Læknablaðið - 15.07.2009, Qupperneq 43

UMRÆÐUR O G
HEILBRIGÐISR
gosdrykki. Þetta ketnur í kjölfar sláandi upplýsinga
um tannheilsu barna og unglinga. Strax í kjölfarið
rísa upp raddir um forræðishyggju og neyslustýringu
stjórnvalda. Erþað brautin sem þú hyggstfara inn á?
„Neyslustýringin hefur verið til staðar um
talsvert langa hríð en ekki af hálfu stjórnvalda.
Markaðsöflin hafa verið ágeng og ósvífin gagnvart
almenningi, ekki síst börnum og unglingum, og
nú er tækifæri til að sporna á móti. Taka almenna
hagsmuni þjóðarinnar fram yfir þrönga hagsmuni
markaðarins. Við erum einfaldlega að tala um að
haga verðlagningu og aðgengi að óhollustu eins
og sælgæti og áfengi með þeim hætti að draga úr
áreitinu. Þegar sagt er að við séum að neyslustýra
þjóðinni má rétt eins segja að við séum að
hindra ágenga framleiðendur og söluaðila í að
neyslustýra óhollustu ofan í þjóðina og sérstaklega
ungviðið. "
Valfrjálst stýrikerfi
Þú hefiir sagst vilja taka upp tilvísanakerfi en því hafa
samtök lækna mótmælt og sagt að með því verði til
flöskuháls í kerfinu. Hér vantifleiri heimilislækna til að
slíkt kerfi geti gengið upp. Ennfremur að kostnaður við
heimsókn til heimilislæknis og sérfræðings sé nánast sá
sami í mörgutn tilvikum og því óþarft að búa til millilið
með tilvísanakerfinu.
„Þetta er rétt. Ég hef kallað þetta valfrjálst
stýrikerfi og er þá að hugsa um val almennings
eða sjúklinga og ekki rekstrarformið. Aðeins tvær
þjóðir í Evrópu hafa ekki einhvers konar stýrikerfi.
Við erum önnur þjóðin og við höfum fengið
ábendingu um þetta frá OECD. Til þess að geta
komið á skilvirkara kerfi þarf að efla heilsugæsluna
stórlega. Þetta verður ekki gert í einu vetfangi.
Forsenda er að vita hvert við viljum stefna og að
við viljum efla heilsugæsluna enn frekar og gera
hana að þungamiðju heilbrigðiskerfisins um allt
land.
Við megum ekki meta allt útfrá stöðunni í
dag. I stjórnleysinu felst vissulega ákveðið frelsi
en það getur snúist upp í andhverfu sína og við
höfum dæmi um slíkt þegar þar sem tvöfalt kerfi
mismunar þegnunum. Ef við ætlum að teljast
velferðarþjóðfélag verðum við að taka á þessum
málum. Ég geri mér ennfremur fulla grein fyrir því
að til að laða unga lækna í heimilislækningar þarf
að bæta heilsugæsluna og bæta kjör læknanna
sem þar starfa. Til að valfrelsi einstaklingsins
fái notið sín verður að gera alla kosti aðlaðandi.
Langtímamarkmiðið er að efla heilsugæsluna og
aðrar ráðstafanir eru tímabundnar."
Finnst þér almennt að læknar hafi verið ofhaldnir í
launum?
„Nei, allra síst þegar laun heilsugæslulækna eru
skoðuð þar sem grunnlaun þeirra eru lág og miklar
tekjur lækna hafa byggst á mjög mikilli vinnu. Því
verður hins vegar ekki neitað að til er hópur lækna
sem býr við ofurkjör, það eru þeir sem eru í aðstöðu
til að þiggja greiðslur sem verktakar og búa ofan á
annað við allt annað skattaumhverfi en kollegar
þeirra í launamannastétt. Ég horfi á þennan mun
sem mjög óeðlilegan en geri mér grein fyrir að
umræðan er mjög viðkvæm. Læknar taka þetta allir
til sín, en það eiga þeir alls ekki að gera því bæði
er óeðlileg mismunun innan læknastéttarinnar og
einnig gagnvart öðrum heilbrigðisstarfsmönnum.
Læknar og heilbrigðisyfirvöld eiga að krefjast
þess gagnvart skattamálaráðherrum að uppræta
skattalegan mismun. Eins manns eignarhaldsfélög
kuima að eiga rétt á sér, en ekki til þess að til verði
skattaleg mismunun. Það er mjög ósanngjarnt
gagnvart þeim fjölmörgu sem vilja starfa til dæmis
sem sjúkrahúslæknar á háskólaspítala.
Þetta hef ég verið tala um að þurfi að færa í betra
horf og jafna kjörin að þessu leyti. Mér finnst mjög
brýnt að vel sé búið að heilbrigðisstéttunum og vil
að fjármunum sé ráðstafað á réttlátan máta."
Eftirspurn eftir læknum í nágrannalöndunum er
mikil núna og kjörin sem þar bjóðast eru mun betri en
hér. Óttast þú ekki að læknar hverfi á brott héðan og
heilbrigðiskerfið verði hálflamað innan nokkurra ára?
„Kjörin sem bjóðast læknum nú helgast af
gengishruni krónunnar. Sömu staðreyndir skýra
það að kaffibollinn á Strikinu eða á Karli Jóhanni
kostar 1200 krónur. Nei, ég hef fulla trú á því að
íslenskir læknar vilji vera hluti af þessu samfélagi
okkar. Við eigum í þrengingum og við þurfum öll
að taka á og ég trúi því að læknar séu tilbúnir að
leggja sitt af mörkum til þess að samfélagið rétti
úr kútnum. Ég mæti þessu viðhorfi alls staðar þar
sem ég kem inn á heilbrigðisstofnanir og læknar
skera sig ekkert úr hvað það varðar. Ég vil nálgast
íslensku læknastéttina á þessum forsendum og
sýna henni þá virðingu að kalla hana til samráðs
um þróun heilbrigðiskerfisins á næstu árum. Ég er
auðvitað líka tilbúinn að taka glímu um ákveðin
mál, skárra væri það. Læknastéttin íslenska á sér
mjög merkilega sögu. Sú saga einkennist ekki
hvað síst af samfélagslegri ábyrgð. Ég er mjög
meðvitaður um þessa sögu, og læknasamfélagið
líka. Læknar yfirgefa ekki þjóð sína."
F R É T T I R
Á Ð H E R R A
LÆKNAblaðið 2009/95 523