Læknablaðið - 15.03.2010, Síða 79

Atacor - Atorvastatin 10,20 og 40 mg
Atacor 10 mg, 20 mg og 40 mg filmuhúðaðar töflur. Virk
innihaldsefni og styrkleikar: Hver tafla inniheldur: 10,
20 eða 40 mg atorvastatín (sem atorvastatín kalsíum).
Ábendingar: Atacor er notað sem viðbót við
mataræðisbreytingu til að lækka of hátt heildarkólesteról,
LDL-kólesteról, apólípóprótein B og þríglýseríð hjá
sjúklingum með kólesterólhækkun af ókunnri orsök,
ættgenga kólesterólhækkun, blandaða blóðfltuhækkun
(svo sem lla- og llb-gerð skv. flokkun Fredericksons),
þegar viðunandi árangur hefur ekki náðst með sérstöku
mataræði eða öðrum ráðstöfunum en lyfjagjöf. Til
viðbótar annarri blóðfitulækkandi meðferð, t.d. með
öðrum LDL-kólesteról lækkandi lyfjum eða ef aðrar
ráðstafanir hafa ekki reynst árangursríkar til lækkunar á
heildarkólesteróli og LDL-kólesteróli hjá sjúklingum með
arfhreina (homozygot), ættgenga kólesterólhækkun.
Skammtar og lyfjagjöf: Sjúklingur á að byrja á stöðluðu
kólesteróllækkandi mataræði áður en honum er geflð
Atacor og ætti að halda því áfram meðan á meðferð með
Atacor stendur. Skammta á að ákveða fyrir hvern
einstakling með tilliti til upphaflegs LDL-kólesterólgildis,
markmiði meðferðarinnarog svörunarsjúklings.
Venjulegur upphafsskammtur er 10 mg einu sinni á
sólarhring. Skammta skal aðlaga með 4 vikna millibili eða
sjaldnar. Hámarksskammtur er 80 mg einu sinni á
sólarhring. Sólarhringsskammt á að taka í einu lagi en
hann má taka hvenær sem er sólarhringsins með eða án
fæðu. Meðferðartakmark sjúklinga með staðfestan
kransæðasjúkdóm eða annarra sjúklinga í aukinni hættu
á blóðþurrð er LDL-kólesteról <3 mmól/l (eða <115 mg/
dl) og heildarkólesteról < 5 mmól/l (eða <190 mg/dl).
Kólesterólhækkun eingöngu og blönduð (samsett)
btóðfituhækkun: Hæfilegur skammtur handa flestum
sjúklingum er 10 mg Atacor á sólarhring. Árangur kemur
greinilega I Ijós innan 2 vikna og hámarkssvörun næst
venjulega innan 4 vikna. Svörunin helst í horfinu við
langtímameðferð. Arfblendin ættgeng kólesterólhækkun:
Upphafsskammtur er 10 mg Atacor á sólarhring.
Skammta skal ákveða fyrir hvern einstakling og aðlaga
með 4 vikna millibili í allt að 40 mg á sólarhring. Síðan má
auka skammt annað hvort í 80 mg hámarksskammt á
sólarhring eða gefa 40 mg af atorvastatín einu sinni á
sólarhring og gallsýrubindandi lyf samtímis .Arfhrein
ættgeng kólesterólhækkun: 10-80 mg skammtur á
sólarhring, til viðbótar annarri blóðfitulækkandi meðferð
(t.d. öðrum LDL-kólesteróllækkandi lyfjum), þegar
viðunandi árangur hefur ekki náðst með annarri meðferð.
Sjúklingarmeð skerta nýrnastarfsemi: Nýrnasjúkdómar
hafa hvorki áhrif á plasmaþéttni né áhrif atorvastatíns á
blóðfltu og þarf því ekki að breyta skömmtum. Aldraðir:
Verkun og öryggi af notkun ráðlagðra skammta hjá
sjúklingum eldri en 70 ára er svipuð og hjá öðrum
fullorðnum. Börn og unglingar. Notkun hjá börnum á að
vera undir eftirliti sérfræðings. Reynsla af notkun lyfsins
hjá börnum er takmörkuð og bundin við lítinn hóp
sjúklinga (á aldrinum 4-17 ára) með alvarlega afbrigðilega
blóðfituhækkun eins og arfhreina ættgenga
kólesterólhækkun. Ráðlagður upphafsskammtur fyrir
þennan hóp er 10 mg atorvastatín á sólarhring. Eftir
svörun og þoli má auka skammtinn í 80 mg á sólarhring.
Ekki er búið að meta upplýsingar um öryggi varðandi
þroska hjá þessum hópi. Frábendingar: Ofnæmi fyrir
virka efninu eða einhverju hjálparefnanna. Virkur
lifrarsjúkdómur eða óskýrð viðvarandi hækkun á
transamínösum í sermi þar sem hækkunin er meiri en
þreföld efri mörk meðalgilda. Vöðvakvilli (myopathia).
Meðganga og brjóstagjöf. Konur á barneignaraldri, sem
nota ekki getnaðarvarnir. Varnaðarorð og
varúðarreglur: Áhrif á liíur: ílannsaka skal lifrarstarfsemi
áður en meðferð hefst og síðan reglulega meðan á
meðferð stendur. Gera skal prófanir á lifrarstarfsemi
sjúklinga ef merki eða einkenni um hugsanlegar
lifrarskemmdir koma fram. Hækki transamínasagildi skal
fylgjast með sjúklingum þar til gildi verða eðlileg. Hækki
transamínasar meira en þrefalt miðað við efri mörk
meðalgilda er mælt með því að minnka skammta eða
stöðva Atacor gjöf. Nota skal Atacor með varúð hjá
sjúklingum sem neyta mikils magns áfengis og/eða hafa
fengið lifrarsjúkdóm. Áhrifá beinagrindarvöðva:
Atorvastatín, eins og aðrir HMG CoA redúktasa hemlar,
getur í einstaka tilvikum haft áhrif á beinagrindarvöðva
og valdið vöðvaþrautum (myalgia), vöðvaþrota
(myofibrositis) og vöðvakvillum (myopathia) sem geta
leitt til rákvöðvalýsu (rhabdomyolysis), sem er
lifshættulegt ástand og einkennist af hækkuðu CK-gildi
(meiri en tiföld efri mörk mæligilda), vöðvarauða í blóði
(myoglobinaemia) og þvagi (myoglobinuria) sem getur
valdið nýrnabilun. Atorvastatín á að nota með varúð hjá
sjúklingum sem eru útsettir fyrir rákvöðvalýsu. Mæla á
kreatínfosfókinasa (CK-gildi) áður en meðferð með
statínum hefst þegar um er að ræða: Skerta
nýrnastarfsemi, skjaldvakabrest (hypothyrosis), sögu um
arfgenga vöðvakvilla, sögu um vöðvakvilla eftirfýrri
notkun statína eða fíbrata, lifrarbilun og/eða þegar um
mikla alkóhólneyslu er að ræða, aldraða (70 ára og eldri).
Meta á þörf fyrir slíka mælingu út frá fyrrgreindum
þáttum. I þessum tilvikum þarf að íhuga vandlega
hugsanlegt gagn umfram áhættu meðferðarinnar og
mælt er með nákvæmu kiinisku eftirliti. Ef CK gildi er
marktækt hátt (meira en fimmföld efri mörk mæligilda) á
ekki að hefja meðferð. Mælingar kreatínfosfókínasa (CK):
Ekki á að mæla CK í kjölfar erfiðra æflnga eða ef einhver
þáttur er til staðar sem líklegur er til að hækka CK-gildið,
þar sem það gerir túlkun erfiða. Ef CK gildi er marktækt
hátt (meira en fimmföld efri mörk mæligilda) á að
endurtaka mælingu eftir 5-7 daga til staðfestingar. Gera
þarf sjúklingum grein fyrir mikilvægi þess að tilkynna
strax ef þeirfinna fyrir vöðvaverkjum, krömpum eða
máttleysi sérstaklega ef lasleiki eða hiti fýlgir. Ef þessi
einkenni koma fram meðan á atorvastatín meðferð
stendur á að mæla CK-gildi og ef það reynist marktækt
hækkað (meira en fimmföld efri mörk mæligilda) á að
hætta meðferð. Ef einkenni frá vöðvum eru alvarleg eða
valda daglegum óþægindum á að hugleiða að hætta
meðferð, jafnvel þótt CK-gildi reynist ekki vera hærri en
fimmföld efri mörk mæligilda. Ef einkenni hverfa og CK-
gildi verður eðlilegt má hugleiða að hefja meðferð
atorvastatíns eða annars statíns, þá með lægsta skammti
og undir nákvæmu eftirliti. Ef klínísk merki um hækkað
CK-gildi (meira en tíföld efri mörk mæligilda) eða
rákvöðvalýsu eða grunur um rákvöðvalýsu koma fram á
að hætta meðferð atorvastatíns. Líkur á rákvöðvalýsu
aukast þegar atorvastatín er gefið samtímis lyfjum eins
og ciklósporíni, erýtrómýsíni, klaritrómýsíni, ítrakónazóli,
ketókónazóli, nefasódóni, níasíni, gemfíbrózil, öðrum
fíbrötum og HlV-próteasa hemlum. Milliverkanir: Hætta
á vöðvakvilla við notkun HMG CoA redúktasa hemla eykst
ef ciklósporín, fíbröt, makrólíðsýklalyf þ.m.t. erytrómýsin,
azól-sveppalyf eða níasín eru tekin inn samtimis og hefur
í örfáum tilvikum leitt til rákvöðvalýsu auk skertrar
nýrnastarfsemi af völdum vöðvarauðamigu
(myoglobinuria). (huga þarf vandlega hugsanlegan
ávinning umfram áhættu við samtímis notkun. Cýtokróm
P4S03A4 hemlar: Atorvastatín umbrotnar fyrir áhrif
cýtókróm P450 3A4. Milliverkanir geta átt sér stað þegar
Atacor er gefið samtímis cýtókróm P450 3A4 hemli (t.d.
ciklósporini, makrólíðsýklalyfjum, þ.m.t. erýtrómýsín og
klaritrómýsin, nefasódóni, azól-sveppalyfjum, þ.m.t.
ítrakónazól og HlV-próteasa hemlum). Gæta skal varúðar
þegar atorvastatín er geflð samtímis þessum lyfjum því
það getur leitt til aukinnar plasmaþéttni atorvastatíns.
Erýtrómýsin, klaritrómýsín: Víð samtímis gjöf atorvastatíns
10 mg einu sinni á sólarhring og erytrómýsíns (500 mg
Ijórum sinnum á sólarhring) eða klarítrómýsíns (500 mg
tvisvar sinnum á sólarhring) kom fram hækkun á
plasmaþéttni atorvastatíns. Klaritrómýsín jók Cmax
atorvastatíns um 56% og AUC um 80%. P-glýkóprótein
hemlar: Atorvastatín og niðurbrotsefni þess eru hvarfefni
P-glýkópróteins. Hemlar P-glýkópróteins (t.d. ciklósporín)
geta aukið aðgengi atorvastatíns. Itrakónazól: Samtímis
gjöf atorvastatíns 40 mg og itrakónazóls 200 mg á
sólarhring leiddi til þrefaldrar hækkunar á AUC
atorvastatíns. Próteasa hemlar: Samtímis notkun
atorvastatíns og próteasa hemla sem eru þekktir CYP3A4
hemlar leiddu til aukinnar plasmaþéttni atorvastatíns.
G reipaldinsafi: Inniheldur eitt eða fleiri efni sem hamla
CYP3A4 og geta leitt til aukinnar plasmaþéttni lyfja sem
eru umbrotin fýrir tilstilli CYP3A4. AUC atorvastatíns jókst
um 37% og AUC hins virka orthohýdroxý-umbrotsefnis
minnkaði um 20,4% eftir inntöku 240 ml af greipaldinsafa.
Hinsvegar veldur mikið magn greipaldinsafa (meira en
1,21 á dag í fimm daga) 2,5 faldri aukningu á AUC
atorvastatíns og 1,3 faldri aukningu á AUC virkra HMG-
CoA redúktasa hemla (atorvastatín og virk umbrotsefni).
Þess vegna er ekki ráðlagt að drekka mikið magn af
greipaldinsafa meðan á atorvastatín meðferð stendur.
Cýtókróm P450 3A4 örvar: Áhrif efna, sem örva cýtókróm
P450 3A4 (t.d. rífampisín eða fenýtóín), á Atacor eru ekki
þekkt. Hugsanlegar milliverkanir annarra hvarfefna þessa
ísóensíms eru óþekktar, en þær ætti að hafa í huga þegar
um lyf með þröngan lækningafræðilegan stuðul er að
ræða, t.d. lyf við hjartsláttartruflunum af flokki III, þ.m.t.
amíódarón. Gemflbrózil/Fibröt: Hætta á atorvastatín
hvötuðum vöðvakvilla getur aukist við samtímis gjöf
fíbrata. Niðurstöður in vitro rannsókna benda til þess að
gemfíbrózíl hindri glúkúróneringu atorvastatins og getur
þannig hugsanlega valdið aukinni plasmaþéttni
atorvastatíns. Dlgoxin: Endurteknir skammtar dígoxins og
atorvastatíns 10 mg samtímis höfðu ekki áhrif á stöðuga
plasmaþéttni dígoxins. Hinsvegar jókst þéttni dígoxíns
um 20% við samtímis notkun dígoxins og atorvastatíns
80 mg daglega. Þessa milliverkun má skýra með hindrun
á himnuflutningspróteininu P-glykóprótein. Fylgjast skal
náið með sjúklingum á dígoxín meðferð.
Getnaðarvarnalyftilinntöku:Vtó samtímis notkun
atorvastatíns og getnaðarvarnalyfja til inntöku jókst
þéttni noretíndróns og etinýlestradióls. Hafa skal þessar
hækkanir á þéttni í huga þegar skammtar
getnaðarvarnalyfja til inntöku eru ákveðnir. Kólestípól:
Plasmaþéttni atorvastatíns og virkra umbrotsefna þess
lækkaði (u.þ.b. 25%) þegar kólestípól var geflð með
atorvastatíni. Verkun á blóðfítu varð hins vegar meiri
þegar atorvastatín og kólestípól voru gefin saman en
þegar efnin voru gefin hvort fyrir sig. Sýrubindandi lyf: Við
samtímis gjöf atorvastatín og sýrubindandi mixtúra, sem
innihalda magnesíum og álhýdroxíð, lækkaði
plasmaþéttni atorvastatíns og virkra umbrotsefna þess
u.þ.b. 35%; lækkun á LDL-kólesteróli breyttist hins vegar
ekki. Warfarin:\l\ó samtímis notkun atorvastatíns og
warfaríns styttist prótrombintími lítillega fyrstu daga
meðferðarinnar en varð aftur eðlilegur innan 15 daga.
Engu að síður skal fýlgjast náið með sjúklingum á
warfarín meðferð þegar atorvastatini er bætt við.
Fenazón-.V ið samtímis notkun atorvastatíns og fenazóns
um nokkurt skeið komu aðeins lítil eða engin sýnileg áhrif
á úthreinsun fenazóns í Ijós. Cimetidin: (einni rannsókn á
cimetidini og atorvastatín m.t.t. milliverkana komu engar
slíkar í Ijós. Amtódipin: Samtímis notkun atorvastatíns 80
mg og amlódipíns 10 mg hafði ekki áhrif á lyfjahvörf
atorvastatins við stöðuga blóðþéttni. Önnurlyf: (
klínískum rannsóknum sáust engar klínískt marktækar
milliverkanir þegar atorvastatín var gefið samtímis
blóðþrýstingslækkandi lyfjum eða blóðsykurslækkandi
lyfjum. Meðganga og brjóstagjöf: Meðganga og
brjóstagjöf eru frábendingar við notkun Atacor. Konur á
barneignaraldri verða að nota örugga getnaðarvörn
meðan á meðferðinni stendur. Ekki hefur verið sýnt fram
á öryggi atorvastatíns á meðgöngu og við brjóstagjöf.
Rannsóknir á dýrum benda til þess að HMG-CoA
redúktasa hemlar geti haft áhrif á þroska fósturvísa og
fóstra. Þroska rottuunga seinkaði og lífslikur eftir fæðingu
minnkuðu eftir að móðurinni hafði verið geflð
atorvastatín í hærri skömmtum en 20 mg/kg á sólarhring.
(rottum er þéttni atorvastatíns og virkra umbrotsefna
þess álíka mikil í plasma og í mjólk. Ekki er vitað hvort
atorvastatín eða umbrotsefni þess skiljast út (
brjóstamjólk hjá mönnum. Áhrif á hæfni til aksturs og
notkunar véla: Atacor hefur engin áhrif á hæfni til
aksturs eða notkunar véla svo vitað sé. Aukaverkanir:
Algengustu aukaverkanir sem búast má við eru einkenni
frá meltingarfærum þar á meðal hægðatregða,
vindgangur, meltingartruflanir, kviðverkir sem venjulega
lagast við áframhaldandi meðferð. Innan við 2% sjúklinga
hættu þátttöku í klínískum rannsóknum vegna
aukaverkana, sem tengdust atorvastatíni. Eftirfarandi listi
yfir aukaverkanir er byggður á niðurstöðum klínískra
rannsókna og aukaverkunum sem skráðar hafa verið eftir
markaðssetningu lyfsins.Algengar (>1/100, <1/10);
Hægðatregða, vindgangur, meltingartruflun, ógleði,
niðurgangur. Ofnæmi. Svefnleysi. Höfuðverkur, sundl,
breytt húðskyn, snertiskynsminnkun. Húðútbrot, kláði.
Vöðvaþrautir (myalgia), liðverkir. Þróttleysi, brjóstverkur,
bakverkur, bjúgur á útlimum. Sjatdgæfar
(> 1/1.000, < 1/100): Lystarleysi, uppköst. Blóðflagnafæð.
Hárlos, of hár eða of lágur blóðsykur, brisbólga.
Minnisleysi. Úttaugakvilli. Eyrnasuð. Ofsakláði. Vöðvakvilli
(myopathia). Getuleysi. Slappleiki, þyngdaraukning. Mjög
sjaldgæfar (>1/10.000,<1/1.000); Lifrarbólga, stíflugula.
Vöðvaþroti (myofibrositis), rákvöðvalýsa
(rhabdomyolysis). Koma örsjaldan fyrir (<1/10.000).
Bráðaofnæmi. Ofsabjúgur, útbrot með blöðrum (þ.m.t.
regnbogaroðasótt, Steven-Johnsons heilkenni og drep (
húðþekju). Rannsóknir: Hækkun á transamínösum í sermi
hefurverið skráð hjá sjúklingum sem fá atorvastatín líkt
og af völdum annarra HMG-CoA redúktasa hemla. Þessar
breytingar voru oftast vægar og tímabundnar og ekki
reyndist þörf á að hætta meðferð. Hækkun á
transamínösum í sermi sem hafði klíníska þýðingu (hærri
en þreföld efri mörk meðalgilda) kom fram hjá 0,8%
sjúklinga sem fengu atorvastatín. Þessar hækkanir voru
skammtaháðar og gengu til baka hjá öllum
sjúklingunum. (klínískum rannsóknum kom fram hækkun
á kreatín fosfókínasa í sermi (CK)-gildum (hærri en þreföld
efri mörk meðalgilda) hjá 2,5% sjúklinga sem fengu
atorvastatín sem er sambærilegt og af völdum annarra
HMG-CoA redúktasa hemla. Meira en tíföld gildi umfram
efri meðalgildi komu fram hjá 0,4% sjúklinga sem fengu
atorvastatín. Ofskömmtun: Engin sérstök meðferð er til
við ofskömmtun Atacor. Sé um ofskömmtun að ræða skal
sjúklingur meðhöndlaður eftir einkennum og fá
nauðsynlega stuðningsmeðferð. Fylgjast skal með
lifrarstarfsemi og CPK-gildum í sermi. Vegna mikillar
bindingar við plasmaprótein er þess ekki að vænta að
blóðskilun auki úthreinsun atorvastatíns marktækt.
Pakkningar og hámarksverð í smásölu (1. nóvember
2009): Filmuhúðaðar töflur 10 mg, 100 stk.: 2377 kr„
20 mg, 100 stk.: 3089 kr., 40 mg, 100 stk.: 5868 kr.
Afgreiðslutilhögun: R. Greiðsluþátttaka: E.
Markaðsleyfishafi: Actavis hf. Reykjavíkurvegi 76-78,
220 Hafnarfirði. Maí 2008.
hagur I heilsu
LÆKNAblaðið 2010/96 227