Læknablaðið - 15.11.2007, Blaðsíða 16

FRÆÐIGREINAR
HJARTALÍNURIT
Leitnin í þessa átt er ekki sterk og virðist helst
um að kenna hversu lágt hlutfall karla (0,5%)
hefur nægilega stór útslög til að fram komi munur
á þeim og þeim sem ekki ná að uppfylla svo
ströng skilyrði. Því má segja að stærð QRS útslaga
á hjartalínuriti sé ófullkomið og líklega ónothæft
tæki til slíkrar forspár í almennu þýði.
Þegar næmi og sértæki Minnesota-líkansins
varðandi dauða af völdum hjartasjúkdóma var
kannað vakti athygli hversu lélegt næmið var.
Ein af ástæðum þessa gæti verið að ekki er tekið
mið af sjúkdómum sem fjarlægja hjartað frá
brjóstveggnum og minnka þannig QRS útslögin,
til dæmis offitu, lungnaþembu og vökvasöfnun
í gollurshúsi. Þessir sjúkdómar fela í sér aukna
áhættu á dauðsföllum af völdum hjarta- og æða-
sjúkdóma en minnka hins vegar QRS útslög og
skekkja þannig myndina. Sem dæmi má nefna að
offita minnkar næmi líkana sem styðjast við stærð
QRS útslaga (20), en offita er einnig áhættuþáttur
fyrir ÞVS (21).
Aðrar rannsóknir hafa leitt í ljós svipaðar nið-
urstöður varðandi Minnesota-líkanið og önnur
líkön sem byggjast eingöngu á stærð QRS útslaga.
Þar má nefna rannsókn sem sýndi að Sokolow-
Lyon-líkanið hefur ekki forspárgildi varðandi
dánartíðni karla af völdum hjarta- og æðasjúk-
dóma þegar leiðrétt var fyrir aldri (22). Sýnt hefur
verið að þegar leiðrétt hefur verið fyrir ýmsum
klínískum breytum hefur Minnesota-líkanið (í
núverandi mynd, án þrengingar skilyrða) heldur
ekki slíkt forspárgildi (23).
Líkön sem fela ekki eingöngu í sér skilyrði
varðandi stærð QRS útslaga, heldur einnig
óeðlilega endurskautun, eru almennt betri í að
spá marktækt fyrir um dánartíðni karla af völd-
um hjarta- og æðasjúkdóma. Dæmi um slík líkön
eru Romhilt-Estes, Rautaharju, Wolf og Casale-
Deveraux-líkönin (24). Eins hefur verið sýnt fram
á að ÞVS samkvæmt Minnesota-líkaninu, ásamt
ST-T breytingum, fylgdi marktæk aukning á
hjartasjúkdómum hjá körlum í almennu þýði (1).
Á móti kemur að þessi líkön eru flóknari í notk-
un og því ekki eins hagnýt og þau sem byggjast
eingöngu á stærð QRS útslaga.
Varðandi veikleika rannsóknarinnar ber þess að
geta að Minnesota-líkanið er lítið notað í daglegu
læknisstarfi, þótt það sé víða notað í rannsóknum.
Ekki var unnt að kanna forspárgildi fleiri líkana, til
dæmis Cornell Voltage Index sem tekur S-bylgjur
einnig með í reikninginn þar sem S-bylgjur voru
ekki skráðar í Reykjavíkurrannsókninni. Eins væri
fróðlegt að vita hvert næmi Minnesota-líkansins
er til greiningar á ÞVS í rannsóknarþýðinu. Þar
þyrftu niðurstöður hjartaómskoðana að koma til,
en þær liggja ekki fyrir.
Rannsókn okkar beindist eingöngu að körlum,
enda hefur verið sýnt fram á að Minnesota-líkanið
í óbreyttri mynd spáir marktækt fyrir um dán-
artíðni kvenna af völdum hjartasjúkdóma. Fleiri
rannsakendur hafa komist að sömu niðurstöðu
varðandi mun á kynjum (20, 25, 26). Ástæða þessa
gæti verið sú að konur eru almennt með minni
útslög á hjartalínuriti en karlar, kvenhjarta hefur
25% minni veggþykkt en karlhjarta og brjóstvefur
veldur meiri fjarlægð kvenhjartans frá brjóst-
veggnum (5, 27, 28). Rannsóknir benda til þess að
næmi hjartalínuritslíkana fyrir ÞVS batni talsvert
við að beita mismunandi skilyrðum fyrir karla og
konur (20,25,26).
Þessi rannsókn sýndi að með því að krefjast
sífellt stærri QRS útslaga var hægt að finna nýja
samsetningu skilyrða Minnesota-líkansins sem
gefur hærra áhættuhlutfall fyrir dauða karla af
völdum hjartasjúkdóma. Gögnin leyfa okkur samt
ekki að draga ótvírætt ályktun um að þessi hækk-
un sé raunveruleg. Auk þess er líkanið ekki eins
hagnýtt og ætla mætti þar sem mjög fáir karlmenn
hafa nægilega stór QRS útslög og slík hjartalínurit
því sjaldséð. Minnesota-líkanið er þó líklega ekki
með öllu ónothæft fyrir karla þar sem til dæmis
gæti verið hægt að fylgjast með svörun þeirra við
háþrýstingsmeðferð með hjálp líkansins. Auk þess
gæti nútíma stafræn hjartalínuritstækni jafnvel
leyst þann vanda að einföld ÞVS líkön hafa ekki
nægjanlegt forspárgildi varðandi dánartíðni á
meðan þau flóknari eru ekki eins hagnýt. Þegar
hjartalínurit er tekið er hægt að slá inn ýmsar
breytur, svo sem aldur, kyn, hæð og þyngd og
tækið tekur síðan mið af þeim, auk þess sem tækið
getur mælt hæð, breidd og flatarmál QRS útslaga
og metið óeðlilega endurskautun. Með þessum
hætti gæti fengist bætt næmi og sértæki varðandi
dánartíðni af völdum hjarta- og æðasjúkdóma án
þess að þurfa að beita flóknari líkönum.
Rannsókn okkar sýnir þannig að eitt algeng-
asta líkan sem notað er til greiningar á ÞVS hefur
lítið sem ekkert forspárgildi um heilsufarsleg
afdrif karla, þótt öðru máli gegni um konur.
Kerfisbundnar breytingar á skilyrðum varðandi
QRS útslög hjartans bæta forspárgildið ekki að
marki.
Heimildir
1. Machado DB, Crow RS, Boland LL, Hannan PJ, Taylor
HA Jr., Folsom AR. Electrocardiographic findings and
incident coronary heart disease among participants in the
Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) study. Am J
Cardiol 2006; 97:1176-81.
2. Georgescu A, Fu Y, Yau C, Hassan Q, Luchansky J, Armstrong
PW, et al. Short- and long-term outcomes of patients with
electrocardiographic left ventricular hypertrophy after
fibrinolysis for acute myocardial infarction. Am J Cardiol
2005; 96:1050-2.
748 LÆKNAblaðið 2007/93