Læknablaðið - 15.04.2004, Síða 50

UMRÆÐA & FRÉTTIR / GÆÐAÞRÓU N í HEIMILISLÆKNINGUM
Frumkvæðið kemur frá læknum sjálfum
Rætt við Jesper Lundh framkvæmdasfjóra gæðaþróunarnefndar danska
heimilislæknafélagsins
Þröstur
Haraldsson
Gæðaþróun hefur verið ofarlega á baugi hjá heimil-
islæknum undanfarin ár og nú í byrjun mars efndi
Félag íslenskra heimilislækna til ráðstefnu þar sem
staða gæðaþróunar í heimilislækninum hér á landi
var mæld og vegin. Að sjálfsögðu var einnig horft til
framtíðar og skyggnst út fyrir landsteinana til að sjá
hvað aðrar þjóðir aðhafast. Fulltrúi umheimsins var
Jesper Lundh ráðgjafi um gæðaþróun í Friðriksborg-
aramti í Danmörku en þar starfar hann einnig sem
heimilislæknir. Læknablaðið tók hann tali og innti
hann eftir því hvernig danskir haga gæðaþróun í
heilsugæslunni.
Þótt gæðaþróun sé að mestu leyti málefni hvers
amts gilda ýmsar reglur um hana á landsvísu og þar er
Jesper Lundh líka að störfum því hann veitir heil-
brigðisráðuneytinu einnig ráðgjöf. Samræmdar regl-
ur eru til dæmis um fjármögnun gæðaþróunarverk-
efna því þau njóta framlaga úr sérstökum sjóði sem
fær 50 íslenskar krónur af hverjum íbúa. I Friðriks-
borgaramti búa álíka margir og á íslandi, eða um
300.000 manns, og njóta þjónustu 210 heimilislækna.
Samkvæmt áðurnefndri reglu eru 15 milljónir króna
til ráðstöfunar til gæðaþróunar í amtinu. Læknar geta
sótt um stuðning við verkefni sem þeir vilja vinna til
sjóðsstjórnar þar sem tveir heimilislæknar og tveir
fulltrúar amtsins eiga sæti. Auk þess eru möguleikar
á að sækja um meiri stuðning til ríkisins ef verkefnið
er talið hafa gildi á landsvísu.
Gæðaheimsóknir
í Friðriksborgaramti er fé til skiptanna varið til nokk-
urra fastra verkefna. Þar er fyrst til að taka að ráðnir
eru læknar sem Jesper kallaði „facilitators" en mætti
nefna hvatamenn en hlutverk þeirra er að heimsækja
heimilislækna, ræða við þá um starfið og veita þeim
ráð um tiltekin efni. Þessir læknar eru 2-3 í hlutastörf-
um og eru valdir eftir sérgreinum. Sú hefð hefur
skapast að leggja áherslu á tiltekna sjúkdóma og fylgj-
ast með því hvernig læknar taka á þeim. Að undan-
förnu hafa sykursýki og heilabilun orðið fyrir valinu.
Heimsókn til læknis fer þannig fram að gesturinn
mætir með upplýsingar úr tölvukerfi amtsins um starf-
semi læknisins, hversu marga sjúklinga hann hefur
með þær sjúkdómsgreiningar sem um er að ræða,
hversu marga hann hefur sent til rannsóknar, hversu
margir eru í lyfjameðferð, hvaða lyf hann notar og
svo framvegis. Þeir bera starfsemi hans saman við
kollegana og benda honum á nýja möguleika og að-
ferðir.
Jesper lagði áherslu á að þetta væri ekki eftirlit,
því væri sinnt af öðrum stofnunum. „Þetta er gagn-
kvæm upplýsingagjöf sem fer fram í trúnaði því
amtsstjórnin fær ekki að sjá tölurnar. Gestirnir biðja
lækninn oft að velja fimm sjúkraskýrslur af handa-
hófi og þær eru skoðaðar og ræddar. Þetta kerfi er
orðið fimm ára gamalt og hefur mælst vel fyrir. Þótt
læknum sé frjálst að hafna heimsókn gerir það eng-
Sjálfstæðir læknar með gagnagrunn
Þegar rætt er um gæðamál heimilis-
lækna í Danmörku er rétt að útskýra í
stuttu máli uppbyggingu heilbrigðiskerf-
isins þar í landi sem er nokkuð frábrugð-
ið því íslenska, ekki síst á sviði heilsu-
gæslu. Yfirstjórn sjúkrahúsa og heilsu-
gæslu er hvorki í höndum ríkis né sveit-
arfélaga heldur fjórtán amta. Sjúkrahús-
in eru í eigu hins opinbera en heilsu-
gæslan fer að langstærstum hluta fram á
einkastofum lækna sem gjarnan vinna
margir saman. Sjúklingar eru í samlagi
hjá heimilislækni og þurfa tilvísun frá
honum til að mega leita til sérfræðinga
eða leggjast inn á sjúkrahús.
í Danmörku er unnið að því að koma
á rafrænu upplýsingakerfi fyrir lækna og
er það vel á veg komið. Nú þegar er það
orðið svo að læknir sér sögu sjúklingsins
innan amtsins. Nú er unnið að kerfi sem
byggist á sjúkdómsgreiningum. Þegar
sjúklingur kemur til læknis með slitgigt í
mjöðm svo dæmi sé tekið þá slær lækn-
irinn greininguna inn en við það opnast
margar valmyndir á skjánum. Þar finnur
læknirinn klínískar leiðbeiningar um
meðferð, úrræði sem fyrir hendi eru í
amtinu, stöðu biðlista og tilvísanir til
sjúkrahúss eða röntgenmyndatöku sem
hægt er að senda rafrænt. Læknirinn fær
aðgang að sjúkraskrá sjúklings og upp-
lýsingum um rannsóknir sem gerðar hafa
verið á viðkomandi og getur flett upp í
myndgreiningum.
Einnig er verið að koma á fót lyfja-
gagnagrunni og verður því lokið á þessu
ári. Nú þegar geta læknar í fimm ömtum
flett upp í sinni eigin lyfjaútskrift og borið
hana saman við aðra lækna í amtinu. I
árslok verður hægt að skoða lyfjanotkun
sjúklinga en til þess þarf að sjálfsögðu
heimild viðkomandi sjúklings. Hægt er að
rekja hvaða læknar hafa farið inn í grunn-
inn og sjúklingar geta einskorðað aðgang
við tiltekinn lækni eða lækna.
330 Læknablaðið 2004/90