Læknablaðið - 15.07.2008, Side 22

■ FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
Mynd 2. Bakteríur sem
ræktuðust úr blóði barna
með æxli og illkynja sjúk-
dóma, 1991-2001
var miðgildið 11,5. Flest greindust 1997, alls 19, en
fæst 1992 og 1994, sjö hvort ár.
Flokkun æxla og illkynja sjúkdóma og greiningaraldur
Æxli í miðtaugakerfi (MTK) voru 28, hvítblæði
greindist hjá 21 barni og eitlakrabbamein í 17.
Meðalaldur barna sem greindust með æxli í MTK
var 7,2 ± 4,7 ár. Meðalaldur barna sem greindust
með hvítblæði var 3,3 ± 1,9 ár. Ekkert bam greind-
ist með hvítblæði eftir 8 ára aldur. Meðalaldur var
5,3 ± 3,9 ár hjá börnum sem greindust með eitla-
krabbamein (mynd 1).
Blóðræktanir
Nægar upplýsingar fundust í sjúkraskrám 99
barna af 118 (83,9%) til að hægt væri að hafa þau
með í úttekt á blóðsýkingum. Af þessum 99 var 51
barn blóðræktað. Samtals voru gerðar 522 blóð-
ræktanir frá þeim. Af 21 barni með hvítblæði voru
átján blóðræktuð, samanlagt 267 sinnum. Af 97
börnum með föst æxli, þar af 81 með fullnægjandi
upplýsingar um blóðhag, voru 33 börn blóðrækt-
uð, samanlagt í 255 skipti. Flestar urðu blóðrækt-
animar árið 1999, 97 talsins, en fæstar árið 1992,
aðeins sjö ræktanir. Að meðaltali var þetta 51 barn
blóðræktað 10,2 ± 8,6 sinnum. Miðgildið var 8,0
ræktanir. Flestar blóðræktanirnar urðu 44 hjá einu
barni en fimm börn vom aðeins blóðræktuð einu
sinni. Ef öll 99 bömin voru tekin með í útreikn-
ingana þá var meðaltal blóðræktana á hvert barn
5,3 ± 0,8 og var miðgildið 1,0 ræktun.
Tafla I. Heistu blóðgildi fengin samdægurs blóðræktunum
Hvít blóðkorn Daufkyrningar CRP
[xl09/L] [xl09/L] [mg/L]
Meðaltal 4,2 2,5 63,9
Staðalfrávik 5,8 4,4 72,9
Miðgildi 1,8 0,5 38,0
Hæsta gildi 40,8 27,6 418,0
Lægsta gildi 0,1 0,0 0,0
Meðalfjöldi blóðræktana á ári var 47,5 ± 28,2
með miðgildi 42,0 ræktanir á ári. Tæpur helming-
ur blóðræktana, eða 46,9%, voru gerðar hjá börn-
um með föst æxli en 53,1% ræktana hjá börnum
með hvítblæði.
Þrjár blóðræktanir voru teknar úr börnum sem
einungis höfðu farið í aðgerð og ein ræktun var
dregin úr bami sem aðeins fékk geislameðferð.
Hinar 518 ræktanimar, 99,2%, voru teknar úr
börnum sem fengið höfðu krabbameinslyfjameð-
ferð einvörðungu eða sem hluta af sinni meðferð.
Úr holæðarlegg eða lyfjabrunni voru teknar 332
blóðræktanir eða rúmlega 60% ræktana. í 28 tilfell-
um vom ræktanir teknar úr útbláæð (peripheral
vein). í 162 blóðræktunum, eða tæplega 30% til-
vika, var ekki tilgreint hvaðan ræktunin var tekin.
Niðurstöður ræktana
Bakteríur ræktuðust úr 90 blóðræktunum eða
17,2%. í fjórum ræktunum uxu tvær gerðir bakt-
ería.
Tæp 38% jákvæðra ræktana vom teknar úr
bömum með föst æxli en 62,2% úr börnum með
hvítblæði.
Þrjátíu og eitt barn hafði einhverja jákvæða
ræktun á tímabilinu. Að meðaltali var í þessu 31
barni 2,9 ± 2,1 jákvæðra blóðræktana, en jákvæðu
ræktanirnar voru að meðaltali 1,8 ± 2,2 ef öll börn-
in sem blóðræktuð vom em tekin með. Flestar
urðu jákvæðar ræktanimar 11 hjá einu bami.
Algengasta baktería sem ræktaðist var
kóagúlasa-neikvæður stafýlókokkur. Hann óx
í 53 ræktunum eða í 58,9% jákvæðra ræktana.
Næstalgengastur var Staphylococcus aureus, í 12
ræktunum eða 13,3% jákvæðra ræktana (mynd 2).
Skipt niður eftir Grams-litunareiginleikum
voru Gram-jákvæðar bakteríur 89,4% en Gram-
neikvæðar 10,6%.
Lagt var mat á vöxt þeirra baktería sem rækt-
uðust, skv. ákveðnum skilgreiningum sem voru
hafðar til grundvallar (29). Vöxtur baktería í 26 til-
vikum af 94 (27,7%) var talin raunvemleg blóðsýk-
ing. Líkleg sýking var metin í 21 tilfelli (22,3%),
líkleg mengun í 11 tilvikum (11,7%) og mengun í 6
tilfellum (6,4%). Ekki var hægt að leggja mat á sýk-
ingarlíkur í 26 tilfellum og féllu því 27, 7% sýkla
sem ræktuðust í flokkinn óvíst.
Mælingar og aðrir þættir tengdir blóðræktunum
Sýklalyfvið blóðræktun
Sýklalyfjameðferð var þegar hafin þegar 183 blóð-
ræktanir voru teknar. Af þessum 183 skiptum
var gentamícín notað í 51,9% tilfella, píperacillín
í 44,3% tilvika og vankomýcín í 33,3% (mynd 3).
Gentamícín og píperacillín voru notuð saman
þegar 75 blóðræktanir voru teknar, eða í 40,9% til-
534 LÆKNAblaðið 2008/94