Læknablaðið - 15.07.2008, Side 25

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
bama sem greindust með krabbamein eða önnur
æxli á tímabilinu hefur látist vegna bakteríu-
blóðsýkingar bendir til þess að reynslusýklalyfja-
meðferð hér á landi sé árangursrík. Af þessum nið-
urstöðum mætti draga þá ályktun að reynslusýkla-
lyfjameðferð hérlendis skuli vera breiðvirk, ná yfir
Gram-jákvæðar og Gram-neikvæðar bakteríur, en
að hún þurfi ekki að vera sértæk fyrir óvenjulegar
sýkingar af völdum Gram-jákvæðra baktería. Er
það samhljóða ályktunum erlendra rannsókn-
araðila (11, 15). Ef sjúklingur svarar hins vegar
ekki reynslusýklalyfjameðferðinni og niðurstöður
ræktunar leiða í ljós Gram-jákvæðar lyfjaónæmar
bakteríur þá ætti að skoða aðra möguleika, þar á
meðal vankomýcín.
Skoðaðar voru blóðrannsóknir sem gerðar
vom samdægurs blóðræktunum. Að meðaltali
voru hvít blóðkorn 4,2 (xl09/L) þegar blóðrækt-
un var gerð og er það undir eðlilegum fjölda í
viðmiðunargildum fyrir börn. Tæpur helmingur
barnanna var með hvítkornafæð við blóðræktun.
Þetta kemur kannski ekki á óvart ef litið er til
þess að langflest barnanna, sem blóðræktuð vom,
fengu krabbameinslyf sem hluta af sinni meðferð
og ekki óalgengt að blóðgildi slíkra bama séu
óeðlileg (4).
Daufkyrningafjöldi var að meðaltali 2,5 (xlO9/
L), en það er innan eðlilegra marka samkvæmt
viðmiðunargildum. Þegar miðgildi daufkym-
ingafjölda var hins vegar skoðað sést að fjöldinn
er einungis 0,5, sem er langt undir eðilegum mörk-
um. I um 50% blóðræktana vom daufkyrningar
færri en 0,5 sem er oft notað sem mörk alvarlegrar
daufkyrningafæðar í börnum í krabbameinsmeð-
ferð (10, 12, 31). Sum bamanna höfðu hins vegar
eðlilegan fjölda daufkyminga en starfshæfni
þeirra var ekki metin. Að meðaltali var daufkym-
ingafæð 9 daga löng. Þessar niðurstöður eru líkt
og búast mátti við, þar sem það tekur merginn að
jafnaði 5-10 daga að jafna sig eftir krabbameins-
lyfjameðferð (11).
CRP var að meðaltali 63,9 (mg/L) þegar börn
voru blóðræktuð. CRP er einna best þekkta
bólgumerki í krabbameinssjúklingum (32) og hafa
rannsóknir sýnt að sé CRP gildi hærra en 90 er
líklegt að sýking af völdum baktería sé til staðar
(12). í þessari rannsókn reyndist CRP vera yfir
90 í rúmlega 20% blóðræktana. Þetta passar vel
við fjölda jákvæðra blóðræktana en er þó eilítið
hærra. Ýmsar ástæður geta verið fyrir því, meðal
annars getur CRP verið hækkað vegna annarra
sýkinga eða vegna virkni undirliggjandi illkynja
sjúkdóms (32). Ljóst er einnig í rannsókn okkar að
CRP greinir ekki milli einstaklinga sem reyndust
með jákvæðar eða neikvæðar blóðræktanir. Því
má ekki styðjast eingöngu við þessar mælingar,
Tafla III. Jákvæðar og neikvæðar blóðræktanir: Samanburður á blóðgildum og líkamshita.
Jákvasöar ræktanir Neikvæðar ræktanir P-gildi
Fjöldi daufkyrninga viö ræktun (xl09/L) 2,4 2,6 0,92
Daufkyrningafæð viö blóðræktun (%) 65,8 60,8 0,32
Lengd daufkyrningafæöar (dagar) 10,2 8,8 0,42
CRP (mg/L) 55,1 65,6 0,52
Líkamshiti (°C) 38,8 38,8 0,52
heldur ættu þær frekar að vera hluti af heildarmati
á ástandi sjúklings (21).
Meðalhiti við blóðræktun reyndist 38,8°C og
var tæpur helmingur blóðræktana tekinn þegar
hitinn var á bilinu 38,5-39°C. Athyglisvert er því
að alls 62 blóðræktanir, eða 13% ræktana, voru
gerðar þegar hiti barns var lægri en 38°C. Hér ber
þó að minnast að ýmis önnur einkenni geta bent til
sýkingar, svo sem verkir, hósti og roði á húð (21)
og því em blóðræktanir oft gerðar þótt barn hafi
ekki háan hita.
Borin voru saman börn sem höfðu föst æxli og
börn sem höfðu hvítblæði á tímabilinu. í ljós kom
að tölfræðilega marktækur munur var á meðal-
fjölda blóðræktana, fjölda jákvæðra ræktana og
á því hversu lengi sjúklingar voru í daufkym-
ingafæð. Sjúklingar með illkynja blóðsjúkdóma
virðast því móttækilegri fyrir blóðsýkingum en
sjúklingar með föst æxli, og eru þessar niðurstöð-
ur sambærilegar niðurstöðum annarra rannsókna
(18). Ástæður þessa geta annaðhvort verið vegna
sjúkdómsins sjálfs, svo sem beinmergsbæling af
völdum hvítblæðis, eða vegna meðferðarinnar, en
sjúklingar með hvítblæði þurfa jafnan að gangast
undir erfiðari og lengri krabbameinslyfjameðferð
og vegna þess lengri hvítkoma- og daufkyminga-
fæð en sjúklingar með föst æxli (8,11,31,33).
Þegar bornar voru saman tölur frá börnum með
jákvæðar og neikvæðar blóðræktanir kom í ljós
að aldrei var marktækur munur á blóðgildum.
Blóðrannsóknir virðast því hafa lítið forspárgildi
á niðurstöður blóðræktana. Hér verður þó að at-
huga að fjöldi hvítra blóðkorna og daufkyrninga
getur í mörgum tilfellum verið óeðlilega lágur
vegna illkynja sjúkdómsins sjálfs og oft verður
ekki hvítkornafjölgun hjá þessum börnum (20).
CRP hækkar þar að auki ekki marktækt fyrr en 24-
48 klukkustundum eftir upphaf bólguviðbragða,
auk þess sem samband er á milli styrks þess í
blóði og vefjaskemmda eða virkni undirliggjandi
illkynja sjúkdóms (32). Einnig getur CRP hækkað
við aðrar sýkingar, svo sem veimsýkingar í blóði
(32). Að auki ber að geta þess að næmi blóðrækt-
ana er ótryggt þegar aðeins ein blóðræktun er
tekin.
Börn með jákvæðar og neikvæðar blóðræktanir
voru einnig borin saman með tilliti til hæsta hita-
LÆKNAblaðíð 2008/94 537