Morgunblaðið - 13.02.2014, Blaðsíða 17

Almennur stuðningur er við frekari flutning
verkefna frá ríkinu til sveitarfélaganna. Óljóst
er hins vegar hvenær næsta skref verður stigið. Málefni fatlaðra voru flutt í ársbyrjun 2011. Nú stendur yfir mat á
faglegum og fjárhagslegum þáttum þeirrar tilfærslu. Nefnd á vegum innanríkisráðuneytis hefur lagt til að næst
verði málefni aldraðra, heilsugæsla og heimahjúkrun flutt samhliða til sveitarfélaganna. Ýmis ljón eru á veginum
áður en það gerist. Núverandi þjónusta þykir ekki nógu skýr og of margþætt í framkvæmd og fjármögnun.
SVEITARSTJÓRNARKOSNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 13. FEBRÚAR 2014
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
1
3
-2
9
1
9
Draumaferð á hverjum degi
Ef þú vilt sparneytinn og rúmgóðan fjölskyldubíl sem kemur skemmtilega á óvart er óþarfi
að leita lengra. Nýr Mercedes-Benz B-Class eyðir frá 4,1 l/100 km í blönduðum akstri og
mengar svo lítið að hann fær frítt í stæði í Reykjavík í 90 mínútur. Gerðu allar ferðir að
draumaferðum á Mercedes-Benz B-Class.
Hjá Öskju á Krókhálsi 11 bíður þín glæsilegur B-Class til sýnis og reynsluaksturs.
ASKJA · Krókhálsi 11 · 110 Reykjavík · Sími 590 2100 · askja.is
Viðurkenndur sölu- og þjónustuaðili Mercedes-Benz á Íslandi
Þú finnur „Mercedes-Benz Ísland“
á Facebook
Mercedes-Benz B-Class 160 CDI,
dísil, beinskiptur 6 gíra. Verð frá 4.790.000 kr.
Ýmis ljón eru á veginum áður en
hægt verður að stíga næsta skref í
flutningi verkefna frá ríkinu til sveit-
arfélaga. Það snýst um flutning þjón-
ustu við aldraða. Þetta segir Karl
Björnsson, framkvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga, í sam-
tali við Morgunblaðið.
Málefni fatlaðra flutt 2011
„Frá árinu 2009 hefur mest orka
okkar hjá sambandinu farið í að und-
irbúa og styðja við framkvæmd á
flutningi á þjón-
ustu við fatlað fólk
frá ríki til sveitar-
félaga sem tók
gildi 1. janúar
2011,“ segir Karl.
Hann segir að nú
standi yfir endur-
mat á faglegum
og fjárhagslegum
þáttum þess flutn-
ings. Stefnt sé að
því að ákveða endanlegt útsvarshlut-
fall til að fjármagna þessa tilfærslu á
þessu ári, en hún á að taka gildi á því
næsta.
„Á þessu ári er útsvarshlutfallið
sem fjármagnar verkefnið 1,24% stig
og hefur tekjuskattur til ríkisins
verðið lækkaður samsvarandi. Fjár-
hagslegt umfang tilfærslunnar er
metið á um 13,2 ma.kr. á þessu ári. Í
þeirri fjárhæð er ekki kostnaður við
tilraunaverkefni um NPA (notenda-
stýrð persónuleg aðstoð) sem ríkið
fjármagnar sérstaklega og er að um-
fangi um 160 m.kr. á þessu ári,“ segir
Karl.
Óskýr þjónusta ríkisins
Mörg undanfarin ár hafa verið í
gangi viðræður milli ríkis og sveitar-
félaga um hugsanlegan flutning á
þjónustu við aldrað fólk frá ríki til
sveitarfélaga. „Æ betur verður ljóst
að þar eru ýmis ljón í veginum. Nú-
verandi þjónusta af hálfu ríkisins er
ekki nógu skýr og of margþætt í
framkvæmd og fjármögnun. Sökum
þess er það mat fulltrúa sveitarfélaga
að það þurfi að koma henni í fastari
og samræmdari skorður áður en
hægt verði með góðu móti að flytja
ábyrgð og fjármögnun þjónustunnar
milli stjórnsýslustiga,“ segir Karl.
Hann efnir sem dæmi að fjármögnun
hjúkrunarheimila virðist ekki vera
einsleit. Uppi sé ágreiningur milli nú-
verandi rekstraraðila hjúkrunar-
heimila og ríkisins um nauðsynegar
fjárhæðir daggjalda auk þess sem
menn telji að þau eigi að dekka mis-
munandi rekstrarkostnað.
Kallar á mikla vinnu
Karl segir að hugmyndir hafi kom-
ið fram um að innleiða nýtt greiðslu-
fyrirkomulag sem byggist á nýjum
forsendum. Einnig vanti stórlega upp
á að í gildi séu þjónustusamningar
milli ríkisins og viðkomandi stofnana
í öldrunarþjónustu. Að auki séu uppi
hugmyndir um að taka upp breytt
vinnubrögð í hjúkrunarmati. Öllu
þessu til viðbótar sé til staðar ágrein-
ingur um meðhöndlun lífeyris-
skuldbindinga milli aðila.
„Allt þetta kallar á mikla vinnu og
útfærslu sem þarf að fara fram áður
en sveitarfélögin geta með góðu móti
tekið ábyrgð á þessari þjónustu. Rík-
ið þarf sem sagt að vinna sína heima-
vinnu áður en til tilfærslu á þjónustu
við aldrað fólk kemur en sambandið
og sveitarfélögin eru að sjálfsögðu
tilbúin að hjálpa til við þá úrvinnslu,“
segir Karl Björnsson.
Karl bætir við að flestir séu sam-
mála um að þetta verkefni á sviði
öldrunarþjónustu eigi betur heima
hjá sveitarfélögunum en ríkinu.
Sveitarfélögin séu best til þess fallin
að sinna nærþjónustuverkefnum. Í
sveitarfélögum eins og á Akureyri,
sem hafi þetta verkefni og heilsu-
gæsluna einnig á grundvelli þjón-
ustusamninga við ríkið, hafi að flestra
mati tekist mjög vel til við að sam-
þætta þjónustuverkefni af sama
meiði. Þannig hafi skilvirknin aukist
og þjónustustigið hækkað að margra
mati.
gudmundur@mbl.is
Ýmis ljón á vegi næstu tilfærslu
 Margt þarf að
skýrast betur um
málefni aldraðra
Morgunblaðið/Jakob Fannar
Aldraðir Lengi hefur verið rætt um að flytja málefni aldraðra frá ríki til sveitarfélaga. Það hefur reynst flóknara en talið var í fyrstu. Sveitarfélögin segja
að ríkið þurfi að vinna heimavinnu sína mun betur áður en næsta skref verður stigið.
Karl Björnsson
 Sveitarfélögin hafa nánast frá upphafi
byggðar á Íslandi verið grundvallareining
í stjórnskipan landsins. Fyrstu rituðu
heimildirnar um sveitarfélögin, eða lög-
hreppana eins og þau hétu þá, er að
finna í Grágás, lögbók Íslendinga frá 12.
öld. Þar segir að í löghreppi skuli vera 20
bændur eða fleiri.
Tilvist sveitarfélaganna á Íslandi má
rekja til þeirra lýðræðislegu hefða sem
landnámsmenn þekktu til úr norrænni
menningu fyrri heimkynna. Upphaflegt hlutverk sveitarfélaganna mót-
aðist á grundvelli samhjálpar. Þótt sjálfstæði löghreppanna hafi end-
anlega verið afnumið af Danakonungi árið 1809 höfðu þeir í raun glatað
því miklu fyrr.
Sveitarfélögin voru síðan endurreist með tilskipun frá Kristjáni IX.
Danakonungi 4. maí 1872 en þá var lagður grunnur að þeirri sveitarfé-
lagaskipan sem gilti fram undir síðustu aldamót.
Sveitarfélögin grundvallar-
eining í stjórnskipan Íslands
Sveitarfélög Þau eru núna 74.