. Auk bátaflokks eru
það rústabjörgunarflokkur, sjúkra-
flokkur, sleðaflokkur, leitarflokkur,
bílaflokkur og undanfarar eða fjalla-
hópur sem tekst á við erfiðari fjalla-
björgunarverkefni. Að auki starfa
með sveitinni ungliðar og nýliða-
flokkur og flokkur eldri félaga sem
kalla sig Afturgöngur. Flestir flokk-
arnir fara á sameiginlegar æfingar
með öðrum áþekkum flokkum á höf-
uðborgarsvæðinu einu sinni í viku.
Allt starfið er unnið í sjálfboða-
vinnu, ekki einungis björg-
unarstörfin heldur líka viðhald
tækja og húsnæðis og kennsla á
námskeiðum fyrir nýliða og aðra.
Hjálparsveit skáta í Kópavogi fjár-
magnar starfsemi sína, líkt og aðrar
björgunarsveitir á landinu, með
flugeldasölu, sölu neyðarkallsins og
gæslu á viðburðum eins og íþrótta-
leikjum og tónleikum.
Allan búnað eins og t.d. hlífð-
arfatnað og annan einstaklings-
búnað þurfa félagar að kosta sjálfir
og hann þarf ávallt að vera í full-
komnu ástandi. „Við höfum tekið
saman kostnað á grunnbúnaði og
það eru u.þ.b. 900 þúsund krónur að
lágmarki. Líklega eyða flestir um
1,5 milljónum. Þetta er fólk tilbúið
til að greiða til að vera tilbúið að
hjálpa öðrum. En þennan útbúnað
notar fólk auðvitað í aðra ferða-
mennsku og útivist.“
Grænt, gult og rautt
Landinu er skipt í 16 svæði og
Kópavogssveitin er á útkallssvæði 1,
sem er höfuðborgarsvæðið og fjöllin
í nágrenni þess. Á sjó nær svæði
sveitarinnar langleiðina að Keflavík
og upp að Hvalfirði. Vegna fjölda
þeirra sem starfa með sveitunum á
Reykjavíkursvæðinu eru þeir oft
fluttir á aðra landshluta.
Útköllin berast félögum með
sms-boðum og eru þrenns konar;
grænt, gult og rautt. „Í grænu út-
kalli er boðað út og við beðin að
koma í hús þegar við getum, en að-
gerðin gæti þess vegna farið í gang
daginn eftir. Útkall gulur er bráð
hætta, en við vitum ekki staðsetn-
inguna á einstaklingnum eða atvik-
inu. Skilgreiningin er að viðkomandi
er í mikilli hættu og bregðast þarf
við eins fljótt og hægt er,“ segir
Stefán. „Síðan er það útkall rauður.
Þá þurfum við að bregðast við eins
fljótt og við mögulega getum og vit-
að er um staðsetninguna. Um 80%
útkalla sveitarinnar eru gul.“
Starfa í umboði lögreglu
Þegar björgunarsveitir eru
kallaðar út starfa þær í umboði lög-
reglu og stjórnvalda. Hlutverk
björgunarsveita og björgunarsveit-
armanna er skilgreint í lögum og
þar segir m.a. að hlutverk björg-
unarsveita sé að starfa í þágu al-
mannaheilla og að þeim sé skylt að
hefja björgun, leit og gæslu ef
stjórnvöld óski þess. „Við megum
ekki framkvæma neina aðgerð nema
með leyfi lögreglu,“ segir Stefán.
„Lögreglan er okkar yfirboðari, auk
flugmálayfirvalda og Landhelg-
isgæslunnar sem stýra aðgerðum.
Oftast kemur beiðni um aðstoð í
gegnum Neyðarlínuna, sem hefur
samband við lögreglu og kallar úr
björgunarsveitir um leið. Svæð-
isstjórnir stýra aðgerðum á vett-
vangi og þegar aðgerðir eru á lands-
vísu færist stjórnin til landsstjórnar,
sem heyrir þá undir ríkislög-
reglustjóra.“
Útköll geta borist hvenær sem
er, jafnt á nóttu sem degi. Eðli máls-
ins samkvæmt þarf björgunarsveit-
arfólk alloft að fara úr vinnu með
engum fyrirvara. Hafa vinnuveit-
endur almennt skilning á þessu?
„Já, í flestum tilfellum. Margir
hverjir láta fólk halda launum sínum
þegar það fer í útköll og þeir sem
það gera eiga mikla þökk skilda. Það
er alltaf að aukast að vinnuveit-
endur líti á slíkt sem sitt framlag til
hjálparsveitanna í landinu.“
Hugsjón og lífsstíll
Eru björgunarsveitir í öðrum
löndum reknar í sjálfboðastarfi líkt
og hér? „Það er misjafnt, en þannig
er það t.d. í Bretlandi. Þar eru sveit-
ir yfirleitt talsvert sérhæfðari en
þær eru hér. En það sem við ís-
lensku sveitirnar höfum framyfir
sjálfboðaliðasveitir í öðrum löndum
er að það er ætlast til miklu meira af
okkur og hlutverk okkar er lög-
bundið.“
Hvað er það sem fær fólk til að
fara úr hlýju bóli í vonskuveðri til að
koma öðrum til aðstoðar í sjálfboða-
vinnu? „Þegar þetta er hugsjónin
hjá manni, þá er ekkert annað að
gera en að drífa sig af stað. Þetta
verður fljótlega að lífsstíl. Yfirleitt
myndast mjög sterk tengsl á milli
fólks í björgunarsveitum, hér eru oft
heilu fjölskyldurnar.“
Hvernig er góður björg-
unarsveitarmaður? „Hann heldur
sér í góðu formi, líkamlega og and-
lega. Hann er viljugur til starfa hve-
nær sem er, tekur sjálfstæðar
ákvarðanir en lýtur vel forystu ann-
arra. Fólk þarf að vera tilbúið til að
takast á við aðstæður sem það hefur
ekki verið í áður, það þarf að búa yf-
ir sjálfsaga og þekkja eigin tak-
mörk. Þú mátt aldrei nokkurn tím-
ann gleyma að þú ert að gera þetta
af kærleik. Þú ert að gera þetta
vegna þess að þér er annt um annað
fólk.“
Morgunblaðið/Ómar
Björgunarsveit-
armaður Stefán Jök-
ull hefur starfað með
Hjálparsveit skáta í
Kópavogi í 15 ár.
Tækjabúnaður Hann þarf ávallt að vera í fullkomnu standi, enginn veit hve-
nær næsta útkall berst. Um 6.000 vinnustundir fara í viðhald tækja á ári.
Björgunarbátur Í Hjálparsveit skáta Kópavogi er 20 manna bátaflokkur.
Um 15 mínútur líða frá því að útkall berst þar til báturinn er kominn á sjó.
35
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 2013
 Samkvæmt tölum Hagstofu Ís-
lands voru íbúar Kópavogs 6.213
talsins árið 1960, 11.165 árið 1970,
13.819 árið 1980 og 16.186 árið
1990. Um aldamótin hafði Kópa-
vogsbúum enn fjölgað og voru orðn-
ir 22.693 talsins, þar af 11.486 kon-
ur og 11.207 karlar.
Árið 2007 verður sú breyting á að
karlar verða fleiri en konur í fyrsta
sinn frá a.m.k. 1998, þannig að
munaði 25 einstaklingum. Þetta
snérist aftur við árið 2010, þegar
karlar voru 15.084 talsins en konur
15.273, og hefur kvenþjóðin verið
atkvæðameiri í bæjarfélaginu síðan.
Í dag eru íbúar Kópavogs 31.726,
15.738 karlar og 15.988 konur.
Bæjarfélag í stöðugum vexti
Morgunblaðið/RAX
Æska Íbúum Kópavogs fjölgar stöðugt.
Auðbrekku 3 ~ 200 Kópavogur ~ Sími: 564 1660 ~ oreind.is
25ÁRA
1988-2013
V
frá Þýskalandi.
Margar gerðir af patch
panelum, cat5e tengi o.fl.
iftulausir netskiptar
TÖLVUR OG NET
LAGNAEFNI FYRIR
DVB-T2 FYRIR NÝJU STAFRÆNU
ÚTSENDINGUNA FRÁ RÚV
og gervihnattamóttakari
sambyggður í sama tækinu
Fáðu yfir 100 fríar
stöðvar með
gervihnatta-
búnaði frá okkur
Þar sem gervihnattabúnaðurinn fæst