Morgunblaðið - 30.04.2014, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 2014
Gylfaflöt 7, Grafarvogi | Sími 587 8700 | www.krumma.is
Verð
15.900 kr.
Hjól fyrir börn
tveggja ára og eldriÖll bö
rn fá
sápukú
lur í
sumarg
jöf
þrýstingi, hann lendi því á kjálka-
beininu á tannlausa bilinu og valdi
áverka. Þetta geti jafnvel gerst þótt
menn togi ekki mikið í taumana,
þrýstingur sé alltaf á beininu.
Áverkarnir eru ekki endilega sár
heldur geta myndast bólguhnúðar
og bjúgur. Þegar notuð eru önnur
mél nær tungan að dreifa álaginu
meira.
Búi sig undir Landsmót
„Það er bara eitt ráð til: Að hætta
að nota þennan búnað. Það mun
gagnast hratt og örugglega til að út-
rýma þessari gerð af áverkum,“
segir Sigríður og ráðleggur knöpum
að gera ráð fyrir því í undirbúningi
sínum fyrir Landsmót hestamanna í
sumar að ekki verði leyfilegt að nota
stangamél með tunguboga.
Hún tekur fram að áverkar á
kjálka séu út frá sjónarmiðum um
velferð dýra metnir alvarlegri en
önnur særindi í munni. Þeir valdi
meiri sársauka og hættu á að ekki
grói um heilt.
Sigríður segir ekki víst að særindi
í munni séu einu óþægindin sem
hestarnir verða fyrir. Nefnir hún að
mélin séu verkfæri knapa til að ná
ákveðnu formi á hesta í keppni.
Veltir Sigríður því fyrir sér hvort
hestarnir séu ekki þvingaðir of mik-
ið inn í þetta form, umfram það sem
þeim er eiginlegt. Það geti til dæmis
haft áhrif á bak hestanna.
„Við þurfum að afla okkur meiri
þekkingar á æskilegri líkamsbeit-
ingu hestsins. Það er verkefni fram-
tíðarinnar að bæta reiðmennsku og
keppnismenningu út frá því,“ segir
hún.
Grein í vísindatímariti
Grein sem Sigríður og meðhöf-
undar hennar hafa ritað um rann-
sóknina hefur verið send til birt-
ingar í fræðiriti um dýralækningar
og mun væntanlega birtast á næst-
unni. „Málið er svo alvarlegt og nið-
urstöðurnar svo afgerandi að mér
fannst ekki hægt að draga það að
segja hestamönnum frá því,“ segir
Sigríður.
Hættuleg mél tekin úr umferð
 Rannsókn dýralæknis sýnir að notkun stangaméla með tunguboga eykur hættu á áverkum
á kjálkabeini 75-falt  Yfirdýralæknir telur að notkun búnaðarins stangist á við lög um velferð dýra
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Heilbrigðisskoðun Sigríður Björnsdóttir, dýralæknir hrossasjúkdóma, skoðar í munn keppnishests og athugar
hvort áverka er þar að finna. Munnskoðunin er liður í heilbrigðisskoðun á Landsmóti hestamanna.
Kynnt í reiðhöll Spretts
» Stangamél með tunguboga
hafa verið notuð í nokkur ár.
Upphaflega voru þau notuð á
hesta sem hættir til að setja
tunguna yfir mélin, sem kallað
hefur verið tungubasl.
» Stjórnir Landssambands
hestamannafélaga, Félags
hrossabænda og Félags tamn-
ingamanna standa fyrir kynn-
ingarfundi í kvöld í nýrri reið-
höll Spretts. Niðurstöður
vísindamanna verða kynntar
og óskað eftir viðbrögðum
hestamanna.
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Sigurborg Daðadóttir yfirdýralækn-
ir telur að notkun stangaméla með
tunguboga stangist á við ný lög um
dýravelferð. Beinir Sigurborg því til
hestamanna og samtaka þeirra að
hætta notkun þeirra. Grundvallast
álit hennar á niðurstöðum rann-
sóknar sem Sigríður Björnsdóttir,
dýralæknir hrossasjúkdóma hjá
Matvælastofnun, hefur gert á gögn-
um sem safnað var um áverka á
hestum á Landsmóti og Íslandsmóti
árið 2012.
Niðurstöður rannsóknarinnar
sem Sigríður vann með liðsinni Þor-
valdar Kristjánssonar, kennara við
Landbúnaðarháskóla Íslands, sýna
að sterk tengsl og hámarktæk eru á
milli notkunar stangaméla með
tunguboga og áverka á kjálkabeini.
Ríflega helmingur þeirra hrossa
sem riðið var við tunguboga var með
áverka á kjálkabeini, í flestum til-
vikum alvarlega. Þessir áverkar
fundust nánast ekki hjá hrossum
sem riðið var við aðrar gerðir méla.
Notkun stangaméla með tunguboga
reyndist auka hættuna á áverkum á
kjálkabeini 75-falt miðað við notkun
á öðrum mélum.
Búnaðurinn ræður úrslitum
Áberandi hæst tíðni áverka á
kjálkabeini kom fram á hestum sem
komust í úrslit í tölti. Sá munur
skýrist eingöngu af því hversu mikið
tunguboginn er notaður í þeirri
grein. „Þegar notaður er svona
harður búnaður í þessari miklu
keppni gildir ekki lengur sú regla að
veldur hver á heldur. Niðurstöðurn-
ar sýna að það er búnaðurinn sem
ræður úrslitum. Þær sýna ennfrem-
ur að erfitt er fyrir knapa að komast
í úrslit í tölti nema nota þennan
búnað,“ segir Sigríður.
Hún segir að áverkarnir eigi sér
líffræðilegar skýringar. Tungubog-
inn komi í veg fyrir að hesturinn
geti notað tunguna til að verjast
„Ég segi við hestamenn á þessum
fundum að sú nýja þekking sem við
erum að kynna sýni fram á að þessi
mél standast ekki ákvæði nýrra
laga um dýravelferð. Bið hesta-
menn um að virða lögin og setja
eigin reglur sem banna notkun
þeirra í keppnum,“ segir Sigurborg
Daðadóttir yfirdýralæknir.
Spurð um úrræði stjórnvalda
segir hún að ef fólk hlusti ekki á
fræðslu og leiðbeiningar sé í sínum
verkahring að sjá til þess að lög-
unum verði framfylgt. Nefnir hún
að ýmis úrræði séu til. Veltir því fyr-
ir sér hvort Matvælastofnun verði
að gefa út skýlaust álit á að notkun
mélanna teljist brot á lögunum eða
hvort ráðuneytið setji reglugerð um
nánari útfærslu á lögunum.
YFIRDÝRALÆKNIR KYNNIR ÁLIT SITT Á BEISLISBÚNAÐI
Biður hestamenn
að virða lög Ein af
mörgum
tegundum
stangaméla
með tungu-
boga.
Víða á landinu eru hrossabeitarhólf
ofbeitt og liggja undir skemmdum
vegna þess, að mati Landgræðslu
ríkisins.
„Okkur finnst ástandið á landinu
vera verra en það hefur verið und-
anfarið. Landið er alltaf viðkæmara
á þessum tíma þegar frost er að fara
úr jörðu. Það þarf að taka tillit til
þess og breyta beitarskipulagi í
samræmi við það,“ segir Gústav Ás-
björnsson, héraðsfulltrúi Land-
græðslunnar á Suðurlandi.
Hann segir orsakirnar geta verið
fjölmargar. Þær liggi ekki endilega í
því að hrossum hafi fjölgað á svæð-
unum.
Skagafjörður, Vesturland
og Suðurland verst
Misjafnt er eftir landshlutum
hvernig beitarhólfin líta út. Landið
er verst í Skagafirði, á Vesturlandi
og Suðurlandi. Þetta eru þeir lands-
hlutar þar sem jafnframt eru flest
hross.
Gústav segir að til að breyta þessu
þurfi að breyta beitarskipulaginu.
Allir héraðsfulltrúar Landgræðsl-
unnar séu tilbúnir að reiða fram
krafta sína til aðstoðar landeig-
endum.
Gústav bendir á að ákaflega erfitt
sé að ná upp beit aftur á landi sem
hefur verið undir miklu beitarálagi í
langan tíma. Sérstaklega í þýfðu
hallalandi og þar sem mosa er að
finna. Sinan hlífir landinu á veturna
og er sinulaust land oft merki um of-
beit.
Tjón á landi vegna ofbeitar kemur
fyrst og fremst niður á frjósemi
landsins og þar með á viðkomandi
landeiganda. Uppskera minnkar,
rofdílar myndast, rætur rýrna og
landið ber færri skepnur.
thorunn@mbl.is
Beitarálag vegna
hrossa eykst
 Breyta þarf beitarskipulagi
Ljósmynd/Landgræðsla ríkisins
Ofbeit Hross á landi sem þyrfti
jafnvel að friða alveg um tíma.