Morgunblaðið - 06.12.2013, Blaðsíða 32

32 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. DESEMBER 2013
VINNINGASKRÁ
33595 36598 42628 63192
4249 14105 19438 30627 55151 73170
6875 15252 21509 43415 61987 73721
11941 16020 26890 46692 68895 73989
13462 18527 30461 46942 71455 79299
Vinningur
Kr. 50.000 Kr. 100.000 (tvöfaldur)
Aðalvinningur
Kr. 2.000.000 Kr. 4.000.000 (tvöfaldur)
7 9 5 4 3
Vinningur
Kr. 100.000 Kr. 200.000 (tvöfaldur)
32. útdráttur 5. desember 2013
196 10683 20700 28414 39149 51760 61426 72094
299 10934 20901 28722 39750 52284 61620 72203
493 11440 20988 28955 40191 52348 63101 72615
844 11560 22128 28967 40377 52448 63253 73746
1184 11703 22995 29035 41735 52603 63388 73772
1244 12045 23113 29274 42481 52778 63628 74197
1348 12471 23286 29295 43131 52878 63687 74212
1476 12477 23716 29681 43536 53536 64494 74967
2324 12740 24067 29900 44126 53598 64513 75304
2694 12937 24877 30715 44364 53743 64636 75386
2912 12996 24956 31346 44693 54504 65097 75425
4058 13013 25104 31438 45588 55286 65197 75783
4214 13102 25297 31535 46373 55813 66206 75925
4503 13306 25457 31717 46442 55830 66261 75976
4600 14240 25932 32685 46676 56813 66861 76225
4631 14520 26124 32831 46903 56840 66927 76560
5020 14868 26369 33331 46928 56866 67088 77066
5457 14949 26613 34250 46951 57029 67202 77299
5913 15117 26701 35845 47013 57087 67873 77333
6034 15123 26731 36227 47986 57615 68317 77346
6068 15486 26884 36375 48086 57796 68805 77543
6351 15946 26893 36508 48206 58072 69169 78450
6814 17065 27011 36511 48666 58619 69239 78468
8097 17155 27100 36740 49370 58762 69252 78550
8467 17344 27548 36846 49376 58831 69889 78661
8705 17364 27642 36912 50245 58916 69987 79394
8848 18585 27741 36922 50318 59000 70323
9458 18936 28057 37660 50475 60525 70437
9598 18966 28128 37703 50549 60734 70439
9882 19763 28179 37822 50561 60765 70790
10307 20316 28245 38237 50686 60794 71822
10663 20467 28404 38394 50722 60895 71881
467 10837 20713 30711 39088 51384 60745 71856
533 11422 21867 32540 39483 51847 60999 73065
569 12041 23380 34579 39540 53396 61036 74061
1931 12512 24024 35582 40455 53487 61083 75057
2051 13097 24126 35720 41026 55849 62819 75626
4149 13356 24710 35935 42686 56482 64626 76111
4183 14059 27097 36811 44179 56620 66427 76666
4243 15010 27797 36822 45089 56878 66578 77998
4269 17801 28754 37034 45166 58249 66956 79923
5315 18740 28832 37461 46865 58290 67276
8951 19405 29132 37512 49106 58468 71140
9401 19706 29169 37965 49417 58685 71440
9506 19731 30171 38006 50439 60486 71672
Næstu útdrættir fara fram 12. - 19.og 27. des. 2013 og 2. jan. 2014
Heimasíða á Interneti: www.das.is
Kr. 10.000 Kr. 20.000 (tvöfaldur)
Kr. 20.000 Kr. 40.000 (tvöfaldur)
Vinningur
Vinningur
Kemur það ein-
hverjum á óvart, sem
lætur sig lestur barna
og ungmenna varða,
að 30 prósent fimm-
tán ára pilta geta
ekki lesið sér til
gagns samkvæmt
nýju PISA-könn-
uninni? Þróunin hefur
verið í þessa veru
undanfarin ár og í
hvert sinn sem niðurstöður liggja
fyrir rísa „forkólfar“, sem gætu
vissulega gripið í taumana, upp á
afturlappirnar og tíunda mikilvægi
þess að skrifaðar séu vandaðar
bækur fyrir börn og ungmenni, að
halda verði bókum að börnum og
lestur verði að fá aukið vægi í
skólum sem og heimafyrir.
Skiptir eitthvað meira máli á Ís-
landi en okkar ástkæra, ylhýra
tungumál? Munu nýjar kynslóðir
eingöngu tala ísl-ensku þegar
fram líða stundir?
Ef það væri raunverulegur vilji
til að styðja við bakið á barnabók-
menntum myndi ríkið kaupa nýút-
gefin verk barna- og unglinga-
bókahöfunda, hugsanlega þúsund
eintök, og dreifa þeim á skóla-
bókasöfnin eins og tíðkast víða er-
lendis. Raunveruleikinn hér á
landi er hins vegar sá að hníf er
stungið í hjarta skólanna – skóla-
bókasöfnin – með því að draga úr
starfshlutfalli bókasafnsfræðinga.
Eða þeim hreinlega sagt upp.
Mikilvægasta athvarfi nemenda er
lokað, nema hluta úr degi. Og
bókasöfnin kaupa hugsanlega
örfáar nýútkomnar bækur.
Ef það væri raunverulegur vilji
til að styðja við bakið á barna-
bókahöfundum myndu þeir fá
hærri upphæð en 45 krónur þegar
bók er tekin á leigu á bókasöfnum.
Afsakið, en samkvæmt fjárlögum
2014 verður upphæðin væntanlega
um 30 krónur, eða lægri.
Ef það væri raunverulegur vilji
til að styðja við bakið á barnabók-
menntum væri stjórn Rithöfunda-
sambandsins og/eða mennta-
málaráðuneytið fyrir löngu búið að
fyrirskipa að ákveðið hlutfall úr
launasjóði rithöfunda rynni til höf-
unda barna- og ung-
lingabóka. Um þetta
má helst ekki tala því
öll umræða gæti ekki
eingöngu ruggað
bátnum heldur stung-
ið gat á hann þannig
að einhverjir gætu
misst spón úr aski
sínum.
Alls voru 555 mán-
uðir til úthlutunar
fyrir starfsárið 2013
og barnabókahöf-
undum voru úthlut-
aðir 69 mánuðir sem eru um 12%
af því sem var í boði. Og hafa ber
í huga að sumir þeirra sem til-
heyra þessum 12% skrifa líka ann-
ars konar bókmenntir.
Hvar er vilji hinna „valdamiklu“
til að hafa áhrif á hina ógnvæn-
legu þróun um minnkandi læsi?
Hvort skiptir meira máli að hafa
áhrif á lesvitund og þroska barna
eða daðra við fullorðna? Hvort
skilar sér í hærra menntunarstigi
þegar fram líða stundir? Skiptir
kannski mestu máli að þekkja
rétta fólkið, sem heldur um pyngj-
una?
Sumir rithöfundar hafa kennt
skapandi skrif í skólum og tel ég, í
ljósi minnar reynslu, að slíkt sé al-
gjörlega óplægður akur. Að veita
börnum innsýn á persónusköpun,
söguþráð, uppbyggingu verks í
heild sinni og hvað beri að hafa í
huga við bókaskrif. Slíkt kveikir
í krökkum og þau taka sér bók í
hönd með öðru hugarfari. Og það
að kenna þeim sjálfum að skapa,
skrifa, virkja ímyndunaraflið er
mikilvægast til að efla íslenska
tungu. Ég sé fyrir mér rithöfunda
fóstra skóla (ákveðna bekki) og
leggja sína reynslu á vogarskál-
arnar með íslenskukennurum –
þótt ekki væri nema í tilrauna-
skyni einn vetur. Engu þarf að
bylta, aðeins virkja þá sem kunna
virkilega til verka. Í þessu felst
lítill kostnaður en ávinningurinn
gæti orðið gríðarlegur.
Ég tel langflesta skóla standa
sig vel hvað varðar yndislestur en
væri ekki dásamlegt ef allir
grunnskólar myndu hefja hvern
skóladag á lestri, kannski í 20
mínútur, og síðan færu seinni 20
mínúturnar í að skrifa þau orð
upp á töflu sem nemendur skildu
ekki og þau krufin til mergjar?
Með þessum hætti væri hægt að
kveikja enn meiri áhuga á ís-
lenskri tungu og bókum almennt.
Hugsanlega erum við foreldrar
mesta vandamálið, höldum bókum
allt of lítið að börnunum. Það þarf
að halda okkur öllum á tánum
hvað þetta varðar en hvenær hef-
ur herferð verið sett á laggirnar
til að hvetja okkur foreldra til að
auka lestur heimavið? Ætti
menntamálaráðuneytið að setja
slíka herferð af stað, sveit-
arfélögin, rithöfundasambandið
eða bókaforlög? Hver er sam-
félagsleg ábyrgð fjölmiðla? Ég
viðraði þessa hugmynd við risa-
fjölmiðil á á dögunum en fékk litl-
ar undirtektir. Hvers vegna? Lík-
lega nennir enginn að taka af
skarið. Kostnaðurinn gæti verið of
mikill, undirbúningur krefjandi,
árangurinn ekki nógu sýnilegur
strax. Kannski enginn fjárhags-
legur gróði?
Satt að segja upplifi ég þjóðfé-
lagið sofandi hvað þetta varðar.
Hvar eru leiðtogarnir sem hafa
völd og fjármagn til að hrinda
málum í framkvæmd? Fólk tapar
sér í einhverjum ómerkilegum titt-
lingaskít sólarhringum saman á
meðan íslenskan lognast hægt og
bítandi út af. Ætlum við að gefast
upp eða blása til sóknar? Hverjir
taka núna frumkvæðið? Ráðu-
neytin, rithöfundasambandið,
skólastjórnendur, fjölmiðlar,
einkafyrirtæki eða fólkið í land-
inu? Hugsanlega enginn, fyrr en
næsta PISA-könnun verður kynnt
eftir örfá ár og sýnir enn lakari
árangur í lestri. Er ekki kominn
tími til að berja í borðið, segja
hingað og ekki lengra og gefa ís-
lenskunni almennilegt svigrúm af
fullum þunga?
Hvar er viljinn til að vakna?
Eftir Þorgrím
Þráinsson »Hvort skiptir meira
máli að hafa áhrif á
lesvitund og þroska
barna eða daðra við
fullorðna?
Þorgrímur Þráinsson
Höfundur er rithöfundur og þriggja
barna faðir.