Fréttablaðið - 25.07.2013, Blaðsíða 26

Fréttablaðið - 25.07.2013, Blaðsíða 26
25. júlí 2013 FIMMTUDAGUR| SKOÐUN | 26 „Við teljum litlar líkur á að aftur verði byrjað að framleiða sement á Íslandi,“ segir stjórnarformaður Sements- verksmiðjunnar (SV). Þetta virðist ætla að ganga eftir og áætlun Norcem, eins eigenda SV, um að leggja af verksmiðjuna, hefur verið í bígerð síðan þeir eignuðust 34% hlut í SV og 20% í Björgun, sem á aftur 34% í SV. Norcem varð þannig ráðandi aðili í SV og sem stærsti framleiðandi á sementi í Noregi ætlaði fyrirtækið sér aldrei að hasla sér völl í framleiðslu á sementi á Íslandi. Að fenginni reynslu eftir langt starf hjá SV og sem trúnaðarmaður er ljóst að eigendur SV munu koma sér undan því að fjarlægja verksmiðjuna þegar hún er ekki í notkun lengur. Ég verð að treysta því sem eigendur segja og bið bæjarfulltrúa Akra- nes að gæta sín í viðræðum við þessi fyrir- tæki. Árið 2003 hallaði undan hjá SV svo að gjaldþrot blasti við og SV var einkavædd. Af fjórum kaupendum var BM Vallá með fjórð- ungshlut og Norcem með jafnstóran hlut. Kaupverðið átti að vera 67 milljónir. Í stjórn SV settust þá feðgarnir Víglundur Þorsteins- son og Þorsteinn Víglundsson og höfðu mikil áhrif þótt þeir ættu ekki nema 25%. Þeir gerðu samning um að þeirra fyrirtæki, Vallá, bæri ekki vexti af viðskiptaskuld við SV fyrstu fimm árin sem þeir væru í viðskiptum við SV. Spurning um lögbrot Upp úr þessu kærði danskur inn- flytjandi sölu SV til ESA, eftirlits- stofnunar EFTA. Hann taldi að um ríkisstyrk væri að ræða. Skuld BM Vallá við SV mun hafa verið um 400 milljónir. Síðan virðist það ákvörð- un stjórnenda SV, Víglundar, Þor- steins og endurskoðenda SV, að fela þessa skuld fyrir ESA og fjarlægja úr bókhaldi. Árið 2007 var þessi skuld bak- færð aftur inn í bókhaldið. Spyrja má hvort ekki sé um lögbrot að ræða þegar skuldir eru látnar hverfa svona úr bókhaldi. Á næstu árum voru Þorsteinn, Víglundur og Norcem allsráðandi og höfðu ráðið til sín framkvæmdastjóra sem fylgdi þeim í einu og öllu. Viðhald drabbaðist niður og verksmiðjan var blóðmjólkuð eins og mörg önnur fyrir- tæki sem höfðu verið einkavædd. Tilefni er að rannsaka þessa einkavæðingu ásamt öðrum er voru gerðar á tímum Framsóknar og Sjálf- stæðisflokks. Þrátt fyrir metsölu á sementi fyrir hrun fór svo að eftir bankahrunið stóð SV ekki undir minnkandi sölu, skuldsetningu og samkeppni við niðurgreitt sement. Verksmiðjan varð því gjaldþrota 2009. Eftir að Arion banki tók við rekstrinum má segja að dyr hafi opnast fyrir Norcem að taka yfir verksmiðjuna. Í október 2011 var síðasta sementið framleitt á Íslandi og innflutningur aukinn frá Noregi. Ekki er Norcem að hagn- ast á þessum innflutningi og betra að borga með innflutningi en að byrja framleiðslu á ný. Eigendurnir hafa þann möguleika að skipta verksmiðjunni í tvö fyrirtæki; innflutning og framleiðslu. Þeir geta haldið innflutnings- fyrirtækinu eftir og látið framleiðsluna í gjaldþrot en undir framleiðsluna falla stærstu byggingarnar á verksmiðjulóðinni. Í íslensku sementi eru næstum öll hráefni innlend, flytja þurfti inn kol til brennslu fram- leiðslunnar. Það sorglega er að þessi hluti íslenskrar byggingarsögu er að hverfa og öllum virðist sama, enginn hugsar um gjald- eyrissparnaðinn af íslensku framleiðslunni. Einkavæðing og íslensk framleiðsla leggst af ATVINNA Guðjón Viðar Guðjónsson rafvirki hjá Norðuráli, fv. trúnaðarmaður hjá Sements- verksmiðjunni ➜ Að fenginni reynslu eftir langt starf hjá Sementsverksmiðjunni og sem trúnaðarmaður er ljóst að eigendur [hennar] munu koma sér undan því að fjarlægja verksmiðjuna þegar hún er ekki í notkun lengur. Undirritaður er einn þeirra sem kærðu byggingarleyfi fyrir mann- virkjum Vodafone á toppi Úlfars- fells. Þann 10. september sl. felldi úrskurðarnefnd umhverfis- og auð- lindamála byggingarleyfið úr gildi og viðurkenndi lögvarða hagsmuni m.a. undirritaðs. Ólöglega staðsett mannvirki Þann 4. maí birtist grein eftir tals- mann Vodafone sem segir fyrir- tækið tilbúið til að „vinna með öllum sem hagsmuna [eiga] að gæta að viðunandi lausn á málinu“. Í framhaldinu hringdi undirritaður í Hrannar Pétursson, talsmanninn, þar sem fram kom að engin teikn væru á lofti um að flytja umrædd mannvirki óháð því að þau brjóti lögvarða hagsmuni almennra borgara. Samstarfsvilji Vodafone byggist þannig á því að aðilar vinni saman að hagsmunum Vodafone. „Viðunandi lausn” fyrirtækisins er í því fólgin að mannvirkin standi með góðu eða illu á toppi Úlfarsfells óháð rétti borgaranna; eiginlegur samstarfsvilji Voda- fone er orðin tóm. Á vordögum 2012 báðu íbúar starfsmenn Vodafone vinsamlegast að bíða með fram- kvæmdir þangað til úrskurður umræddrar kæru byggingarleyfisins lægi fyrir. Kær- endur töldu að byggingarleyfi, sem hvorki hafði deiliskipulagningu né meðmæli Skipu- lagsstofnunar (eins og lög gera ráð fyrir) til grundvallar, yrði fellt úr gildi. Í stað þess að starfsmenn Vodafone sýndu almennum borgurum tillitsemi og iðkuðu sjálfir þau gildi sem fyrir- tækið hefur auglýst af miklum dugn- aði þ. á m. þolinmæði, virðingu og góð samskipti, þá keyrði Vodafone í boði byggingarfulltrúa Reykja víkur framkvæmdirnar í gegn í miklum flýti á meðan kæran var til með- ferðar. Stjórnvöld bregðast ekki við Eftir ógildingu byggingarleyfisins hafa mannvirkin fengið að standa óáreitt í átta mánuði á toppi Úlfarsfells. Byggingarfulltrúi hefur ekki nýtt lagaheim- ild til að fá mannvirkin fjarlægð þrátt fyrir ítarlega rökstuddar athugasemdir þess efnis að honum beri skylda til þess. Athugasemd- unum hefur ekki verið svarað. Mannvirkj- astofnun, sem hefur eftirlitshlutverk með byggingarfulltrúa, hefur ekki komist að niðurstöðu þrátt fyrir formlega ábendingu á síðastliðnu ári. Rannsóknarvinna ekki unnin Engin sjálfstæð greinargerð hefur verið unnin í þessu máli sem sýnir fram á þörf fyrir umrædd mannvirki eða heppilega stað- setningu fyrir þau. Þeim sem hagsmuna eiga að gæta vegna nálægðar við fjallið, útivistargildis þess eða á grundvelli náttúruverndar var eng- inn kostur gefinn til að gera athuga semdir né voru grundvallaratriði málsins rann- sökuð. Eftir fund sem undirritaður sat með lög fræðingum borgarinnar og borgarstjóra fyrir um ári sagði lögfræðingur um upp lifun embættismanna að þeir hefðu ekki haft hug- mynd um hversu vinsælt og ástsælt fellið væri til útivistariðkunar! Sveitarfélag gegnir þeirri skyldu að vega og meta hagsmuni ólíkra sjónarmiða. Í þessu máli framselur byggingarfulltrúi það ákvörð- unarmat sitt og eiginlega rannsóknarskyldu til Vodafone sem meðal annars heldur þeirri grátbroslegu hugmynd fram í „greinar gerð“ sinni um málið að toppur Úlfarsfells sé ekki sá staður þar sem besta útsýnið fáist af fjall- inu. Nú á það við um Úlfars fell sem og fjöll almennt að hæsti tindurinn skyggir á útsýni annars staðar á fjallinu en þessi staðreyndar- villa er nýtt sem forsenda í greiningu Voda- fone á útivistar gildi fellsins. Tákngervingur spillingar Kóróna útivistarparadísar borgarbúa hefur verið ólöglega afhent stórfyrirtæki á silfur- fati (skv. úrskurði). Áður en hin ólöglega staðsettu mannvirki verða fjarlægð tróna þau á toppi Úlfarsfells sem tákngervingur samkrulls stórfyrirtæk- is sem iðkar ekki sín auglýstu gildi og stjórn- sýslu sem fylgir ekki lögum og reglum. Tákngervingur spillingar á toppi Úlfarsfells UMHVERFI Hildur Símonardóttir kaupmaður og fasteignaeigandi í miðborg Reykjavíkur ➜ Kóróna útivistarparadísar borgarbúa hefur verið ólöglega afhent stórfyrirtæki á silfurfati. „Passaðu þig á bílunum, elskan.“ Þessi sakleysis- lega setning er merki um umhyggju í garð einhvers sem ætlar að hætta sér út í umferðarkerfi borgar- innar án þess að vera í bíl. Götur eru álitnar hættulegar öllum þeim sem ekki eru akandi og má segja að þær séu það í raun á meðan sá hugs- unarháttur er ríkjandi. Gangandi og hjólandi vegfarendum er gert að passa sig á bílun- um en ekki er eins mikið brýnt fyrir öku- mönnum að vera á varðbergi. Ökumaður getur keyrt beint yfir á grænu ljósi án þess að hafa miklar áhyggjur af lífi sínu. Hjól- reiðamaður getur því miður ekki leyft sér þann munað eins og staðan er í umferðinni á höfuðborgarsvæðinu í dag. Við virðumst oft gleyma að akandi, hjól- andi og gangandi vegfarendur eru sama fólkið. Mörg okkar nota hjól, bíl og aðra ferðamáta til skiptis. Ef það á ekki við er líklegt að við eigum systkini, börn, for- eldra eða vini sem ferðast á annan hátt. Við erum öll í sama liði í umferðinni, ekki í keppni. Flest höfum við það að markmiði að komast á milli staða. Í umferðinni til- heyrum við ekki mismunandi hagsmuna- hópum eða andstæðum pólitískum öflum. Fólk leyfir sér að hallmæla „hinum“ ferða- mátunum og er algengt að hjólreiðafólk og gangandi vegfarendur verði nokkuð illa úti í slíkum umræðum: Hjólreiðafólk fer óvar- lega og birtist eins og þruma úr heiðskíru lofti. Gangandi vegfarendur gæta ekki var- úðar er þeir fara yfir götu. Meðvitundarlitlir ökumenn Það er aldrei gangandi eða hjólandi vegfar- anda að kenna sé keyrt á hann á gangbraut þar sem hann er í rétti. Það skiptir ekki máli hvort viðkomandi er á hraðferð, án endur- skins, lengi að komast yfir götuna eða lágur í loftinu. „Þú varst á mikilli ferð, ég sá þig ekki,“ voru orð bílstjóra sem keyrði næst- um á mig á gangbraut fyrir stuttu með þeim afleiðingum að ég lenti á kyrrstæðum bíl og kastaðist af hjólinu. Sem hjólandi vegfarandi í Reykjavík síðasta mánuðinn hef ég oft orðið vör við meðvitundarlitla ökumenn. Það er að mörgu að hyggja þegar verið er að stjórna ökutæki, en það er þó engin afsökun fyrir því að líta ekki í kringum sig eða fylgja ekki umferðarreglum. Vissulega er ekki hægt að varpa ábyrgðinni alfarið yfir á ökumenn því hver og einn ber ábyrgð á að stjórna sínu ökutæki, hvort sem það er hjól eða bíll. Ferðavenjur eru að breytast á höfuð- borgarsvæðinu. Sífellt fleiri fara sinna daglegu ferða á hjóli og unnið er að því að bæta aðstæður hjólareiðafólks. Þessi þróun er jákvæð fyrir umhverfið, samfélagið og mannlífið í borginni en ekki má gleyma því að hún er á byrjunarstigi. Hjólreiðafólk er að leita að réttu leiðinni í götóttu hjólakerfi og bílstjórar eru að venjast því að koma auga á fyrirferðarlitlu og hljóðlátu hjólin. Umferðar kerfið stendur enn ekki undir þessum breyttu ferðavenjum en unnið er markvisst að umbótum fyrir fjölbreyttari ferðamáta. Á meðan þær umbætur standa yfir verðum við öll að vera á varðbergi, þar er enginn einstaklingur undanskilinn. Kæra samferðafólk, við erum enn að venjast hvert öðru. Verum með meðvitund í umferðinni. Umhyggja í umferðinni UMFERÐ Auður Hreiðarsdóttir mastersnemi í arkitektúr ➜ Það er aldrei gangandi eða hjólandi vegfaranda að kenna sé keyrt á hann á gangbraut þar sem hann er í rétti. Á umliðnum árum og áratugum hefur versluninni farið hnignandi í miðborg- inni og í staðinn sjáum við spretta upp sífellt fleiri öldurhús með öllum þeim sóðaskap og öllu því ónæði sem næt- urlífi fylgir. Á sama tíma hefur mið- borg Reykjavíkur orðið að mest sótta áfangastað ferðamanna á landinu. Hundruð þúsunda útlendinga sækja miðborgina heim á ári hverju og má hún heita andlit borgarinnar út á við. En líkt og önnur andlit þarf hún að vera vel hirt. Á því er mikill misbrest- ur. Skrúðgarðar miðborgarinnar eru borginni lítt til sóma, beðin illa hirt, limgerði óklippt og glas illa slegið. Að sama skapi vantar víða ruslastampa og því fleygir fólk hvers kyns umbúðum á víðavangi. Að mínu mati væri rétt að virkja ákvæði lög- reglusamþykktar Reykjavíkur og sekta þá sem slíkt gera. Reykingamenn fleygja sígar- ettustubbum á víðavangi, enda vantar sárlega ruslastanda og „stubbastanda“. Nauðsynlegt er að koma í veg fyrir þann ósið að gestir vín- veitingahúsa fari út af stöðum með drykki og kominn er tími til að tekið verði hart á ölvun á almannafæri. Annað vandamál hefur verið að ágerast, en ekki er langt síðan yfirvöld í borginni lokuðu eina almennings salerninu í miðborginni, hinu víðfræga Núlli í Bankastræti. En til staðar eru almenningsalerni á þremur öðrum stöðum í miðborginni, á Vitatorgi, í bílastæðahúsinu á Stjörnutorgi og á Hlemmi. Öll þessi salerni eru nú harðlæst. Snyrtilegri ásýnd Erlendir ferðamenn kvarta sáran undan því að engin salerni sé að finna á þessum aðalferðamannastað landsins, sér í lagi á morgnana áður en veitinga- og kaffihúsin opna, en erlendir ferðamenn spóka sig gjarnan um í miðbænum snemma á morgnana. Borgin ætti að sjá sóma sinn í að opna á nýjan leik þessi fjögur almenningssalerni og kynna þau vel. Við fasteignaeigendur í miðborginni erum látnir greiða einhver hæstu fasteignagjöld á landinu og það þrátt fyrir að verðmæti verslunarhúsnæðis á svæðinu fari hríðlækk- andi. Nær væri að lækka þessi gjöld til að laða að fjölbreytta starfsemi og innheimta þess í stað þrifnaðargjöld af veitingahúsum í miðborginni, en mikill sóðaskapur er oft í námunda við veitingastaði, æla, hland og jafn- vel mannasaur, og kannski ekki nema von þar sem hvergi má finna almenningssalerni á svæðinu. Slæleg löggæsla í miðborginni hefur einnig orðið til að auka á sóðaskapinn, til að mynda hefur veggjakrot enn á ný ágerst og kostar okkur fasteignaeigendur stórfé árlega. Ég átti frumkvæði að átaki í þeim málum fyrir nokkrum árum sem skilaði svo góðum árangri að veitt voru sérstök verðlaun fyrir. Lítil lög- gæsla hefur einnig skapað stóraukna hættu fyrir almenning, en fólk á það á hættu að verða fyrir ránum og barsmíðum einhverra þrjóta og það jafnvel um hábjartan dag. Ef lögreglu væru veittar nægilegar fjár veitingar mætti koma þessum mönnum bak við lás og slá. Það er orðið löngu tímabært að miðborg Reykjavíkur fái snyrtilegri ásýnd. Við viljum að heimili okkar séu vel þrifin þegar gesti ber að garði og miðborgin er stássstofa okkar Reykvíkinga. Stássstofa okkar Reykvíkinga UMHVERFIS- VERND Hafþór Sævarsson laganemi ➜ Það er orðið löngu tímabært að miðborg Reykjavíkur fái snyrtilegri ásýnd.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.