Læknablaðið - 15.04.2003, Qupperneq 60

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEILBRIGÐISMÁL Á KOSNINGAVETRI
Mér finnst vanta töluvert upp á skilning margra
háskólamanna á því hversu mikil kennsla og fræða-
starf fer fram hér á spítalanum. Þegar við erum til
dæmis með læknanema hér hjá okkur fer kennslan
fram allan tímann, á stofugangi, á móttökum, á fund-
um og í aðgerðum. Við erum ekki bara að kenna
þeim verklega hluti, heldur fer stór hluti fræðilegrar
kennslu fram á deildunum. Petta eru ekki venjulegar
kennslustundir sem hægt er að mæla í einingum og
það eiga sumir svolítið erfitt með að skilja í Háskól-
anum. Við þetta bætist að í augum margra háskóla-
manna erunt við sem vinnum á sjúkrahúsinu jafn-
framt því að kenna aldrei meira en hálfgildings kenn-
arar. En við sem kennum svokallaðar klínískar grein-
ar getum ekki verið kennarar í þeim greinunt nema
með því að vera starfandi í greininni. Þannig er það
um allan heim og við eigum að miða okkur við sterka
erlenda háskólaspítala. Auk kennslu læknanema er-
um við að sinna ýmiss konar stjórnun og uppbygg-
ingu sem meðal annars miðar að því að bæta kennslu
og þjálfun unglækna, símenntun starfsfólks, samskipti
og samvinnu við erlend háskólasjúkrahús. Skurðdeild-
in er til dæmis orðin hluti af námsprógrammi skurð-
lækna í sérnámi í University of Massachussetts. En
það er ekki litið á þetta sem akademíska vinnu innan
Háskóla Islands. Spítalinn þarf vissulega að móta og
þróa starfsemi sína sem háskólaspítali en háskólinn
þarf ekki síður að líta á spítalann sem akademíska
stofnun. Parna er mikið verk að vinna.“
- Um allnokkurt skeið hafa ríkt deilur um fyrir-
komulag ferliverka á spítalanum, hvernig hafa þær
birst ykkur?
„Pær hafa lítið snert mína deild. Flestum fannst
breytingar á því kerfi mjög tímabærar.”
Vinnutíminn er að styttast, en ...
- Vinnutími lækna er oft langur en fáir vinna þó eins
mikið og skurðlæknar. Er þetta ekkert að breytast?
„Hann er langur en hefur þó styst. Þetta er eins í
öðrum löndum. Þegar læknir er að afla sér reynslu,
færni og þekkingar er óhjákvæmilegt að vinna mikið
og leggja mikið á sig, en vinnutíminn þarf ekki að
vera eins brjálæðislegur og hann hefur verið. Unt-
ræðan um vinnutímann er góð en það getur verið erf-
itt fyrir mörg okkar að kyngja henni vegna þess að
við erunt alin upp við langan vinnutíma. Maður á að
vinna mikið og skila miklu. Það er einfaldlega hluti af
því uppeldi sem við fengum í náminu.
En að sjálfsögðu vitum við líka að þegar vinnutím-
inn er langur þá verða afköstin ekki eins góð og þau
gætu verið. Auk þess er nauðsynlegt að hugsa um
eigið líf og heilsu. Þetta er að breytast og það má mik-
ið til þakka unglæknum. Þetta er alþjóðleg þróun.
Bæði í Evrópu og í Bandaríkjunum vilja unglæknar
nú síður fara í þessar greinar sem útheimta langan og
strangan vinnudag. Það er mikið rætt um það hvernig
hægt sé að breyta vinnutímanum en koma samt öllu
fyrir sem gera þarf.
Það er hins vegar ljóst að við sem erum alin upp
við þennan langa vinnudag þurfum að taka okkur tak
því á meðan við drögum ekki úr vinnu okkar þá
fælum við unglækna frá faginu. Þeir horfa á okkur og
spyrja sig: Er það svona sem ég vil lifa lífinu? Við
endum eins og risaeðlur ef við breytum þessu ekki.“
- Því er stundum haldið fram að þetta sé vegna
þess að konurn fer fjölgandi í læknastétt. Eru það þær
sem neita að vinna langan vinnudag?
„Konum fer vissulega fjölgandi í stéttinni en þessi
þróun var byrjuð áður. Það eru ekkert síður strákarn-
ir sem vilja sinna fjölskyldunni og hafa tíma í eitthvað
annað en vinnuna. Tímarnir eru breyttir og kröfur
fólks um lífsgæði eru aðrar en þær voru. Hins vegar
er ekki einfalt ntál að breyta þessu því kerfið hefur
verið byggt upp með það í huga að við skilum svona
mikilli vinnu.
Leiðin lil þess að breyta þessu er að skoða hvað
við gerum. Eins og staðan er núna þá erum við auk
þess að vera læknar - sendlar, ritarar, reddarar, sím-
svarar og ýmislegt fleira. Mér finnst stundum að
helmingurinn af því sem ég geri krefjist ekki einu
sinni stúdentsprófs. Þetta má áreiðanlega skipuleggja
þannig að við sem erum með þessa dýru menntun
nýtumst betur.“
Dýr tæki þarf að nýta vel
- Það hafa orðið miklar framfarir í skurðlækningum.
Þið getið meira en það kostar líka sitt.
„Já, á mörgum sviðum hafa orðið miklar framfarir
sem hafa meðal annars leitl til styttri legutíma og að
fólk fer fyrr út í lífið aftur að lokinni aðgerð. Það
verða áfram miklar framfarir í greiningu og meðferð-
armöguleikum og það krefst mikillar símenntunar ef
við eigum að geta fylgst með þróuninni. Við þurfum
því að vera í mjög góðu sambandi við þau sjúkrahús
erlendis sem eru í fararbroddi.
Vissulega er þessi nýja aðgerðartækni dýr og við
verðum að hugsa um þjóðarhag. Víða erlendis eru
þessi nýju og dýru tæki einungis á stöðum sem anna
miklu stærra upptökusvæði en Island er. Við þurfum
því að huga að því hvernig við nýtum þau. Það þarf
að miða allt skipulag við að nýta þessar dýru einingar,
bæði tækin og þjálfað og sérhæft starfsfólk. Til dæmis
með því að láta ekki aðgerðarstofur standa auðar
vegna skorts á leguplássi og með því að skipuleggja
lokanir deilda þannig að sem minnst dragi úr starf-
seminni. Það þýðir ekkert að bjóða íslendingum upp
á annað en það besta sem til er í heilbrigðisþjónustu
hverju sinni, því verðum við að nýta og skipuleggja
notkun þessa dýru pósta vel.
Eftir því sem þjóðin eldist eykst þörf fyrir ákveðn-
ar aðgerðir og inngrip. í ljósi þess er hægt að áætla
þörfina fyrir aðgerðir og mannafla til að sinna þeim.
344 Læknablaðið 2003/89