Morgunblaðið - 06.12.2013, Síða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 2013
Þegar ég hef þurft
að sækja mér þjón-
ustu þá hef ég gengið
út frá því að ég sé að
tala við fagfólk.
Læknarnir sem ég hef
talað við í gegnum tíð-
ina viti meira um lyf
og starfsemi líkamans
en ég, að tölvuviðgerð-
arþjónustan kunni sitt
fag og ég er full-
komlega sannfærð um að bifvéla-
virkinn sem gerir við bílinn minn
sé betri í því en ég. Það hefur
margsannað sig í gegnum tíðina að
svona sé þessu háttað hjá mér og
ég veit að ég eins og fleiri án sér-
stakrar ákvörðunar treysti því að
ég sé að tala við fagmann þegar ég
sæki mér þjónustu. Ekki síst í heil-
brigðiskerfinu.
Enda þurfum við ekki að treysta
blint á það, það eru til lög fyrir
heilbrigðisstarfsfólk. Í þeim er m.a.
fjallað um hvaða stéttir eru löggilt-
ar heilbrigðisstéttir, hverjir fá
starfsleyfi, réttindi, skyldur, fagleg-
ar kröfur og fleira. Ég er heilbrigð-
isstarfsmaður. Löggiltur áfengis-
og vímuefnaráðgjafi og hef starfað
við áfengisráðgjöf í níu ár. Okkar
stétt er fámenn og fékk lögverndun
á starfsheitið 2006 og gat í raun
hver sem er fram að því kallað sig
áfengisráðgjafa sýndist þeim svo.
Áður en lögverndun starfheit-
isins kom til hafði fagið verið í mót-
un í rúm 30 ár svo starfið er ekki
nýtt þó lögverndunin sé ekki göm-
ul. Á upphafsárum voru ráðgjafar
fyrst og fremst hugsjónafólk með
persónulega reynslu í farteskinu af
áfengissýki og höfðu brennandi
áhuga á því að bæta hag alkóhól-
ista og aðstandenda þeirra og með
tímanum bætist við þekking og
ómetanleg reynsla sem kemur fram
í skipulögðu námi og mikilli áherslu
á að gera vel, veita góða og faglega
þjónustu.
Til er reglugerð um menntun,
réttindi og skyldur áfengis- og
vímuefnaráðgjafa (nr. 974/2006).
Hægt er að læra áfengis- og vímu-
efnaráðgjöf á tveimur stöðum í
dag, hjá SÁÁ og
Landspítalanum og
hvergi annars staðar
þó til séu stutt nám-
skeið utan þessara
staða sem skila fólki
ekki löggiltum rétt-
indum til að starfa
sem áfengis- og vímu-
efnaráðgjafar. Í nám-
inu fær maður mik-
ilvægan grunn,
markvissa þjálfun og
handleiðslu ásamt
kröfu um endur-
menntun að formlegu
námi loknu. Enda verður maður
seint fullnuma þegar kemur að því
að vinna með fólki.
Við störfum við hlið annarra heil-
brigðisstarfsmanna og erum ekki
að vinna sem eyland í þessum
geira, við höldum ekki út pró-
grammi sem er til þess ætlað að
meðhöndla alkóhólista á eigin spýt-
ur án eðlilegs eftirlits og samstarfs
við aðrar stéttir. Við þurfum ekki
að horfa langt aftur í tímann til að
sjá skaðann sem getur orðið þegar
„einhverjir“ vinna þetta mikilvæga
starf án menntunar, eftirlits og
gæðastjórnunar.
Áfengis- og vímuefnaráðgjafar
eru mikilvægir hlekkir í meðferð-
arkeðjunni. Í meðferð við sjúkdómi
sem snert hefur flest heimili Ís-
lands á einn eða annan hátt. Áfeng-
issýki er algengur sjúkdómur og er
fjöldinn allur af fólki árið um kring
að leita leiða til að ná tökum á sín-
um sjúkdómi. Þar sem ég vinn er-
um við hluti af þverfaglegu teymi
þar sem verkaskiptingin er öllum
ljós og starfsfólk veit hvaða hlut-
verk það gegnir í þeim hópi. Við
vitum líka hvert við eigum að leita
ef við erum óviss, þurfum að fá álit
annarra eða eitthvað vefst fyrir
okkur í okkar daglegu störfum.
Þannig virkar skipulögð teym-
isvinna.
Lög um heilbrigðisstarfsmenn
eru í mörgum liðum og er markmið
laganna að tryggja gæði
heilbrigðisþjónustu og öryggi sjúk-
linga með kröfum um menntun,
kunnáttu og færni heilbrigðisstarfs-
manna og starfshátta þeirra, ásamt
því að hafa ákvæði um þá sem eru
að sinna þessum störfum án þess
að hafa formlega þjálfun eða eftirlit
á bakvið sig.
Í 10. gr í lögum um heilbrigð-
isstarfsmenn er fjallað um óheimila
notkun starfsheita og fjallað um í
okkar tilfelli að það má ekki hver
sem er veita áfengismeðferð eða
kalla sig áfengis- og vímuefnaráð-
gjafa eða sinna störfum þeirra þó
þeir kalli sig eitthvað annað. Það er
ekki nóg að hafa farið á námskeið,
hafa áhuga eða hafa farið sjálfur í
gegnum áfengismeðferð til að geta
veitt slíka þjónustu. Einnig eru
komin inn refsiákvæði (28 gr.) sem
leggja enn meiri áherslu á að
tryggja öryggi sjúklinga og að-
standenda þeirra og tekið er fram
að brot á þessum lögum varða
sektum eða fangelsi allt að þremur
árum.
Ekki myndi ég sækja mér lækn-
isþjónustu til einstaklings sem hef-
ur þá einu reynslu að hafa oft farið
til læknis sjálfur, lesið læknablaðið
eða farið á stutt námskeið, eða færi
með bílinn í viðgerð til einhvers
sem hefur mikla reynslu af því að
sitja í bíl og kann að nefna margar
mismunandi tegundir af bílum.
Það er ekki bara óheppilegt eða
óábyrgt ef einhverjir sem ekki hafa
til þess réttindi kalla sig áfengis-
og vímuefnaráðgjafa eða sinna
þeim störfum undir öðrum nöfnum.
Það varðar við lög. Alkóhólistar og
aðstandendur þeirra eiga rétt á
bestu mögulegu meðhöndlun í sín-
um veikindum. Það er eðlileg
spurning að spyrja hver það er
sem gefur út starfsleyfi þess sem
við erum að fá ráðleggingar frá,
hver er bakvið stofnunina og hvaða
þjálfun fólk hefur fengið.Við þurf-
um að vita við hvern við erum að
tala.
Við hvern er ég að tala?
Eftir Kristbjörgu
Höllu Magn-
úsdóttur
»Ekki myndi ég sækja
mér læknisþjónustu
til einstaklings sem
hefur þá einu reynslu
að hafa oft farið til
læknis sjálfur …
Kristbjörg Halla
Magnúsdóttir
Höfundur er starfandi áfengis- og
vímuefnaráðgjafi, NCACI, hjá SÁÁ.
Ég hef lofað að
neyta ekki áfengis
eða annarra vímuefna
hátíðisdagana 24.-25.
desember. Þessi
ákvörðun var mér
auðveld og eðlislæg
vegna þess að ég
neyti ekki áfengis
eða annarra vímuefna
að jafnaði. Þessa
ákvörðun tók ég með
börnin mín að leið-
arljósi. Ég vil vera í
standi til að sinna
þeim allsgáður enda
er það slíkt ábyrgð-
arhlutverk að allrar
athygli og skynsemi
er krafist.
Hvít jól verkefnið
minnir á þá stað-
reynd að öll börn
eiga rétt á gleði-
legum jólum. Jólin
eru hátíð barnanna,
tími til að vera sam-
an á forsendum
barnanna. Börn óska
nærveru fullorðinna og að þau séu
í góðu standi. Í desember förum
við út á stræti og
torg til að minna á
og beina kastljósinu
á, að börn eiga skilið
að vaxa upp í vímu-
lausu og næring-
arríku umhverfi.
Þetta verkefni er
sprottið af þeirri
staðreynd að áfeng-
isneysla hefur aukist
svo mikið í desember
undanfarin ár þar
sem margir hygla
áfengi og áfeng-
isframleiðendur
keppast um að koma
sínum vörum að.
Tökum höndum sam-
an og höldum Hvít
jól, vímulaus jól,
barnanna vegna og
okkar sjálfra. Heitum
okkur því að halda
vímulaus jól, skrifum
undir samninginn
sem liggur frammi og
á netinu: www.hvit-
jol.is. Það styrkir
okkur í að standa við
gefin loforð.
Ég hef tekið
afstöðu
Eftir Aðalstein
Gunnarsson
Aðalsteinn
Gunnarsson
»Ég heiti því
að standa
við ákvörðun
mína. Formið
styrkir okkur í
að halda vímu-
laus jól. Börnin
eiga skilið að há-
tíðisdagarnir
séu vímulausir.
Höfundur er framkvæmdastjóri
IOGT á Íslandi.
Þú færð GO walk skó í
Skór.is, Kringlunni og Smáralind | Steinar Waage, Kringlunni og
Smáralind | Intersport Lindum, Kópavogi | Skóhöllinni Firði, Hafnarfirði
Versl. Nína, Akranesi | Blómsturvellir, Hellisandi | Hafnarbúðin, Ísafirði
Skóhúsið, Akureyri | Skóbúð Húsavíkur, Húsavík | Sentrum, Egilstöðum
Lónið, Höfn í Hornafirði | Skóbúð Selfoss, Selfossi | Skóbúðin, Keflavík
Axel Ó, Vestmannaeyjum
Bíla- og vélavörur
...sem þola álagið!
Það borgar sig
að nota það besta!
Viftur
HjólalegusettKúlu- og rúllulegur Hemlahlutir Hjöru- og öxulliðir
Stýrisendar
og spindilkúlurViftu- og tímareimar
Kúplingar- og höggdeyfar
th
or
ri@
12
og
3.
is
/3
1.
31
3
www.falkinn.is