Morgunblaðið - 18.07.2014, Blaðsíða 28

28 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 2014
✝ AnnabellaHarðardóttir
fæddist í Reykjavík
10. ágúst 1943.
Hún lést á gjör-
gæsludeild Land-
spítala háskóla-
sjúkrahúss 9. júlí
2014.
Foreldrar henn-
ar eru Ása Hjálm-
arsdóttir, f. 1924,
og Collett Lee
Keefer, f. 1923, látinn 1944.
Fyrstu fimm árin ólst hún upp
hjá móður sinni á heimili móð-
urforeldra, en síðan hjá Herði
Hjálmarssyni, móðurbróður
sínum, og hans konu Aðal-
björgu Jónsdóttur á Hofi, Kjal-
arnesi, sem síðar ættleiddu
hana. Hálfsystkini hennar eru
Sonja Garðarsdóttir, f. 1950,
Aðalbjörg Ragnarsdóttir, f.
1953, Konráð Ragnarsson, f.
1957, Ragnar Hjálmar Ragn-
arsson, f. 1959, d. 1994, og
og óskírður, f. 2014. c) Benóný,
f. 1988, unnusta Iðunn Garð-
arsdóttir. d) Annabella, f. 1993,
d. 1994, e) Nökkvi, f. 1996. 2.
Kolbrún, f. 1963, maki Jón Jens
Kristjánsson, f. 1963. Synir
þeirra eru: a) Bjartmar, f. 1985,
og b) Guðbrandur Grétar, f.
1987. 3. Hannes, f. 1964. 4.
Bragi, f. 1965. 5. Helgi A., f.
1967, maki Dóra Sigrún Gunn-
arsdóttir, f. 1982. Dóttir þeirra
er Una Bella, f. 2005. 6. Ása
Aðalbjörg, f. 1974. 7. Anna Sig-
ríður, f. 1980, maki Sigursteinn
Sigurðsson, f. 1982. Sonur
þeirra er Grétar Páll, f. 2008.
Annabella ólst upp á Hofi
Kjalarnesi og fluttist að Hæk-
ingsdal í Kjós árið 1961 og bjó
þar æ síðan sem bóndi og hús-
móðir. Hún sat búnaðarþing ár-
in 1987-1994 og var önnur
tveggja kvenna sem voru fyrst-
ar valdar til setu þar. Í 51 ár
var hún í saumklúbbi aðfluttra
kvenna í Kjósinni. Hún hafði
mikinn áhuga á lestri góðra
bóka, prjóni og hekli, fallegum
söng, fallegri náttúru, sauð-
fjárrækt og pólitík.
Annabella verður jarðsungin
frá Reynivallakirkju í dag, 18.
júlí 2014, kl. 14.
Rúnar Ragnarsson,
f. 1960. Uppeld-
issystkini hennar
eru Sveinbjörn
Björnsson, f. 1943,
og Anna Gísladótt-
ir, f. 1954.
Annabella giftist
12. ágúst 1961
Guðbrandi Grétari
Hannessyni bónda,
f. 28. september
1936. Foreldrar
hans voru Guðrún Sigríður El-
ísdóttir og Hannes Guðbrands-
son í Hækingsdal. Annabella og
Guðbrandur eignuðust sjö
börn: 1) Hörður f. 1961, maki
María Benónýsdóttir, f. 1958.
Börn þeirra eru: a) Benný, f.
1979, maki Kári Steinsson.
Börn þeirra eru Aþena Ýr, f.
1998, Hörður, f. 2004, og Anna-
bella, f. 2009. b) Einar Hannes,
f. 1984, maki Ásdís Hafliðadótt-
ir. Börn þeirra eru Andri Fann-
ar, f. 2005, Arna María, f. 2009,
Nú ríkir sorg, elskuleg móðir
mín Annabella Harðardóttir,
bóndi í Hækingsdal, Kjós, er lát-
in. Einhvers staðar er sagt að
ekki sé hægt að lækna kramið
hjarta og vissulega á það við nú.
Mikið og stórt skarð hefur verið
höggvið í stórfjölskylduna.
En þrátt fyrir sorg og leiða er
margs að minnast og mikið
þakklæti sem streymir fram við
að hripa niður á blað þessi fá-
tæklegu orð um stórkostlega
manneskju. Að hafa fengið að
verða þess heiðurs aðnjótandi að
hafa átt hana fyrir móður því ég
veit að ekki hafa allir verið svo
lánsamir í lífinu.
Móðir mín var kvenskörungur
mikill og jafnréttissinni, algjör-
lega fordómalaus og hélt ætíð
með lítilmagnanum. Henni var
mjög annt um íslenska tungu og
lagði sig mikið fram við að
kenna okkur systkinunum rétt
og gott mál. Lestur bóka var
hennar yndi og var hún vel lesin
um málefni líðandi stundar sem
og sögu lands og þjóðar og í
þann viskubrunn var ætíð hægt
að leita þegar á þurfti að halda
og mikið var það alltaf gott. Því
svörin hafði hún ætíð á reiðum
höndum. Einnig var hún uppfull
af húmor og gat gert óspart grín
að sjálfri sér með svokölluðum
Hækingsdalshúmor eins og við
köllum hann. Hún var einnig
mjög mikil hannyrðakona og
nutum við, litla fjölskyldan, góðs
af því. Einnig var hún mjög
skapandi persónuleiki, góður
penni og var alltaf að fá ein-
hverjar skemmtilegar hug-
myndir og vildi fá mig eða Sig-
urstein til að hjálpa sér við að
framkvæma. Hún var afskap-
lega falleg bæði að innan sem
utan og hafði stundum á orði að
nú væri ég svolítið „Belluleg.“
Það var mikið hrós. Einnig var
svo stórkostlegt að vera áhorf-
andi að hversu heitt mamma og
pabbi elskuðu hvort annað,
bestu vinir og sálufélagar og
miklar fyrirmyndir okkar í þeim
efnum.
Út um græna grundu
gakktu, hjörðin mín.
Yndi vorsins undu.
Eg skal gæta þín.
Sól og vor ég syng um,
snerti gleðistreng.
Leikið, lömb, í kringum
lítinn smaladreng.
(Steingrímur Thorsteinsson.)
Það er sárt að þurfa að
kveðja þig, elsku mamma mín,
og mikið á ég eftir að sakna
þess að heyra ekki frá þér fram-
ar. En hlutskipti okkar í lífinu
er ekki alltaf auðvelt og það hef-
ur þú fengið að reyna á þinni
mögnuðu ævi.
Þín minning mun lifa um ald-
ir alda.
Takk fyrir allt og allt, þinn
elskandi lírinlarfi.
Vorið góða, grænt og hlýtt,
græðir fjör um dalinn,
allt er nú sem orðið nýtt,
ærnar, kýr og smalinn.
Kveður í runni, kvakar í mókvikur
þrastasöngur;
eins mig fýsir alltaf þó:
aftur að fara’ í göngur.
(Jónas Hallgrímsson.)
Anna Sigríður
Guðbrandsdóttir.
Annabella, tengdamóðir mín
til 32 ára, lést þann 9.7. 2014 á
gjörgæsludeild Landspítala - há-
skólasjúkrahúss. Þá daga sem
liðnir eru síðan hef ég rifjað upp
ótal minningabrot frá þessum
árum. Samskipti okkar ein-
kenndust af mikilli vináttu og
virðingu, sem bar aldrei á
skugga í gegnum öll þessi ár.
Ótal ferðir hefur fjölskylda mín
farið í sveitina, stundum til að
hjálpa við sveitastörfin, til dæm-
is heyskap, réttir og annað, en
stundum til þess að njóta sveit-
arinnar. Fyrst vorum við alltaf
inni á heimili tengdaforeldra
minna, en eftir að við komum
okkur upp kofa steinsnar frá
húsi tengdaforeldra minna höf-
um við verið þar þegar við fjöl-
skyldan höfum verið í sveitinni.
Eftir tilkomu kofans hefur sam-
gangur okkar við tengdaforeldr-
ana ennþá aukist.
Annabella, eða Bella eins og
hún var oftast kölluð, var mjög
bókhneigð kona og las mikið,
hvort sem voru reyfarar, ævi-
sögur, skáldsögur, tímarit eða
blöð. Bella gat verið mjög þver,
ef hún vildi það við hafa, og varð
henni þá ekki haggað. Hún gat
jafnvel verið þrjóskari en Hæk-
ingsdalsmenn, sem geta þó verið
mjög þrjóskir, að minnsta kosti í
smalamennsku. Dagsdaglega
væri hún lipur og ljúf í sam-
skiptum við fólk.
Bella hafði miklar skoðanir,
enda vel lesin og fróð, og fem-
ínisti fram í fingurgóma. Bella
fylgdist vel með börnum okkar
og barnabörnum og hélt við þau
góðu sambandi til hinstu stund-
ar. Í nokkur ár hjálpaði ég Bellu
og eldaði réttarkjötsúpu eftir að
þrek hennar minnkaði, en hún
átti við nokkurn heilsubrest að
stríða síðustu ár, og ég á góð
minningabrot frá þeim tíma.
Einnig eru mér minnisstæðir
tveir tímamótaatburðir í lífi
Bellu. Sá fyrri var þegar Guð-
brandur tengdapabbi uppfyllti
loforð sem hann gaf henni þegar
þau trúlofuðust um að einhvern
tímann færi hann með hana til
Vestmannaeyja. Það loforð upp-
fyllti hann á 50 ára brúðkaups-
afmæli þeirra fyrir tveimur ár-
um og var farið til Vestmanna-
eyja í þvílíku blíðskaparveðri
ásamt mörgum úr nánustu fjöl-
skyldu. Við áttum þar saman
yndislegan dag. Sá síðari var
fyrir tæpu ári, þegar fjölskyldan
sameinaðist um það að halda
upp á 70 ára afmæli Bellu, þann
10. ágúst 2014 í Hækingsdal.
Þar áttum við einnig saman ynd-
islegan dag. Þegar Bella síðan
þakkaði mér fyrir hjálpina og
sagði: „Þetta er besti afmælis-
dagur sem ég hef átt,“ vöknaði
mér um augun og mun ég aldrei
gleyma þessum orðum.
Með kveðju, þín tengdadóttir,
María M. Benónýsdóttir.
Látin er Bella í Hækingsdal,
tengdamóðir mín. Farin er
merkileg kona, brautryðjandi og
stórkostleg fyrirmynd barna
sinna og þeirra sem voru svo
lánsamir að kynnast henni. Ég
komst í þann hóp fyrir meira en
fjórtán árum. Þá var ég rétt um
átján, ekkert annað en krakki í
augum hjónanna í Hækingsdal,
þeirra Bellu og Brands. Samt
sem áður var mér tekið sem
jafningja og upp frá því ríkti
gagnkvæm virðing á milli okkar.
Mér varð strax ljóst að Bella
var gáfuð kona og vel lesin. Hún
var skipulögð og vildi hafa yf-
irsýn yfir það sem á gekk og á
horninu á eldhúsborðinu var
hennar stjórnstöð með símann,
dagbókina, heitt vatn og tepoka
innan seilingar. Því fór aldrei
neitt framhjá henni og aldrei
gleymdi hún að hringja í þá sem
henni þótti vænt um og athuga
með gang daglegs lífs og óska
heilla á tímamótum. Mikið mun
ég sakna að fá ekki framar
hringingar á afmælisdaginn
minn frá Önnubellu.
Það er ljóst að Bella fékk ekki
alltaf bestu bitana af hlaðborði
lífsins. En við hverjar slæmu
fréttirnar virtist hún eflast og
aldrei heyrðist hún kvarta. Erf-
iðleikarnir virðast hafa kennt
henni að meta það góða, og það
fann maður þegar gera skyldi
sér glaðan dag. Hún hafði einnig
þann hæfileika að meta það fal-
lega í lífinu. Hún naut þess að
hlusta á söngva, lesa ljóð og
skáldsögur. Hún var fagurkeri
og fylgist með hönnun líðandi
stundar. Þá naut hún þess að
horfa á náttúruna og alla þá feg-
urð sem henni fylgir. Frá bæj-
ardyrunum í Hækingsdal er
engin skortur á náttúrufegurð-
inni og því skal engan undra að
ung snót af Kjalarnesinu hafi
skotið þar rótum þegar hún kom
þangað með ást lífs síns fyrir um
fimmtíu árum.
Bella og Brandur voru ein-
staklega samrýnd hjón og vand-
fundnir eru lífsförunautar sem
unnu hvort öðru meira en þau.
Missir Brands er mikill og sár
en eflaust ríkir þakklæti fyrir
kynni af konu eins og Önnubellu.
Þegar ég tók saman við Önnu
Siggu var því ekki annað hægt
en að líta til þeirra eftir fyr-
irmyndar. Kærleikurinn, vinátt-
an og tryggðin þeirra á milli var
svo rík að hún var áþreifanleg.
Bella var nefnilega svo flott fyr-
irmynd. Maður finnur það svo
sterkt þegar allt er yfirstaðið.
Hún var mikill jafnréttissinni og
mátti ekki heyra á það minnst að
konur væru minni menn en karl-
ar. Hún var stolt af því að hafa
verið önnur af tveimur konum
sem voru fyrstar til að sitja bún-
aðarþing á Íslandi. Hún hafði
jafnframt óbeit á allskonar mis-
rétti og setti ofan í við hvern
þann sem ekki var því sammála.
En þrátt fyrir að vera föst á
sinni meiningu var Bella ein-
staklega hlý kona. Hún var mik-
ill dýravinur og fylgdist með líf-
inu kvikna á vorin. Hún var
afskaplega góð við börn sín,
barnabörn og barnabarnabörn.
Hún tók þeim opnum örmum og
hlustaði á það sem þau höfðu að
segja. Sonur okkar mun búa að
þeirri minningu um ókomna tíð
og vafalaust mun hann sakna
þessarar hlýju. Ég geri það nú
þegar.
Það er öðruvísi að koma í
Hækingsdal í dag. Sætið í horn-
inu er autt og rödd þessarar
dásamlegu konu hefur þagnað.
En arfleið Bellu lifir og hún
fylgir okkur um ókomna tíð.
Sigursteinn Sigurðsson.
Þær eru ófáar minningarnar
sem sækja á á stundum sem
þessari.
Það sem stendur helst upp úr
með hana ömmu var hvað hún
var miklum gáfum gædd: hún
var gríðarlega vel lesin, enda var
það hennar helsta dægradvöl, að
lesa góða bók. Var hægt að ræða
við hana um nánast hvað sem er,
hún var vel að sér um allt, má
segja.
Hún hafði mikla persónutöfra
og hafði sterkar skoðanir. Hún
sagði mér eitt sinn að á sínum
yngri árum hefði hún unnið í
mjólkurbúð og verslunarstjórinn
ætlaðist til að hann yrði þéraður.
Amma hélt nú ekki, henni dytti
það ekki í hug. Slíka tilgerð
þoldi hún ekki. Svo eitt sinn
spurði amma mig hvort mig
langaði til að verða bóndi þegar
ég yxi úr grasi. Nei, sagði ég,
mamma vill það ekki. Þá svaraði
amma að bragði: „Hún ræður
því ekkert.“
Amma var mikil fé-
lagshyggjumanneskja sem mátti
ekkert aumt sjá og tók hún öll-
um opnum örmum, sama hverjir
þeir voru. Hún var mikill jafn-
réttissinni og titlaði sig á ávallt
bónda, ekki bóndakonu. Hún var
einnig önnur tveggja kvenna
sem fyrstar voru kosnar á bún-
aðarþing.
Amma var mikill húmoristi og
mjög skemmtileg kona og hafði
gaman að ef maður fór með
gamanmál. Lífsbaráttan var oft
á tíðum hörð hjá henni og afa, en
ég man ekki nokkurn tíma eftir
að hún léti neitt í ljós þótt illa
stæði á eða henni liði illa. Við-
kvæðið hjá henni var oftast að
hún hefði það bara fínt þótt hún
væri kannski fárveik.
Við Guðbrandur bróðir heim-
sóttum oft ömmu og afa í Kjós-
inni. Var ýmislegt gert til að
skemmta manni, farið í kvik-
myndahús og fleira í þeim dúr,
og fór amma oft með. Oft leigði
Ása frænka vídeóspólur, og þar
sem efnistök myndanna voru oft
misfalleg þurfti amma að setja á
fót kvikmyndaeftirlit ömmu, til
að vinsa út það sem ekki þótti
við hæfi. Ekki var eftirlitið þó al-
veg skothelt því eitt sinn taldi ég
ömmu á að leigja handa mér
mynd sem mér leist vel á en
reyndist því miður í ljótari kant-
inum og fór ég því að hágrenja
og átti erfitt með svefn um
nokkurt skeið. Seinna, þegar ég
fór að geta hamið mig eftir að
hafa horft á eða lesið eitthvað
hræðilegt fór ég að endursegja
ömmu skáldsögur eftir Stephen
King en hún var mikill aðdáandi
hans. Hún hafði yndi af fallegum
söng og auðnaðist mér að syngja
fyrir hana er hún hélt upp á sjö-
tugsafmæli sitt síðastliðið sum-
ar, þykir mér vænt um það í
dag.
Það verður leiðinlegt að geta
ekki komið og rætt við ömmu
um alla heima og geima, með
vélarniðinn í bakgrunni, í vel hit-
uðu eldhúsinu. En minningarnar
mun ég varðveita að eilífu.
Ég votta afa, Herði, mömmu,
Hannesi, Braga, Helga, Ásu og
Önnu Siggu mína dýpstu samúð.
Guð geymi þig að eilífu.
Án efa fáir, það er mín trú,
sér áttu göfugra hjarta en þú,
að vakti mér löngum lotning;
í örbirgð mestu þú auðugust varst
og alls kyns skapraun og þrautir barst
sem værir dýrasta drottning.
(Matthías Jochumsson.)
Þinn,
Bjartmar.
Það er ekki sjálfgefið að eiga
góða nágranna, hvað þá einstaka
vini. Stundum er sagt að það sé
fólkið, sem maður kynnist á lífs-
leiðinni, sem geri mann ham-
ingjusaman. Í það minnsta er
það víst að okkur, fjölskyldunni í
Stíflisdal, hefur hlotnast sú gæfa
að búa í nágrenni við það elsku-
lega fólk, Bellu og Brand í Hæk-
ingsdal í 45 ár. Oftar en talið
verður höfum við setið við eld-
húsborðið hjá þeim og skegg-
rætt um málefni líðandi stundar;
heyfeng, fjárrag og skepnuhöld;
stefnu í landbúnaðarmálum og
pólitík almennt. Gjarnan voru
liðnir tímar rifjaðir upp og
skondnar sögur sagðar af fólki
og atburðum.
Þegar ég kom fyrst í sveit í
Hækingsdal, 13 ára borgar-
stúlka, tók Bella á móti mér 25
ára og fimm barna móðir.
Barnaskarinn á aldrinum 2-8
ára. Fyrir mér var sveitalífið al-
gerlega ný veröld. Sambland af
fastri rútínu og ringulreið. Hér
þurfti að læra hratt. Á öðrum
degi að skipta um bleiu og baka
rúllutertur fyrir helgi, segi og
skrifa rúllutertur; 5 egg og 2 dl
sykur stífþeytt, hveiti, kartöflu-
mjöl og lyftiduft … Inn í ofn og
út aftur. Rúllað upp með Vals
ávaxtasultu úr 5 kg fötu … fjór-
ar slíkar, takk. Fyrir hverja
helgi. Brúntertur og formkökur
tekur ekki að nefna. Bakað á
föstudögum og skúrað út á laug-
ardögum. Hreinir mélpokar
lagðir á hundaganginn … Enda-
laus gestagangur og endalaust
uppvask. En líka dásamlega fal-
legir morgnar og unaðsleg sum-
arkvöld. Skemmtilegt fólk, söng-
ur og gleði. Krakkarnir með í
öllu, enginn háttatími og upp um
leið og fuglarnir.
Til góðs vinar liggja gagnveg-
ir segir í Hávamálum og má til
sanns vegar færa. Einverjum ár-
um seinna erum við Halldór sest
að í Stíflisdal og þó að milli bæj-
anna skildu bæði hreppa- og
sýslumörk, vondur vegur og
snjóþyngsli, var fólkið í Hæk-
ingsdal alltaf okkar næstu ná-
grannar. Þangað var leitað ef
eitthvað bjátaði á eða til að
gleðjast, skiptast á jólabókum
eða læra að prjóna hæl á sokk.
Og ætíð áttu börnin okkar skjól
hjá Bellu og Brandi þegar ill-
veður og ófærð hamlaði för heim
úr skóla.
Bella í Hækingsdal trúði á
landið og fólkið og að náttúran
væri okkar dýrmætasta auðlind.
Enginn, hvorki skyldur né
óskyldur hvatti mig jafn mikið
og hún þegar ég hóf nám aftur
eftir margra ára hlé. Hún var
róttæk í skoðunum en líka
íhaldssöm á besta máta, hún gat
verið föst fyrir og í sumu ekki
allra að skilja. En enginn veit
hvað í annars huga býr, börnin
stóðu henni hjarta næst og móð-
urhjartað elskar skilyrðislaust.
Þar gildir ekki rökhugsun og
enginn getur dæmt nema sá sem
öllu ræður.
Ég kveð mína gömlu húsmóð-
ur með þökk og votta öllum að-
standendum samúð okkar, fjöl-
skyldunnar í Stíflisdal.
Guðrún St. Kristinsdóttir.
Annabella
Harðardóttir
HINSTA KVEÐJA
Við viljum þakka Bellu
fyrir góðar og skemmtileg-
ar samverustundir síðast-
liðin 51 ár, með handavinn-
una okkar, en við hittumst
tvisvar í mánuði. Alltaf
voru það góðar stundir,
ekki síst vegna glettni
hennar og þess að hún sá
alltaf spaugilegu hliðarnar
á öllum málum.
Þó að degi halli haust,
held ég vegi og línu:
Sólar megin sigli í naust
Suðra fleyi mínu.
(Hjálmar Þorsteinsson)
Saumaklúbburinn,
Ásta, Hildur,
Marta, Sigrún,
Steinunn og Þórdís.
Þær tínast nú óð-
um bestu gömlu
skólasysturnar frá
Húsmæðraskólan-
um á Laugum. Að
sjálfsögðu kynntust þær mis-
mikið og kynnin entust mislengi
eftir skólaveruna. Fyrstu kynni
okkar Svönu man ég vel, við sát-
um við gluggann í setustofu skól-
ans við hannyrðir og horfðum á
dreng úr sveitinni aka traktor
hring eftir hring, kringum tjörn-
ina. Síðast valt traktorinn og
drengurinn slasaðist og missti
sjón að mig minnir. Þetta atvik
hafði sterk áhrif á okkur báðar.
Svana bjó lengst af í Hrafna-
gilsstræti 12 á Akureyri með
sinni fjölskyldu. Þangað var gott
Svanhildur
Þórisdóttir
✝ SvanhildurÞórisdóttir
fæddist 4. júlí 1929.
Hún lést 7. júlí
2014. Útför Svan-
hildar fór fram 15.
júlí 2014.
að koma í spjall. Við
vorum báðar sveita-
stelpur og náttúru-
börn og gátu sam-
tölin verið um allt
frá fuglalífinu við
Vestmannsvatn til
eilífðarmálanna,
svo margt bar á
góma. Blómaræktin
var hennar áhuga-
mál og að hlúa að
öllum veikum
gróðri hverrar gerðar sem hann
var.
Ég saknaði þess síðustu árin
þegar ég kom norður að ná ekki
lengur sambandi við hana. Minn-
issjúkdómurinn hafði lamað
hugsun hennar og athygli.
Hvað er mér svo efst í huga
þegar ég kveð mína gömlu skóla-
systur og vinkonu? Hvað hún
hafði fallega sál. Innilegar sam-
úðarkveðjur sendi ég eigin-
manni, afkomendum og aðstand-
endum.
Kristín Guðnadóttir.