Morgunblaðið - 30.07.2014, Blaðsíða 2

VIÐTAL
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
„Guð hefur gefið mér margt til að
gleðjast yfir,“ segir Margrét Þór-
arinsdóttir, sem er 100 ára í dag.
Hún fæddist í Teigi í Vopnafirði,
30. júlí 2014, fjórða í röðinni af sjö
börnum hjónanna Snjólaugar Fil-
ippíu Sigurðardóttur og Þórarins
Stefánssonar, kennara og bónda.
Þórarinn lést árið 1924 þegar Mar-
grét var á tíunda ári.
„Við vorum þá sex systkinin á
lífi og fórum hvert í sína áttina,“
segir Margrét. „Ég fór á prófasts-
setrið á Hofi með tveimur bræðr-
um mínum. Mamma fór um sveit-
ina með systur mína og vann fyrir
sér með saumaskap. Síðar fór fólk-
ið mitt að tínast til Akureyrar,
Sigurður bróðir [Þórarinsson,
jarðfræðingur] fór í mennta-
skólann þar og ég í vist norður í
Svarfaðardal. En það er svo
merkilegt að þó að leiðir okkar
systkinanna hafi skilið svona
snemma, þá voru tengslin á milli
okkar alltaf sterk.“
Vegna fátæktar lá ekki fyrir
Margréti að ganga menntaveginn,
eins og hún hafði hug á. „Ég var
einn mánuð í farskóla og pró-
fastsfrúin á Hofi kenndi mér síðan
fyrir fullnaðarpróf. Mig langaði til
að læra meira, en maður fer ekki
peningalaus í skóla.“
Heilsuleysi hamlaði
Um tvítugt hugðist Margrét þó
fara í kvöldskóla á Akureyri. Þá
bjó hún þar í bæ og vann á heimili
og saumastofu Þóru, dóttur Matt-
híasar Jochumssonar, skálds og
prests. Margrét veiktist, fór á
sjúkrahús og átti við heilsuleysi að
stríða eftir það og dvaldi lengi á
sjúkrahúsum og „hælum“ eins og
það var kallað í þá daga og hafði
það afgerandi áhrif á líf hennar.
„Ég þurfti að hætta að vinna,
hætta við að fara í skólann. Það
kom heldur ekki til greina að gift-
ast og eignast börn.“
Margrét vann framan af við létt
sveitastörf, eftir því sem heilsufar-
ið leyfði og hélt síðan lengi heimili
með systur sinni.
Talið berst að æsku og uppvexti
Margrétar. Hún segist hafa fengið
kærleiksríkt uppeldi. „Þar var
góður grunnur lagður. Mér finnst
eins og það hafi alltaf verið gleði
og áhyggjuleysi. Það var allt svo
ljúft þar sem hann pabbi var. Allt
varð leikur. Hann var líka mikill
fræðari. Trúarneistinn fæddist í
heimahúsum og hefur fylgt mér
síðan. Þegar ég flutti suður gekk
ég í Hvítasunnusöfnuðinn sem ég
starfaði lengi með.“
Þjálfaði sig fyrir afmælið
Margrét hefur búið á Droplaug-
arstöðum í Reykjavík undanfarin
ár. Hún hefur fótaferð, stundar
hannyrðir og situr gjarnan frammi
á gangi og fylgist með mannaferð-
um. Vegna lungnabólgu gat hún
ekki farið út undir bert loft í þrjú
ár, en hefur undanfarna mánuði
farið reglulega út að „þjálfa sig til
að vera spræk á aldarafmælinu“,
eins og hún segir sjálf. Hún segist
vera við ágæta heilsu, en sjónin og
heyrnin sé farin að bila.
Auk Margrétar er Þórhildur
systir hennar eftir í systkina-
hópnum, en hún er á 96. ári.
Spurð um hvort langlífi sé algengt
í fjölskyldu hennar segir Margrét
svo ekki vera. „Aldrei datt mér í
hug að ég yrði svona gömul. En er
það annars eitthvað merkilegt að
verða 100 ára nú til dags? Ég er
alltaf að lesa og heyra um fólk
sem er miklu eldra en ég.“
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Aldargamalt afmælisbarn Margrét Þórarinsdóttir er 100 ára í dag. Hún er búsett á Droplaugarstöðum og segir
langlífi ekki algengt í ætt sinni. Hún segist hafa fengið gott uppeldi þar sem góður grunnur var lagður.
Er alltaf að heyra um
fólk sem er eldra en ég
 Margrét Þórarinsdóttir frá Vopnafirði er 100 ára í dag
2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ 2014
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Tré hafa vaxið vel í sumar, eins og ann-
ar gróður. „Ég á fastlega von á sprot-
um upp á einn metra eða meira hjá
mestu tækifærissinnunum,“ segir
Þröstur Eysteinsson, sviðsstjóri þjóð-
skóganna hjá Skógrækt ríkisins. Hann
vísar með þessum orðum til aspar, víð-
is og fleiri lauftrjáa sem geta notað
gott tíðarfar strax til vaxtar.
„Sumarið hófst snemma og júní var
einstaklega hlýr um allt land þótt úr-
koma hafi verið mismikil. Júlí hefur
einnig verið hlýr, þótt hann sé ekki
eins mikið ofan við meðaltal og júní,“
segir Þröstur þegar hann er spurður
um skilyrði til trjávaxtar í sumar.
Furan safnar forða
Hann segir að allar trjátegundir
njóti veðursins og þær sem geti notað
sumarið til vaxtar hafi notið þess
mest. „Birki hefur vaxið mjög vel og
flest önnur lauftré. Það er hinsvegar
minni vöxtur í furu og greni en sum-
arið gefur til kynna. Það er vegna
þess að síðasta sumar var endasleppt
vegna kuldans sem gerði um 10. sept-
ember. Þessar tegundir, ekki síst fur-
an, nota haustið til að byggja upp
forða fyrir vöxt næsta árs,“ segir
Þröstur. „Fyrir austan eru haustskot-
in byrjuð að vaxa á lerkinu. Þessir
aukasprotar koma óvenjusnemma
vegna góðs sumars. Það gefur okkur
vonir um að lerkið bæti vel við sig í
sumar.“
Segist Þröstur eiga von á því að
sprotarnir eftir sumarið verði metri
eða meira, hjá ösp, víði og fleiri lauf-
trjám. Hann segist hafa skoðað birki-
skóg á Austurlandi um síðustu helgi.
Þar hafi verið mjög góður vöxtur.
Gerir hann ráð fyrir að birkið vaxi um
hálfan metra í sumar. Tekur Þröstur
fram að norðanátt og kaldara veður
geti dregið úr trjávexti síðsumars.
Tækifærissinn-
ar í skógum
nýta sumarið vel
 Góð skilyrði fyrir trén að vaxa
Morgunblaðið/Kristinn
Skógrækt Trén bæta vel við sig í
sumar, ef fram fer sem horfir.
Skógur
» Skógrækt á Íslandi má
skipta annars vegar í ríkis- og
atvinnutengda skógrækt og
hins vegar í skógrækt áhuga-
manna og félaga.
» Náttúrulegir birkiskógar og
kjarr var talið þekja 85 þúsund
hektara í lok árs 2009. Þá voru
ræktaðir skógar um 35 þúsund
hektarar.
Talið er að bilað öryggisbelti hafi or-
sakað slysið í Terra Mítica, sem kost-
aði Andra Frey Sveinsson lífið 7. júlí
sl.
Þetta er fyrsta kenning spænsku
lögreglunnar, sem rannsakar slysið.
Við rannsóknina er tekið tillit til
hraða rússíbanans og þyngdar far-
þega. Frá þessu er greint á spænsku
fréttavefjunum Europa Press, El
mundo og Typically Spanish. Stjórn-
endur skemmtigarðsins segja að tæk-
ið hafi haft opinbera öryggisvottun,
sem hafi verið gefin út af þriðja aðila.
Rússíbaninn var framleiddur í
Þýskalandi og sagður í samræmi við
ströngustu öryggiskröfur.
Stjórnendur garðsins segjast rann-
saka hvað gerðist í samvinnu við
verkfræðinga hjá framleiðandanum,
þýska fyrirtækinu Stengel Engineer-
ing, segir í frétt á mbl.is.
Samskonar tæki er einnig að finna í
skemmtigörðunum Gröna Lund í
Stokkhólmi og Borgbacken í Hels-
inki. Þeim var báðum lokað tíma-
bundið vegna slyssins, en hafa verið
opnaðir að nýju.
Bilað öryggisbelti
virðist orsök slyssins
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fyrstu rauðu íslensku kartöflurnar þetta sum-
arið eru komnar í verslanir. Lítið magn í upp-
hafi en neytendur virðast taka þeim fagnandi
því þær stoppa stutt við. Einhverjir kartöflu-
bændur byrja að taka upp rauðar kartöflur
strax eftir verslunarmannahelgi og þá má búast
við að meira komi á markaðinn.
„Þetta er frekar smátt, hefði mátt vaxa
lengur, en kartöflurnar eru ekki verri þótt þær
séu smáar og algert sælgæti að borða,“ segir
Einar Hafsteinsson, kartöflubóndi í Háabæ í
Þykkvabæ, sem tók upp fyrstu rauðu íslensku
kartöflurnar í vikunni. Þær voru auglýstar í
verslun Víðis en kláruðust fljótt, að sögn vakt-
stjóra. Von er á annarri sendingu í dag.
Einar segir ekki oft hægt að taka upp
rauðar kartöflur fyrir mánaðamót júlí og ágúst,
en gott þegar það takist. „Það sprettur mikið
þessa dagana og ég mun taka upp rauðar á
meðan eitthvað er til,“ segir Einar.
Bleytan hefur tafið upptöku
Vorið var svo gott að fyrstu íslensku kart-
öflurnar komu á markaðinn í byrjun júlí sem er
óvenjusnemmt. Fyrst komu fljótsprottin erlend
afbrigði. „Við höfum aðallega verið að selja gull-
auga, frá því rétt fyrir miðjan mánuðinn. Við
byrjum að taka upp rauðar íslenskar strax eftir
verslunarmannahelgina,“ segir Hjalti Egilsson,
bóndi á Seljavöllum í Hornafirði.
Kartöflur hafa vaxið vel í sumar, að sögn
kartöflubænda. Það er helst að rigningar hafi
tafið fyrir upptöku. „Rigningartíðin í byrjun júlí
tafði upptöku. Akrar hafa verið blautir en það
er að lagast. Svo getur maður fært sig á þurrari
akrana,“ segir Hjalti. Einar segir að bændur í
Þykkvabæ verði ekki í góðum málum ef svona
rigningartíð haldi áfram.
Ef góð sprettutíð verður áfram og góð
veðrátta til að taka upp, má búast við mikilli
uppskeru í haust. Hjalti á Seljavöllum reiknar
með að fljótlega í ágúst verði hægt að fara að
taka upp kartöflur til að setja í geymslur fyrir
veturinn. Mikilvægt sé að nýta góða kafla til
þess, til að tryggja geymsluþol kartaflnanna.
Rauðar íslenskar á markaðinn
 Kartöflurnar eru ekki verri þótt þær séu smáar og algert sælgæti að borða, segir Einar Hafsteins-
son kartöflubóndi  Bændur í Hornafirði farnir að huga að því að taka upp til geymslu fyrir veturinn
Morgunblaðið/Eggert
Rauðar íslenskar Margir bíða eftir að geta
tekið upp eða keypt rauðu kartöflurnar.