Læknablaðið - 15.04.2000, Blaðsíða 13

FRÆÐIGREINAR / KRANSÆÐAVÍKKANIR Á ÍSLANDI
Árangur kransæðavíkkunaraðgerða
á íslandi 1987-1998
Ragnar Danielsen1
Kristján Eyjólfsson1
Axel F. Sigurðsson1
Einar H.
Jónmundsson2
Frá ‘hjartadeild og
2röntgendeild Landspítalans.
Fyrirspurnir, bréfaskipti:
Ragnar Danielsen, hjartadeild
Landspítala Hringbraut,
Reykjavík. Netfang:
ragnarda@rsp.is
Frumniðurstöður þessarar
rannsóknar voru kynntar á 17.
Norræna hjartalæknaþinginu,
9.-11. júní 1999 í Reykjavík og
ágrip birtist í Scandinavian
Cardiovascular Journal 1999;
33/Suppl. 51: 22.
Lykilorð: kransœðasjúkdómur,
kransœðavíkkanir, árangur,
fylgikvillar.
Ágrip
Markmið: Tilgangur rannsóknarinnar var að meta
árangur kransæðavíkkana á íslandi á tímabilinu 1987-
1998. Ennfremur að kanna hugsanlegar breytingar á
ábendingum fyrir kransæðavíkkunum og á sjúkdóms-
bakgrunni þeirra sjúklinga sem komu til aðgerðar og
hvort breytingar hefðu orðið á árangri, tíðni fylgi-
kvilla og aðgerðartengdum dauðsföllum.
Efniviður og aðferðir: Frá því fyrsta kransæðavrkkun-
in var gerð hér á landi í maí 1987 hefur nákvæm skrá
verið haldin yfir alla sjúklinga. Skráð voru aðalatriði
úr sjúkrasögu, klínískt ástand sjúklings og aðalábend-
ing fyrir aðgerð, áættuþættir fyrir kransæðasjúkdómi,
niðurstöður kransæðamyndatöku, tæknileg fram-
kvæmd aðgerðarinnar, árangur, fylgikvillar og að-
gerðartengd dauðsföll. Á árunum 1987-1998 voru alls
gerðar 2440 kransæðavíkkanir. Rannsóknartímabil-
inu var skipt í þrjú tímaskeið: I. 1987-1992 (471 að-
gerð); fyrstu lærdómsárin, II. 1993-1995 (796 aðgerð-
ir); aukinn fjöldi aðgerða og aðferðin fest í sessi, III.
1996-1998 (1173 aðgerðir); vaxandi notkun stoðneta
og ný blóðflöguhamlandi lyf notuð.
Niðurstöður: Frá tímabili I til III minnkaði hlutfall
valinna víkkunaraðgerða úr 82% í 52% (p<0,001),
hálfbráðum víkkunum fjölgaði úr 14% í 44%
(p<0,001), bráðum víkkunum úr 0,8% í 3% (p<0,05),
og víkkunum í beinu framhaldi af kransæðamynda-
töku fjölgaði úr 0,4% í 28% (p<0,001). Þessar breyt-
ingar endurspegla aukningu á víkkunaraðgerðum hjá
sjúklingum með bráða kransæðasjúkdóma og hlutfall
sjúklinga með hvikula hjartaöng jókst einnig úr 15% í
36% (p<0,001). Ennfremur lækkaði hlutfall víkkun-
araðgerða á einni kransæð úr 93% í 83%, en jókst á
tveimur og þremur æðum úr 7% í 17% (p<0,001).
Sjúklingum 70 ára og eldri fjölgaði úr 7% í 27%
(p<0,001). Samtímis jókst tíðni velheppnaðra víkkun-
araðgerða úr 83% í 93% (p<0,001) og notkun stoð-
neta frá því að vera engin í 56%. Hlutfall sjúkiinga
sem komu til víkkunar vegna endurþrengsla lækkaði
úr 15% í 12% (p=0,06). Jafnframt lækkaði tíðni
ENGLISH SUMMARY
Danielsen R, Eyjólfsson K, Sigurðsson AF,
Jónmundsson EH
Results of percutaneous coronary interventions in
lceland during 1987-1998
Læknablaðið 2000; 86: 241-9
Purpose: To evaluate potential changes in clinical indica-
tions and the composition of the patient population under-
going percutaneous coronary intervention (PCI) in lceland
from 1987 to 1998. Furthermore, to assess changes in suc-
cess rate and major complications for the procedure during
the study interval in a small nation with one PCI centre.
Material and methods: The first PCI was performed in
lceland in May 1987. A registry has been kept from the
start that includes clinical and procedural data, and
records of complications and mortality. During the study
interval a total of 2440 PCIs were performed. The annual
procedure rate was low at first, with a steep rise during the
last years. Based on procedural changes over the years
the study interval was divided into three periods: I. 1987-
1992 (471 procedures); the learning years, II. 1993-1995
(796 procedures); increasing number of PCIs and the
method established, III. 1996-1998 (1173 procedures);
increasing use of stents and new antiplatelet regime used.
Results: From period I to III, the rate of elective PCI de-
clined from 82% to 52% (p<0.001), subacute procedures
increased from 14% to 44% (p<0.001), acute PCI from
0.8% to 3% (p<0.05), and ad hoc procedures from 0.4%
to 28% (p<0.001). This reflects an increase in PCI on
patients with acute coronary syndromes, as the ratio of
patiens with unstable angina increased from 15% to 36%
(p<0.001). Also, 1-vessel PCI decreased proportionally
from 93% to 83%, while 2 and 3 vessel procedures in-
creased from 7% to 17% (p<0.001). The proportion of
patients 70 years or older increased from 7% to 27%
(p<0.001). Still, the success rate for PCI increased from
83% to 93% (p<0.001) and the use of stents rose sharply
from 0% to 56%. The ratio of PCI due to restenosis de-
clined somewhat between period II and III, from 15% to
12% (p=0.06). Simultaneously, the rate of acute coronary
bypass surgery after PCI decreased from 4.2% to 0.2%
(p<0.001) and significantly fewer patients had elevated
creatinine kinase levels (4.0% vs 2.7%, respectively,
p<0.05). However, clinical acute myocardial infarction after
PCI remained similar at 1.3% and 0.9%, and the in
hospital mortality was 0.6% and 0.4%.
Conclusions: On a national basis the rate of PCI in lceland
is amongst the highest in Europe. Thus, in 1998, when the
population in lceland was 275,000, 453 PCIs were done
(1647 procedures per million inhabitants). An increased
number of subacute and acute PCIs is carried out, more
complicated procedures are performed in patients with
widespread disease, and the patient population is growing
older. Still, the success rate is high and the frequency of
complications and mortality relatively low.
Key words: coronary artery disease, percutaneous
coronary intervention, results, compiications.
Correspondence: Ragnar Danielsen. E-mail:
ragnarda@rsp.is
Læknablaðið 2000/86 241