Fréttablaðið - 01.10.2014, Blaðsíða 16

1. október 2014 MIÐVIKUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is AÐSTOÐARFRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir
fridrikab@frettabladid.is DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
FRÁ DEGI
TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI:
Sigurjón M. Egilsson sme@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið
áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 UTANRÍKIS-
ÞJÓNUSTA
Gunnar Bragi
Sveinsson
utanríkisráðherra
Útverðir Íslands
Íslendingar hafa ávallt verið víðförul þjóð
og er vandfundinn sá kimi jarðar þar sem
við höfum ekki stungið niður fæti við leik,
nám eða störf. Smávaxin utanríkisþjónusta
eins og okkar, sem hefur það að forgangs-
máli að gæta öryggis og hagsmuna Íslend-
inga erlendis, mætti sín lítils ef við nytum
ekki liðsinnis þéttriðins nets ræðismanna
okkar víða um veröld.
Á hverjum einasta degi, allan ársins hring
getur utanríkisþjónustan reitt sig á þá 243
ræðismenn Íslands sem nú eru starfandi í
89 þjóðlöndum. Sinna þeir störfum í þágu
lands og þjóðar án þess að þiggja fyrir það
laun og í flestum tilvikum eru ræðismenn
Íslands erlendir ríkisborgarar sem eru
boðnir og búnir að leggja á sig ómælt erfiði
í sjálfboðavinnu við að rétta Íslendingum
hjálparhönd ef þess er óskað. Í hverri viku
koma upp mál þar sem reynir á útsjónar-
semi utanríkisþjónustunnar við að koma
fólki til aðstoðar og oftar en ekki reiðum við
okkur á þessa frábæru menn og konur sem
skirrast ekki við að leggja á sig margra daga
ferðalög til að heimsækja þá samborgara
okkar sem villst hafa af lífsins leið eða veita
þeim aðstoð sem um sárt eiga að binda. Eðli
málsins samkvæmt fara þessi mál hljótt
en úrlausn þeirra er eitt mikilvægasta við-
fangsefnið sem okkur er falið.
Ræðismennirnir eru þannig hinn fram-
lengdi armur Íslands á staðnum og er það
ómetanlegt að geta reitt okkur á aðstoð
ræðismannanetsins þegar þörfin er brýn.
Þá má fullyrða að ræðismenn okkar og
tengsl þeirra í heimaríkjum sínum hafi
reynst ákaflega vel fyrir íslenskan útflutn-
ingsiðnað og viðskipti í gegnum tíðina og
mýmörg dæmi um opnun markaðstæki-
færa fyrir tilstuðlan þeirra.
Á morgun býð ég velkomna hingað til
lands 136 ræðismenn Íslands sem lagt
hafa undir sig langt ferðalag á eigin kostn-
að til að kynnast betur landi og þjóð á sjö-
undu ræðismannastefnunni sem haldin er
í Hörpu nú í vikunni. Síðast var slík ráð-
stefna haldin árið 2006 og er hefð fyrir
því að halda ræðismannaráðstefnu á fimm
ára fresti. Það hefur dregist um þrjú ár af
skiljanlegum ástæðum. Er það ríkisstjórn-
inni sérstakt fagnaðarefni að taka vel á
móti þessum útvörðum Íslands og sýna
þakklæti okkar í verki.
➜ Er það ríkisstjórninni sérstakt
fagnaðarefni að taka vel á móti
þessum útvörðum Íslands og sýna
þakklæti okkar í verki.
M
ikið hefur farið fyrir Guðna Ágústssyni, fyrrverandi
landbúnaðarráðherra, vegna mjólkurmálsins. Í við-
tali við Vísi sagði Guðni orðrétt: „ … þar sem ég kom
fram með upplýsingar beint frá Ásmundi Stefáns-
syni, sem var vammlaus verkalýðsleiðtogi og svo
bankastjóri Landsbankans á erfiðustu tímum Íslandssögunnar.
Hann sagði klárt mál að öll þau viðskipti hefðu farið fram á banka-
legum forsendum.“
Þarna er Guðni að tala um
viðskipti Ólafs Magnússonar,
áður í Mjólku, og Landsbankans,
banka sem Ásmundur Stefáns-
son stýrði skamma stund eftir
hrun. Af orðum Guðna má ráða
að Ásmundi hafi þótt við hæfi að
upplýsa ráðherrann fyrrverandi
um viðskipti Ólafs og bankans.
Má þetta? Eru fyrrverandi bankastjórar fríir frá bankaleynd? Og
ef Ásmundur dreifir slíkum upplýsingum til birtingar í fjölmiðlum
er nærtækast að spyrja hvort aðrar upplýsingar, og viðkvæmari,
um annað fólk og önnur viðskipti séu einnig á vitorði fyrrverandi
ráðamanna, eða núverandi eða bara hvers sem er. Hverjir eru
vammlausir?
Eitt er að lagasmiðurinn Guðni gangi fram fyrir skjöldu og
verji afleiðingar laganna, og það í umboði þeirra sem nutu góðs
af þeim. Annað er og af allt öðrum meiði að í þeirri baráttu sé
unnt að opinbera fyrir alþjóð upplýsingar um bankaviðskipti fólks
og fyrirtækja. Mjólkurmálið ætlar að geta af sér skuggahliðar.
Spurning um trúnað fyrrverandi bankastjóra er meðal þeirra og
það verður að gera þá kröfu að áragömul bankaviðskipti rati ekki
í átök eða dægurþras. Bankamenn verða að vera ærlegri en svo að
þeir láti undan ráðafólki, núverandi og fyrrverandi, og láti því í té
upplýsingar um hvernig einn eða annar stóð sig gagnvart viðskipta-
bankanum.
Ef þeir eru vammlausir, þá er spurt hvort þeir hafi leikið leikinn
án þess að sjá fyrir endann á honum. Vissir í sinni sök. Nýjasta
staðan er sú að frá Seljavöllum heyrist rödd Egils Eiríkssonar,
sem á sæti í fulltrúaráði Auðhumlu. Egill er ákveðinn. Hann segir
í samtali við Fréttablaðið: „Ég tel í ljósi þeirrar stöðu sem uppi er
núna að það sé réttast að kalla til fulltrúaráðsfundar þar sem ný
stjórn yrði kjörin og í framhaldi af því myndi hún ráða nýjan for-
stjóra Mjólkursamsölunnar.“
Þrátt fyrir yfirburði í umræðunni, meðal annars vitneskju um
viðskipti einstakra manna við Landsbankann, er málið hugsanlega
að snúast í höndum þeirra. Meðal bænda er ekki samstaða. Þaðan
er greinilega sótt að forsvarsmönnunum. „Við kúabændur viljum
ekki að svona sé staðið að málum. Okkur er umhugað um orðstír
Mjólkursamsölunnar og viljum ekki að honum sé stefnt í voða.
Neytendur verða að vera vissir um það að við séum fyrst og fremst
að gæta hagsmuna þeirra,“ sagði Egill í Fréttablaðinu í gær.
Innan stjórnmálanna er mikill og þverpólitískur vilji til að halda
óbreyttu kerfi. Rök þingmanna eru þau að neytendur og bændur
hafi mikinn hag af því að samkeppnin sé sem minnst. Þeir taka
undir með Guðna Ágústssyni og fleirum og færa fram sömu rök og
hann. Það eru önnur rök í málinu. Það eru rök sem mæla með fjöl-
breytni, nýjungum og öðru sem fæðist í hinu smáa.
Mjólkurmálið snýst aðeins að hluta um mjólk og Mjólkursam-
söluna. Miklu frekar um sérhagsmuni, sérreglur, vandann við
fámennið, litla markaði, nærgætni, tillitssemi og fjölbreytni.
Engum þarf að koma á óvart að á Alþingi sé þverpólitísk samstaða
um að viðhalda sérréttindum þess sterka.
Mjólkurmálið snýst, umfram allt, um stjórnmál:
Hinir vammlausu
Sigurjón Magnús
Egilsson
sme@frettabladid.is
kynntu þér
málið!w w w . s i d m e n n t . i s
Mannvirðing
Siðmennt styður opið, víðsýnt
og fjölbreytt samfélag
Staðan batnar
Þeir Magnús Halldórsson blaðamaður
og Sigurður Már Jónsson deildu á
Facebook í gær um hvort skuldaleið-
réttingin ætti rétt á sér. Tilefnið var
frétt Hagstofunnar um að eiginfjár-
staða heimila batnar frá ári til árs. Það
er rétt og eðlilegt að menn spyrji sig
í ljósi þessa hvort raunverulegur for-
sendubrestur hafi orðið hjá húsnæðis-
eigendum. Í framhaldi er vissulega
eðlilegt að spyrja hvort réttlætanlegt
sé að ríkið verji áttatíu millj-
örðum í skuldaleiðréttinguna sem
boðuð hefur verið. Áttatíu millj-
arðar króna myndu til að mynda
fara langt með að duga
til þess að fjármagna
nýjan Landspítala, sem
kallað hefur verið eftir
í langan tíma.
Furðuleg umræða
Umræðan um fjármögnun á nýjum
Landspítala er annars farin að taka
á sig býsna undarlega mynd. Nú eru
farnar að skjóta upp kollinum hug-
myndir um að tekjur af eignasölu
ríkisins geti nýst til að fjármagna
byggingu spítala. Eftir bankahrun
hefur líka verið talað um að nýta
tekjur af sölu ríkiseigna í að greiða
niður ríkisskuldir. Varla er hægt að
nýta söluágóðann bæði í að
greiða niður skuldirnar
og fjármagna nýjan
spítala. Er það ekki
eins og að ætla að
borða kökuna
og eiga hana?
Þá og nú
„Í fyrra fengu kjósendur ríkisstjórn
sem þeir vildu en þeir hafa nú áttað
sig á því að þeir vildu ekki það sem
þeir fengu.“ Þetta eru orð Bjarna
Benediktssonar. Ekki í framhaldi af
skoðanakönnun sem sýnir minnkandi
fylgi núverandi ríkisstjórnar, heldur
þegar síðasta ríkisstjórn hafði setið
ámóta lengi og núverandi ríkisstjórn
hefur gert núna. „Bjarni segir að
fylgistap ríkisstjórnarinnar í könnun-
inni komi sér ekki á óvart. Hún hafi
verið ósamstiga, lagt áherslu á röng
mál, brugðist í hagsmunagæslu og
svikið fyrirheit um aðgerðir.“ Enn og
aftur eru orðin um fyrrverandi ríkis-
stjórn. Trúlega geta þeir sem nú eru
í minnihluta notað orð Bjarna í
dag. sme@frettabladid.is
jonhakon@frettabladid.is