Morgunblaðið - 30.12.2013, Blaðsíða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. DESEMBER 2013
Vogur Þessi litla hnáta skemmti sér vel í afmælisveislu í tilefni þess að 30 ár eru liðin frá því sjúkrahúsið Vogur var opnað. Nú stendur yfir söfnun fyrir nýrri álmu við sjúkrahúsið.
Ómar
Það er okkur mikið
ánægjuefni að náðst
hafi samningar við
þorra verkalýðshreyf-
ingarinnar um kjara-
samninga sem gilda til
loka næsta árs. Í upp-
hafi settu Samtök at-
vinnulífsins það mark-
mið að launahækkanir
skyldu ekki verða meiri
en rúmuðust innan
verðbólgumarkmiðs Seðlabankans.
Það kæmi einnig launafólki að best-
um notum og væri líklegast til að
auka kaupmátt og atvinnu. Um leið
og launahækkanir verða meiri eykst
hætta á að verðbólga fari úr bönd-
unum, skuldir fólks og fyrirtækja
aukist, atvinna aukist minna en ella
og að kaupmáttur vaxi ekki.
Verkefni ríkis, sveitarfélaga og fyr-
irtækjanna í landinu er nú að stilla
gjaldskrárhækkunum og verðhækk-
unum í hóf. Markmið samningsins
munu ekki nást nema allir aðilar virði
þau og myndi samstöðu gegn verð-
bólgu.
Ríkisstjórnin lagði sitt af mörkum
til að samningar gætu náðst. Hækk-
anir á einstökum gjöldum ríkissjóðs
verða nær þriðjungi minni en til stóð
og breyting var gerð á áformum um
lækkun tekjuskatts sem skilar ávinn-
ingi til hinna tekjulægri. Þá var geng-
ið frá hallalausum fjárlögum sem er
mikilvægt skref til að tryggja aukinn
stöðugleika.
Formenn nokkurra verkalýðs-
félaga innan Starfsgreinasambands-
ins ákváðu að standa til hliðar og und-
irrita ekki kjarasamningana að þessu
sinni þótt félög þeirra hefðu falið
sambandinu umboð til samnings-
gerðar. Ástæður þess geta verið mis-
munandi en ljóst er að svigrúm til
launahækkana er fullnýtt í þeim
samningum sem undirritaðir hafa
verið og allar vonir um meiri launa-
hækkanir til félagsmanna þessara fé-
laga því tálsýn.
Það má segja að hér hafi verið stig-
ið fyrsta skrefið í átt að nýju líkani
kjarasamninga og um leið að nýju
stöðugleikatímabili. Við gildistöku
samninganna munu hefjast viðræður
um nýja samninga sem verði til
tveggja ára og hafi efnahagslegan
stöðugleika að meginmarkmiði. Þar
með verði verðbólga svipuð og í ná-
grannaríkjum, vextir lægri en ella
sem skapar forsendur fyrir aukinni
verðmætasköpun. Þannig getum við
best lagt grunn að bættum lífskjörum
hér á landi.
Að þessu verkefni verður rík-
isstjórnin einnig að vinna af fullri ein-
urð. Ríkissjóð verður að reka með af-
gangi, stíga verður skref til að
afnema gjaldeyrishöftin og móta
stefnu í efnahags- og peningamálum
til lengri tíma. Stöðugleiki, lág verð-
bólga og batnandi hagur ríkissjóðs
eru forsendur þess að fjárfestingar
aukist. Með stöðugleikanum er lagð-
ur grunnur að nýrri sókn til bættra
lífskjara.
Það er nauðsynlegt að allir leggist
á árarnar til að koma á og viðhalda
efnahagslegum stöðugleika. Atvinnu-
rekendur, verkalýðsleiðtogar og for-
ystumenn eru sammála um mark-
miðin. Það vilja allir skapa forsendur
fyrir auknum umsvifum fyrirtækj-
anna, sem aftur er forsenda aukinnar
atvinnu og bættra lífskjara.
Núna er tækifæri. Grípum það.
Með ósk um gott stöðugleikaár
2014.
Eftir Björgólf Jó-
hannsson og Þor-
stein Víglundsson
» Það er nauðsynlegt
að allir leggist á ár-
arnar til að koma á og
viðhalda efnahagslegum
stöðugleika.
Þorsteinn
Víglundsson
Höfundar eru form. SA og frkvstj.
SA.
Stöðugleiki í augsýn
Björgólfur
Jóhannsson
Undanfarin ár hafa
borist fréttir af mikilli
fjölgun erlendra ferða-
manna á Íslandi, þann-
ig fjölgaði erlendum
ferðamönnum á síðasta
ári um 19% og það sem
af er þessu ári hefur er-
lendum ferðamönnum
fjölgað um 19,5%.
Áhugavert er í þessu
samhengi að greina
betur hvaða áhrif þessi fjölgun ferða-
manna hefur á þjóðarbúið í heild
sinni en minna hefur farið fyrir frétt-
um af því.
Gjaldeyristekjur mestar af
ferðaþjónustu
Í nýlegri Hagsjá Landsbankans
var farið yfir gjaldeyristekjur af
ferðaþjónustu og þær bornar saman
við aðrar atvinnugreinar. Sam-
kvæmt greiningu bankans eru líkur
til þess að útflutningstekjur af ferða-
þjónustu verði um 285 milljarðar
króna en það þýðir að í fyrsta skipti í
sögunni verði útflutn-
ingstekjur ferðaþjón-
ustu meiri en sjávar-
útvegs og
álframleiðslu. Inn-
byrðis hlutföll milli
þessara atvinnugreina
verða þá 37% ferða-
þjónusta, 35% sjávar-
útvegur og 28% ál.
Hagvöxtur á grunni
ferðaþjónustu
Í Hagtíðindum Hag-
stofunnar, frá byrjun
desember, er farið yfir þjóðhags-
reikninga fyrstu níu mánuði ársins
og samkvæmt niðurstöðum reikn-
inganna mælist hagvöxtur á þessu
tímabili 3,1% en væri enginn ef ekki
væri fyrir mikla aukningu á útflutn-
ingstekjum tengdum ferðaþjónustu.
Undirstöðuatvinnugrein
Í ljósi af framansögðu er óhætt að
fullyrða að ferðaþjónusta er orðin
ein af grunnatvinnuvegum íslensku
þjóðarinnar. Til viðbótar við auknar
gjaldeyristekjur hefur störfum fjölg-
að verulega í greininni, þannig hefur
frá 2008 störfum í ferðaþjónustu
fjölgað um 1.800 á meðan störfum í
landinu í heild hefur fækkað um
9.800.
Beinar skatttekjur 256.000
krónur á fjölskyldu
Beinar skatttekjur ríkisins af
ferðaþjónustu eru að nálgast 20
milljarða og þyrfti því hver fjöl-
skylda í landinu að borga um 256.000
kr. aukalega í skatta ef ferðaþjónust-
unnar nyti ekki við. Til viðbótar má
áætla að óbeinar skatttekjur af
ferðaþjónustu séu hátt í 10 millj-
arðar og er því ljóst að tekjur rík-
issjóðs af ferðaþjónustu eru veru-
legar og hafa vaxið mikið á
undanförnum árum.
Viðvarandi árangur?
Þjóðhagslega hlýtur að vera gíf-
urlega mikilvægt að átta sig á því
hvort þessar tekjur og störf, sem
ferðaþjónustan hefur skapað hingað
til, séu til frambúðar. Lykilatriði í
þeirri skoðun eru rannsóknir á því
hvaða áhrif ferðaþjónustan hefur á
efnahag og náttúru landsins en ekki
síður samfélagslegu áhrifin þarf að
skoða vel. Dapurlegt er því að sjá að
af opinberu fé til rannsókna á at-
vinnuvegum fer innan við 1% til
ferðaþjónustu, hér er ekkert tillit
tekið til umfangs atvinnugreina né
mismunandi mikilvægis þeirra í
þjóðahagslegu samhengi. Hér þurfa
stjórnvöld að gera breytingu á fyrr
en seinna ef ríkissjóður á að geta
treyst á tekjur af ferðaþjónustu til
framtíðar.
Náttúra landsins er aðalaðdrátt-
arafl þeirra erlendu ferðamanna sem
hingað koma. Mikilvægi hennar fyrir
ferðaþjónustu er óumdeilt. Viðhald
og uppbygging ferðamannastaða er
því einn af þeim grunninnviðum sem
þurfa að vera í lagi til að hægt sé að
taka á sjálfbæran hátt á móti fleiri
ferðamönnum. Hér hefur því miður á
undanförnum áratug vaktin ekki
verið staðin og því er víða uppsöfnuð
þörf sem leysa þarf hið fyrsta. Ýms-
ar leiðir eru nú ræddar til fjármögn-
unar á framkvæmdum og hafa Sam-
tök ferðaþjónustunnar verið tilbúin
að koma að því að skoða mögulegar
útfærslur að slíkri fjármögnun að því
gefnu að ekki verði um aukna skatt-
byrði að ræða enda gætu slíkar álög-
ur sett frekari vöxt greinarinnar í
uppnám. Ferðaþjónustan skilar nú
þegar síst minna en aðrar atvinnu-
greinar til ríkissjóðs eins og áður
greinir.
Ferðaþjónustan er tilbúin að axla
þá ábyrgð sem fylgir því að vera leið-
andi atvinnugrein í íslensku þjóð-
félagi, það þurfa hinsvegar allir að
ganga í takt og uppbygging og rekst-
ur innviða þarf að taka mið af grein-
inni ef hún á áfram að tryggja störf
og gjaldeyristekjur en ekki síst hag-
vöxt fyrir íslenskt samfélag.
Eftir Árna
Gunnarsson »Mælist hagvöxtur á
þessu tímabili 3,1%
en væri enginn ef ekki
væri fyrir mikla aukn-
ingu á útflutnings-
tekjum tengdum ferða-
þjónustu.
Árni Gunnarsson
Höfundur er formaður Samtaka
ferðaþjónustunnar.
Ferðaþjónustan – Drifkraftur atvinnulífsins