Stígandi - 01.10.1947, Blaðsíða 11

Það, sem mjög skoi'tir hjá okkur, er, að menn geri kröfur til
sjálfs sín, áður en menn gera kröfur til annarra. Mér skilst, að það
sé nauðsynlegt að hafa jafnan nokkurt jafnvægi um réttindi og
skyldur. Mér finnst eitthvað vanta til að minna hina ungu Islend-
inga á, að þeir eru borgarar í þjóðfélagi og ltafa skyldur að rækja
við land og þjóð. Eg vildi láta konta hér á vinnuskyldu. Hver ein-
asti unglingur á aldrinum 16—20 ára ætti að vinna samtals 8—10
vikur að þjóðnýtum störfum. Skal ég nefna: Vegagerð, skógrækt,
opinberar byggingar, ræktunarstörf vegna landnáms og nýbyggð-
ar, ýmiss konar þjónustu í skólum, sjúkrahúsum og menningar-
stofnunum. Unnið skyldi í flokkum undir stjórn kennara og
verkstjóra. Fæði og húsnæði yrði lagt fram, en kaup auðvitað
ekki greitt. Þetta væri ófrávíkjanleg skylda hvers einasta borgara,
og skýlaust skilyrði fyrir mannréttindum í þjóðfélaginu, svo sem
aðgangi að æðri skólunr, kosningarrétti og kjörgengi.
Með þessu mætti miklu orka í landnámsstörfum. Með þessu
fyndu unglingarnir, að Jreir eiga skyldur að rækja fyrir réttindi,
sem þjóðfélagið veitir Jreim. Með þessu væri öllum unglingum
gert jafn undir höfði, og efnuðum foreldrum héldist ekki uppi
að ala börn sín upp án nýtilegra starfa.
Við höfurn búið við gott árferði að kalla má um lang skeið,
og hafís t. d. ekki kontið að landinu í stórum stíl um mörg ár.
Hafísinn, sem ógnaði forfeðrunr vorum meir en flest annað.
Hannes Hafstein kvað mikið kvæði um hafísinn, skýrði ógnir
hans og hættur. En hann segir líka: „Ollum hafís verri er hjart-
ans ís, er heltekur skyldunnar þor.“ Eg hugleiði stundum þessar
hendingar, þegar ég heyri unglinga vera að tala um, hve hann
feða hún) sé kaldur Jressi og Jressi. „Já, mikið djöfull er hann
kaldur, maður!“ Og Jrað er sambland af öfund og virðingu í rödd-
inni. Er ekki hjartans ísinn að heltaka Jtjóðina? Hugsunarleysi
um framleiðslumál hennar, um l’ramtíðarhag? Er öruggt að trevsta
því, eins og H. H. segir í kvæðinu, að hinn lieiti blær, sem saga
vor geymir frá hetjanna fórnarstól, nái til hjartans og bræði and-
ans ísinn?
Nýtt vísitölukerfi
Vísitala er algengt orð og þýðingarmikið í mál-
inu. Hér er vérið með ýmsar vísitölur: fram-
færsluvísitölu, landbúnaðarvísitölu, — og skrúfa þær hvor aðra
upp til skiptis — vísitölu byggingarkostnaðar, húsaleiguvísitölu.
En vantar svo ekki ýmsar.fleiri vísitölur? Það væri t. d. fróðlegt,
ef til væri vísitala fyrir vinnuafköst, trúmennsku í störfum, orð-
stígandi 233