Morgunblaðið - 30.04.2014, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 2014
Í Morgunblaðinu
birtist 15. apríl grein
eftir Lenu Valdimars-
dóttur, ráðgjafa hjá
NASF, hagsmunahópi
sem er andvígur laxeldi
í sjó. Tilefnið var grein
undirritaðrar þann 11.
apríl hér í blaðinu um
samfélagslegan ávinn-
ing af ábyrgu laxeldi á
Vestfjörðum eins og
Fjarðalax og fleiri laxeldisfyrirtæki
skilgreina það. Sú hugmyndafræði
gengur út á sjókvíaeldi sem er óháð
öðrum eldisstöðvum, bæði hvað fjar-
lægðarmörk og hafstrauma varðar,
og síðan 6-8 mánaða hvíld eldisstöðv-
anna eftir slátrun.
Í grein sinni dregur Lena í efa
réttmæti tölfræði minnar um starfs-
mannafjölda við laxeldi eins og hún
hefur blasað við okkur hjá Fjarða-
laxi. Í grein minni kom fram að um
19 ný störf sköpuðust fyrir hvert eitt
þúsund tonn af fiski sem alinn er í
sjókvíaeldi. Máli sínu til stuðnings
vísar Lena í tölfræði á heimasíðu
Fiskistofu Noregs, þar sem fram
kemur að um 5.900 manns vinni við
fiskeldi þar í landi, en í
Noregi fer fram mun
umfangsmeira laxeldi
en hér á landi.
Ósambærilegar
aðstæður
Á heimasíðu Fiski-
stofu Noregs kemur
réttilega fram að 5.900
manns vinni beint við
laxeldi þar í landi. Hins
vegar starfa um 21 þús-
und manns við afleidd
störf eins og fram kem-
ur á sömu síðu. Þess var ógetið í
grein Lenu, sem kann að stafa af því
að fiskeldi í Noregi er öðruvísi upp-
byggt en á Íslandi. Hér skortir
margvíslega innviði í þjónustu við
eldið sem Norðmenn hafa og hefur
tekið mörg ár að byggja upp. Norð-
menn kaupa t.d. alla nauðsynlega
þjónustu, s.s. köfun, nótaskipti, slátr-
un, þjónustu vinnubáta og fleira.
Norðmenn skilgreina þessi störf
ekki með laxeldisstörfum eins og
gert er hér á landi, þar sem engin
fyrirtæki hafa enn sérhæft sig í sam-
bærilegri þjónustu. Hér á landi er
greinin einfaldlega enn á frumstigi.
Þess vegna eru þeir sem vinna við
köfun, á brunnbátum, vinnubátum,
sláturbátum, við eftirlit og viðhald,
allt starfsmenn eldisfyrirtækjanna á
Íslandi. Þar fyrir utan er íslenskt
vistvænt og náttúruvottað eldi mun
mannaflsfrekara en norska massa-
eldið, sem vestfirsku eldisfyrirtækin
vilja forðast.
Ekki arðbært?
Í áðurnefndri blaðagrein Lenu er
dregið í efa að íslenska eldið geti ver-
ið arðbært, m.a. vegna meiri
mannaflaþarfar en annars staðar,
hægari vaxtar auk lyfjanotkunar og
fyrirsjáanlegrar lækkunar á af-
urðaverði. Allt eru þetta órök-
studdar fullyrðingar sem styðjast
hvorki við reynslu okkar né þá hug-
myndafræði sem laxeldisfyrirtækin
á Vestfjörðum fylgja, en hún skilar
mun hærra afurðaverði en hefð-
bundið massaeldi. Íslenskar að-
stæður eru svipaðar og í Tromsö og
Finnmörku. Munurinn er þó sá að
hér njótum við heita vatnsins sem
gerir okkur kleift að lengja eldistím-
ann í seiðastöðvum og stytta að sama
skapi sjókvíaeldið þar sem seiðin
fara eldri og stærri í sjó en víðast
hvar annars staðar.
Fellur kostnaður á ríkið?
Í greininni er fullyrt að nái breyt-
ingar á lögum um fiskeldi fram að
ganga muni íslenska ríkið og skatt-
greiðendur standa straum af millj-
ónakostnaði vegna þróunar og und-
irbúningsrannsókna sem vart muni
skila sér til baka vegna óarðbærni
eldisins. Hér er einnig um órök-
studdar fullyrðingar að ræða.
Fjarðalax og öll önnur fiskeldisfyr-
irtæki hafa sjálf staðið straum af
kostnaði við rannsóknir, hið opinbera
hefur ekki komið að þeim að öðru
leyti en því að leggja línur um hvern-
ig þeim skuli háttað og setja skilyrði
um leyfisveitingar og starfsreglur.
Fiskeldisklasi Vestfjarða á nú í sam-
starfi við Hafrannsóknastofnun
vegna undirbúnings á viðamiklum og
kostnaðarsömum rannsóknum á
Vestfjörðum vegna mats á umhverf-
isáhrifum. Laxeldisfyrirtækin munu
kosta þær rannsóknir, ekki hið op-
inbera.
Hvergi stundað án lyfjagjafar?
Í greininni er einnig fullyrt að lax-
eldi í sjó sé hvergi stundað svo
nokkru nemi án lyfjagjafar og ann-
arrar efnanotkunar sem íslensk lax-
eldisfyrirtæki hreyki sér af að vera
án. Hér er því til að svara að hjá
Fjarðalaxi stendur yfir eldi á fjórðu
laxakynslóð án þess að nokkurn tím-
ann hafi verið gefin lyf eða önnur
efni í eldinu. Við höfum reyndar orð-
ið þess vör að sumir telja að svo sé.
Skýringin á þeim miskilningi hlýtur
að vera sú að viðkomandi aðilar hafa
ekki kynnt sér starfsemi okkar frá
fyrstu hendi. Sannleikurinn er sá að
eldi okkar gengur út á sjálfbært
náttúrueldi, sem aldrei mun geta
keppt við massaeldi. Við viljum vera
með lyfjalaust og heilbrigt eldi þar
sem við tökum tillit til náttúrunnar
og hvílum firðina á milli kynslóða.
Laxeldi án lyfja og efnanotkunar er
samkeppnisforskot, sem tryggir
mun hærra verð en aðrir fá. Í því
liggur styrkleiki íslenska sjókvíaeld-
isins.
Misskilningur um sjókvíaeldið á Vestfjörðum
Eftir Kristínu
Helgadóttur »Við viljum vera
með lyfjalaust og
heilbrigt náttúrueldi,
sem aldrei mun geta
keppt við massaeldi.
Í því liggur styrkleiki
íslenska sjókvíaeldisins.
Kristín Helgadóttir
Höfundur er starfsmannastjóri
Fjarðalax.
Íbúasamtök í
Bryggjuhverfinu hafa
á síðustu árum barist
fyrir því að einkafyr-
irtækið Björgun flytji
starfsemi sína úr Sæv-
arhöfða enda hefur
slíkt staðið til síðan áð-
ur en Bryggjuhverfið
var byggt í kringum
aldamótin. Þegar
fyrstu íbúarnir voru að
flytja inn í Bryggju-
hverfið var þeim tjáð að Björgun
myndi yfirgefa hverfið innan tveggja
ára. Síðan eru liðin 15 ár og enn virð-
ist ekki vera fararsnið á Björgun
þrátt fyrir að leigusamningur fyr-
irtækisins og starfsleyfi séu útrunnin
og hefur fyrirtækið raunar haldið
áfram starfsemi þrátt fyrir að vera
starfsleyfislaust.
Í grein sem birtist í Morg-
unblaðinu 16. apríl síðastliðinn segir
Gunnlaugur Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Björgunar, að hann
búist sterklega við því að heilbrigð-
iseftirlit Reykjavíkur taki málið upp
aftur og framlengi starfsleyfi fyr-
irtækisins á meðan verið sé að finna
varanlega lausn. Gunnlaugur full-
yrðir: „Við höfum ekki verið að draga
lappirnar í þessum efnum. Við getum
ekki bara ákveðið að flytja eitthvað
án þess að það sé gert með þeim
hætti að við getum haldið áfram
starfseminni.“
Að draga lappirnar er
þó einmitt það sem
Björgun hefur gert og
er fráleitt að halda því
fram að fyrirtækið sé
eingöngu fórnarlamb í
þessu flókna máli.
Reykjavíkurborg hefur
unnið að því í 22 ár að
finna stað fyrir Björgun
en á meðan hefur fyr-
irtækið ekki gert neitt
nema bíða eftir að fá í
hendurnar drauma-
staðsetningu fyrir starf-
semina. Af hverju hefur
Björgun aðeins rætt við Reykjavík-
urborg en ekki önnur sveitarfélög? Af
hverju er það Reykjavíkurborg sem
ber ábyrgð á því að Björgun finni nýj-
an draumastað?
Á meðan á öllu þessu stendur eru
það aðeins íbúar Bryggjuhverfisins
sem verða fyrir tjóni. Björgun situr
sem fastast á Sævarhöfða og heldur
starfsemi sinni áfram algerlega ó-
áreitt jafnvel þótt fyrirtækið skorti
starfsleyfi til að starfrækja sína
mengandi starfsemi.
Gunnlaugur heldur því ennfremur
fram í greininni frá 16. apríl að nýleg-
ur hæstaréttardómur um landið í
Álfsnesi valdi því að röksemdafærsla
heilbrigðiseftirlitsins um synjun á
starfsleyfi eigi ekki við lengur. Að-
stæður í þeim dómi voru þó mjög frá-
brugðnar enda var þar gert ráð fyrir
mengandi starfsemi í aðalskipulagi.
Svo er því ekki farið á Sævarhöfða
enda gerir aðalskipulag ráð fyrir
íbúabyggð einmitt á þeim stað þar
sem Björgun er nú og til stendur að
gera deiliskipulag í samræmi við það
á næstunni.
Þegar starfsleyfi Björgunar rann
út nýverið sótti fyrirtækið um und-
anþágu frá skilyrðum um starfsleyfi
til umhverfisráðuneytisins og fór
fram á leyfi til að halda starfseminni
áfram í að minnsta kosti fjögur ár í
viðbót án starfsleyfis. Fjölmargir að-
ilar sendu inn umsagnir um þessa
umsókn Björgunar, þær voru allar
neikvæðar.
Reykjavíkurborg gerði Björgun
nýverið tilboð um að flytja starfsem-
ina í Sundahöfn með leigusamning til
20 ára. Ef það tilboð er Björgun ekki
þóknanlegt þá getur það varla verið
eðlilegt framhald að fyrirtækið haldi
áfram starfsemi sinni á Sævarhöfða
eins og ekkert hafi í skorist. Stór fyr-
irtæki mega ekki vera undanskilin
lögum, Björgun þarf að hætta starf-
semi í Sævarhöfða undir eins og hefja
flutning eitthvað annað.
Íbúahverfi í gíslingu í 15 ár
Eftir Sigurð
Steinar Ásgeirsson
Sigurður Steinar
Ásgeirsson
» Þegar fyrstu íbú-
arnir voru að flytja
inn í Bryggjuhverfið var
þeim tjáð að Björgun
myndi yfirgefa hverfið
innan tveggja ára.
Höfundur er lögfræðingur
íbúasamtaka Bryggjuhverfisins
í Grafarvogi.
Móttaka
aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur
lifandi umræðu í landinu og
birtir aðsendar greinar alla
útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vin-
samlega beðnir að nota inn-
sendikerfi blaðsins. Kerfið er
auðvelt í notkun og tryggir
öryggi í samskiptum milli
starfsfólks Morgunblaðsins
og höfunda. Morgunblaðið
birtir ekki greinar sem einnig
eru sendar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í
hægra horni forsíðu mbl.is.
Þegar smellt er á lógóið birt-
ist felligluggi þar sem lið-
urinn "Senda inn grein" er
valinn.
Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf not-
andinn að nýskrá sig inn í
kerfið. Ítarlegar leiðbein-
ingar fylgja hverju þrepi í
skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig
sem notanda í kerfið er nóg
að slá inn kennitölu notanda
og lykilorð til að opna svæð-
ið. Hægt er að senda greinar
allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir
starfsfólk Morgunblaðsins
alla virka daga í síma 569-
1100 frá kl. 8-18.
REDKENONLY SALON
SALONVEH
HÁRSNYRTING: RÁÐGJÖF, KLIPPING OG MÓTUN, HÁRLITUN, HÁRÞVOTTUR MEÐ NUDDI EÐA DJÚPNÆRINGU
VÖRUR Í VERSLUN: ALLT Í HÁRIÐ, HÁRLENGINGAR OG -KOLLUR, GREIÐUR, BURSTAR, BLÁSARAR
HÚSI VERSLUNARINNAR, KRINGLUNNI
S. 568 7305 • SALONVEH.IS
TÍMAPANTANIR HJÁ SALON VEH Í SÍMA 568-7305
Velkomin til SALON VEH
VERTU VINUR OKKAR Á FACEBOOK
Simbi Hildur Róbert Alda Sigurveig Bjarki StefánSalóme
Þrettán borð
í Stangarhylnum
Mánudaginn 28. apríl var spilaður
tvímenningur hjá bridsdeild Félags
eldri borgara, Stangarhyl 4, Reykja-
vík. Spilað var á 13 borðum.
Efstu pör í N/S:
Magnús Oddsson – Oliver Kristóferss. 399
Bjarni Þórarinss. – Oddur Halldórss. 367
Ingibj. Stefánsd. – Margrét Margeirsd. 339
Hallgrímur Jónss. – Örn Isebarn 325
A/V:
Helgi Hallgss. – Ægir Ferdinandss. 390
Bjarni Guðnason – Guðm. K. Steinbach 383
Magnús Jónsson – Gunnar Jónsson 349
Albert Þorsteinss. – Bragi Björnsson 346
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is
Skráðu þig
í iPad-áskrift á
www.mbl.is/mogginn/ipad/
Nú geta
allir fengið
iPad-áskrift