Fréttablaðið - 01.10.2014, Blaðsíða 8

1. október 2014 MIÐVIKUDAGUR| FRÉTTIR | 8
NÁTTÚRA Dragist eldgosið í Holu-
hrauni á langinn er viðbúið að tær-
ing málma verði viðvarandi vanda-
mál. Gosmökkurinn er ríkur af
efnasamböndum sem geta verið
mjög tærandi.
Á þetta bendir Þorsteinn Jóhanns-
son, sérfræðingur hjá Umhverfis-
stofnun, sem segir að stofnunin hafi
nú þegar fengið eina ábendingu um
aukna ryðmyndun, sem tengd er
gosmekkinum frá Holuhrauni.
„Þessi efni sem um ræðir tæra
flesta málma, en það er breytilegt
hversu viðkvæmir þeir eru fyrir
þessu. Ryðfrítt stál stendur þetta
kannski af sér, en flestir aðrir
málmar tærast. Mesti skaðvaldur-
inn varðandi tæringu er brenni-
steinsdíoxíðið sjálft en hluti þess
getur breyst í brennisteinssýru eftir
efnahvörf við rakann í andrúms-
loftinu. Svo koma einnig upp, þótt
í miklu minna magni sé, saltsýra
og flússýra. Samanlagt geta þess-
ar sýrur haft töluverðan tæringar-
mátt,“ segir Þorsteinn.
Eins og komið hefur fram hafa
jarðvísindamenn þráfaldlega bent
á að líkur eru á því að eldsumbrot í
og við Vatnajökul geti staðið árum
saman. Ármann Höskuldsson eld-
fjallafræðingur er t.d. þess fullviss
að lokist sprungan í Holuhrauni á
næstunni, þá sé aðeins tímaspurs-
mál hvenær byrji að gjósa annars
staðar – undir jökli eða á svipuðum
slóðum og nú er.
Þorsteinn segir að vissulega sé
inni í myndinni að tæringin stytti
líftíma burðarvirkja raflína, fjar-
skiptamastra eða þakjárns. Hins
vegar sé það viðkvæmari tæknibún-
aður sem lætur fyrst á sjá.
Guðlaugur Sig ur geirs son , deild-
ar stjóri netrekstr ar hjá Lands-
neti, segir að fyrirtækið hafi tekið
ákvörðun um að láta kanna hugsan-
leg áhrif mengunarinnar á mann-
virki og búnað. Hann segir enga
ástæðu til að álykta að mengunin
hafi nefnd áhrif – sérstaklega ekki
þegar til skamms tíma er litið, en
nauðsynlegt hafi verið að hafa vaðið
fyrir neðan sig standi eldgosið mán-
uði, eða jafnvel ár.
Margir þekkja til vandamála sem
fylgja útblæstri brennisteinsvetnis
eins og t.d. frá Hellisheiðarvirkjun.
Guðlaugur segir merki um að vetnið
sé tærandi. „Við vildum því láta gera
athugun á þessari ógn til að hafa
vaðið fyrir neðan okkur,“ segir Guð-
laugur og bætir við að helst sé litið
til viðkvæms búnaðar. Burðarvirkin
séu ekki áhyggjuefni núna, heldur
frekar viðkvæmur stjórnbúnaður
sem tengist fjarstýringu á virkjum
frá höfuðstöðvunum í Reykjavík.
svavar@frettabladid.is
EFNAHAGSMÁL Már Guðmunds-
son seðlabankastjóri mun kynna
ákvörðun peningastefnunefndar
um stýrivexti á fundi bankans
í dag. Greiningardeildir allra
stóru viðskiptabankanna þriggja
gera ráð fyrir að stýrivextir
verði óbreyttir enn um sinn.
Greiningardeild Arion telur
að þrátt fyrir að dregið hafi enn
frekar úr verðbólgu og hagvöxt-
ur verið nokkuð undir vænting-
um á fyrri helmingi ársins, sem
almennt gæti gefið tilefni til
lækkunar stýrivaxta, séu horf-
ur í efnahagsmálum ekki mikið
breyttar frá seinasta fundi.
Greining Íslandsbanka spáir því
að peningastefnunefnd bankans
muni halda stýrivöxtum bankans
óbreyttum fram á seinni hluta
næsta árs.
Þetta er breyting frá fyrri spá
en þá var gert ráð fyrir að nefnd-
in myndi byrja að hækka stýri-
vexti sína snemma á næsta ári.
Ástæðan fyrir þessari breyt-
ingu eru betri verðbólguhorfur
og mildari vaxtahækkunartónn í
yfirlýsingu peningastefnunefnd-
ar vegna síðasta vaxtaákvörðun-
arfundar. - jhh
Már Guðmundsson seðlabankastjóri kynnir vaxtaákvörðun bankans í dag:
Allir spá óbreyttum vöxtum
BANKASTJÓRAR Þeir Már Guðmundsson og Arnór Sighvatsson sitja báðir í pen-
ingastefnunefnd. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
STJÓRNSÝSLA Ferðakostnaðar-
nefnd hefur ákveðið dagpeninga
til greiðslu gisti- og fæðiskostn-
aðar ríkisstarfsmanna á ferðalög-
um innanlands á vegum ríkisins.
Dagpeningar fyrir gistingu
og fæði í einn sólarhring verða
24.900 krónur, en voru áður
31.300 krónur. Dagpeningar
fyrir gistingu í einn sólarhring
verða 14.100 krónur en voru áður
20.500 krónur.
Dagpeningar þegar ekki er gist
yfir nótt verða þó óbreyttir. - ih
Ferðalög ríkisstarfsmanna:
Dagpeningar
lækka talsvert
JAFNRÉTTISMÁL Gunnar Bragi Sveinsson utanríkis-
ráðherra tilkynnti hjá Sameinuðu þjóðunum á
mánudag að boðað yrði til rakarastofuráðstefnu
á vettvangi samtakanna á næsta ári þar sem karl-
ar ræði ofbeldi gegn konum.
Ísland mun ásamt Súrínam standa fyrir ráð-
stefnu þar sem karlar koma saman til að ræða
jafnrétti kynjanna með sérstakri áherslu á
ofbeldi gegn konum. Hann segir ekki síður karla
en kvenna að ræða ofbeldi gegn konum um allan
heim.
„Súrínam hefur sýnt mikinn áhuga á þessu
máli, ofbeldi gegn konum, og þannig lágu leiðir
okkar saman. Það sem við ætlum að gera er að
halda ráðstefnu dagana 14. og 15. janúar þar sem
við munum leiða saman karla, á sérstökum hluta
ráðstefnunnar sem verður bara fyrir karla, þar
sem þeir koma saman og ræða jafnréttismál og
ofbeldi gegn konum,“ sagði Gunnar Bragi.
Á næsta ári efna Sameinuðu þjóðirnar til alls
kyns viðburða í tilefni þess að 20 ár verða þá liðin
frá kvennaráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Pek-
ing. Utanríkisráðherra segir það ekki síður karl-
manna en kvenna að ræða stöðu kvenna og ofbeldi
gegn þeim. „Það er held ég sjaldgæft að karlar
sitji saman við borð eða hittist á rakarastofunni
til að ræða jafnréttismál með þeim hætti. Þetta
er kjörið tækifæri til þess.“ - hmp
Gunnar Bragi Sveinsson, utanríkisráðherra, segir að boðað verði til rakarastofuráðstefnu á næsta ári:
Ísland og Súrinam funda um jafnréttismál
GUNNAR BRAGI SVEINSSON Utanríkis-
ráðherra heldur ræðu hjá SÞ á mánudaginn.
MYND/SAMEINUÐU ÞJÓÐIRNAR
Málmtæring vanda-
mál í langdregnu gosi
Efnasambönd í gosmekkinum frá Holuhrauni eru mjög tærandi – og viðbúið að upp
komi vandamál dragist gosið á langinn. Umhverfisstofnun hefur borist ábending
um ryðmyndun sem tengist gosinu. Landsnet lætur kanna áhrif á sín mannvirki.
Í HOLUHRAUNI Talið er víst að eldgosið sé það gasríkasta á Íslandi í um 150 ár.
MYND/MAGNÚS TUMI
Þessi
efni sem um
ræðir tæra
flesta málma,
en það er
breytilegt
hversu
viðkvæmir þeir eru fyrir
þessu. Ryðfrítt stál stendur
þetta kannski af sér, en
flestir aðrir málmar
tærast.
Þorsteinn Jóhannsson, sérfræðingur hjá
Umhverfisstofnun
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
– Afslátt eða gott verð?
Ryksuguúrval
Kletthálsi Reykjavík
Reykjanesbæ
Spandy heimilisryksugan
• 1600W
• afar hljóðlát
• mikill sogkraftur > 18KPA
• Hepa filter
• margnota pokiDrive ryksuga í bílskúrinn
• 1200W
• 20 lítra
• sogkraftur > 16KPA
• fjöldi fylgihluta
Model-LD801
Cyclon ryksuga
Kraftmikil
Samtök um sorg og sorgarviðbrögð
NÝ DÖGUN
www.nydogun. is • www.sorg. is • sorg@sorg. is
Sr. Halldór Reynisson fjallar um sorg og sorgarviðbrögð
á fyrirlestri hjá Nýrri dögun, 2. október n.k.
í safnaðarheimili Háteigskirkju.
Fyrirlesturinn hefst kl 20:00
Sjá vetrardagskrá Nýrrar dögunar á www.sorg.is
Allir velkomnir.
GEFÐU
HÆNU
gjofsemgefur.is
9O7 2OO3
Save the Children á Íslandi