Læknablaðið - 15.07.2003, Blaðsíða 55

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ALÞJÓÐLEG HEILBRIGÐISMÁL
Frá WHO til
Lýðheilsustöðvar
- Rætt við Guðjón Magnússon, einn af framkvæmdastjórum Evrópuskrifstofu
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar í Kaupmannahöfn og nýskipaðan forstjóra
Lýðheilsustöðvar íslands
Um miðjan maÍ skipaði heilbrigðisráðherra dr.
Guðjón Magnússon í embætti forstjóra Lýðheilsu-
stöðvar Islands. Þegar þetta er ritað er ýmislegt
óljóst um starfsemi þessarar ágætu stöðvar, annað
en það að innan hennar á að sameina fjögur ráð
sem starfa á sviði forvarna: Manneldisráð, Tób-
aksvarnaráð, Áfengis- og vímuvarnaráð og Slysa-
varnaráð. Einnig er ljóst hver á að leiða stöðina.
Þar hefur tekist vel til því Guðjón Magnússon er
meðal reyndustu manna við stjórnun á sviði heil-
brigðismála sem völ er á hér á landi.
Reyndar var Guðjón sóttur út fyrir landstein-
ana en hann hefur starfað utanlands í sjö ár, fyrst
sem rektor Norræna heilbrigðisháskólans í Gauta-
borg og síðan sem einn af æðstu stjórnendum Evr-
ópuskrifstofu Alþjóðaheilbrigðismálastofnunar-
innar (WHO) í Kaupmannahöfn. Það var þar sem
blaðamaður Læknablaðsins hitti Guðjón að máli
daginn eftir hvítasunnu. Eftir nokkra leit fannst
skrifstofan í lítilli hliðargötu við Strandveginn en
sú gata er kennd við danska rithöfundinn Hans
Scherfig.
Guðjón kom heim frá námi árið 1980 og var
fljótlega skipaður aðstoðarlandlæknir. Því starfi
gegndi hann í tíu ár en næstu fimm árin var hann
skrifstofustjóri í heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytinu. Árið 1996 fór hann til Gautaborgar
og var þar rektor þangað til í fyrra að hann réðst
til starfa hjá WHO í Kaupmannahöfn. En hvert er
hlutverk hans þar?
Barátta gegn berklum
„Eg er framkvæmdastjóri skrifstofu sem ber
enska heitið Reducing Disease Burden eða Að
minnka sjúkdómsálagið. WHO er ein af undir-
stofnunum Sameinuðu þjóðanna en að henni eiga
192 ríki aðild. Stofnunin skiptist niður í sex svæða-
skrifstofur og ein þeirra er skrifstofan hér í Kaup-
mannahöfn sem nær yfir allt Evrópusvæðið sem
telur 52 ríki. Reyndar fjölgaði ríkjunum um eitt í
síðasta rnánuði þegar Kýpur flutti sig frá Mið-
Austurlandaskrifstofunni til okkar. Svæði okkar
nær yfir gömlu Evrópu að landamærum Kína en
við fall Sovétríkjanna urðu til 15 ný ríki sem öll
eiga aðild að þessari skrifstofu.
Þetta er því feikilega stórt landsvæði með 870
milljónum íbúa. Gæðunum er ákaflega misskipt
NIZATION
DE LA SAN
N ’.SATIOK
V H< X )XPAi-j
því undir okkur heyra sum ríkustu lönd í heimi þar Guðjón Magmisson með
sem þjóðartekjurnar á mann eru yfir 30.000 doll- merki WHO að bakhjarli.
arar en einnig sum þeirra fátækustu þar sem tekjur
á mann eru ekki nema um 500 dalir og heilbrigðis-
ástandið afar bágborið. Lífsskilyrðin eru eftir því
ólík en ævilengdin í sumum ríkjum er að meðaltali
um 80 ár en í öðrum allt niður undir 50 ár. Það er
mikil ögrun fólgin í því að takast á við heilbrigðis-
mál á svona stóru svæði þar sem aðstæður eru svo
ólíkar.
Við Evrópuskrifstofuna starfa urn 600 manns
og skiptist það til helminga þannig að um 300
starfa hér í Kaupmannahöfn en afgangurinn er
dreifður um alla álfuna. Af þessu starfsliði heyra
um 130 manns undir mína deild. Þeir vinna á ýms-
um sviðum en það stærsta er smitsjúkdómar og
sóttvarnir þar sem um 90 manns vinna.
Stærsta verkefnið þar er baráttan gegn berklum
sem hafa náð sér á strik aftur eftir fall Ráðstjórn-
arríkjanna. Tíðnin í Rússlandi hefur aukist úr
svona 40 tilvikum á 100.000 íbúa á ári fyrir áratug
upp í yfir 90 tilvik. Við erum með 18 starfsmenn í
Rússlandi sem vinna að því að innleiða nýjar að-
ferðir við að takast á við sjúkdóminn, bæði í því að
greina hann og meðhöndla. Þeir beita nýrri aðferð
sem þróuð hefur verið á vegum WHO og nefnist
DOTS en samkvæmt henni er lögð mikil áhersla á
að fylgjast náið með meðferðinni og tryggt að
sjúklingar hafi verið sjúkdómsgreindir með rækt- Þröstur
un og að þeir fái og taki Iyfin. Áður hefur verið Haraldsson
Læknablaðið 2003/89 611