Læknablaðið - 15.03.2011, Blaðsíða 23

FRÆÐIGREINAR
Y F I R L I T
bólgu.59 Böm sem fá bráða berkjungabólgu eru
því líklegri en önnur börn til þess að fá endurtekin
tímabil hvæsandi öndunar fram að unglings-
aldri. En þrátt fyrir það eru börn sem fá bráða
berkjungabólgu á fyrsta æviári aðeins lítill hluti
þeirra barna sem þarf meðhöndlun vegna astma
síðar á ævinni.10
Tengsl hafa fundist milli bráðrar berkjunga-
bólgu og þróunar astma á barnsaldri, en þessi
tengsl eru umdeild og ekki að fullu skýrð. I stórri
rannsókn var 826 börnum fylgt eftir frá fæðingu
til fullorðinsára. Þar kom í ljós að börn sem höfðu
fengið bráða berkjungabólgu af völdum RS-
veirunnar voru fjórum sinnum líklegri til að hafa
endurtekin tímabil með hvæsandi öndun við sex
ára aldur en börn sem ekki höfðu fengið bráða
berkjungabólgu. Niðurstöður þessarar rannsókn-
ar voru þær að bráð berkjungabólga af völdum
RS-veirunnar væri áhættuþáttur fyrir því að fá
tímabil með hvæsandi öndun fram til 11 ára ald-
urs, en við 13 ára aldur væru tengslin horfin.13 I
annarri rannsókn vom skoðuð böm sem lögðust
irtn á spítala vegna bráðrar berkjungabólgu af
völdum RS-veiru og þar kom í ljós að astmi var al-
gengari á unglingsárum hjá þeim börnum og RS-
veiran sjálf því talin sterkur áhættuþáttur.12 Aðrar
veirur en RS-veiran virðast einnig hafa tengsl við
astma á barnsaldri og rannsóknir benda til þess að
bráð berkjungabólga af völdum rhinoveim sé jafn-
vel tengd meiri áhættu á að fá astma.11'60 Samband
bráðrar berkjungabólgu og astma er því ekki að
fullu þekkt og ekki er ljóst hvort sýkingin sjálf leiði
til þróunar astma, eða hvort einstaklingum sem
eru viðkvæmir fyrir í öndunarfærum sé hættara
við að fá bæði alvarlega bráða berkjungabólgu og
astma síðar á ævinni.60
Samantekt
Bráð berkjungabólga er neðri loftvegasýking sem
er algengust hjá bömum yngri en eins árs og
einkennist af öndunarerfiðleikum og hvæsandi
öndun. Þessi sjúkdómur er í flestum tilfellum
vægur, en börn með undirliggjandi sjúkdóma og
fyrirburar em í aukinni hættu á að verða alvarlega
veik.
Bráð berkjungabólga er greind út frá einkennum
og skoðun sjúklings, en rannsóknir koma að litlu
gagni. Mestu máli skiptir stuðningsmeðferð, en
berkjuvíkkandi lyf geta bætt ástand sumra bama
tímabundið. Ekki hefur verið sýnt fram á gagn
af öðrum lyfjum við bráðri berkjungabólgu, ef
frá er talið súrefni við súrefnisskorti í blóði og
palívizúmab sem fyrirbyggjandi meðferð.
Samband er milli bráðrar berkjungabólgu og
astma á æskuárum. Þó er ekki ljóst hvort böm
sem eru veik fyrir í lungum fái bæði slæma bráða
berkjungabólgu og astma á æskuskeiði, eða hvort
sýkingin sjálf leiði til þróunar astma.
Þakkir
Þakkir fær Iðunn Leifsdóttir sérfræðilæknir í
myndgreiningu á Landspítala.
Heimildir
1. Carroll KN, Gebretsadik T, Griffin MR, et al. Increasing
Burden and Risk Factors for Bronchiolitis-Related Medical
Visits in Infants Enrolled in a State Health Care Insurance
Plan. Pediatr 2008; 122: 58-64.
2. Shay DK, Holman RC, Newman RD, Liu LL, Stout JW,
Anderson LJ. Bronchiolitis-Associated Hospitalizations
Among US Children, 1980-1996. JAMA1999; 282:1440-6.
3. American Academy of Pediatrics Subcommittee on Diag-
nosis and Management of Bronchiolitis. Diagnosis and
Management of Bronchiolitis. Pediatr 2006; 118:1774-93.
4. Miron D, Srugo I, Kra-Oz Z, et al. Sole Pathogen in Acute
Bronchiolitis: Is There a Role for Other Organisms Apart
From Respiratory Syncytial Virus? Pediatr Infect Dis J 2010;
29: e7-el0.
5. Simoes EAF. Respiratory syncytial virus infection. Lancet
1999; 354: 847-52.
6. Bronchiolitis Guideline Team, Cincinnati Children's
Hospital Medical Center: Evidence based clinical practice
guideline for medical management of bronchiolitis in
infants 1 year of age or less presenting with a first time
episode. www.cincinnatichildrens.org/svc/alpha/h/
health-policy/ev-based/bronchiolitis.htm. 14.2.2011
7. Scottish Intercolligate Guidelines Network. Bronchiolitis in
children, A national clinical guideline. Edinburgh 2006.
www.sign.ac.uk/pdf/ sign91.pdf 14.2.2011
8. Panitch HB. Respiratory syncytial virus bronchiolitis:
supportive care and therapies designed to overcome
airway obstruction. Pediatr Infect Dis J 2003; 22: S83-S8.
9. Swingler GH, Hussey GD, Zwarenstein M. Duration of
Illness in Ambulatory Children Diagnosed With
Bronchiolitis. Arch Pediatr Adolesc Med 2000; 154: 997-
1000.
10. Kattan M. Epidemiologic evidence of increased airway
reactivity in children with a history of bronchiolitis.
ETATS-UNIS: Elsevier, New York 1999.
11. Kotaniemi-Syrjánen A, Vainionpáá R, Reijonen TM, Waris M,
Korhonen K, Korppi M. Rhinovirus-induced wheezing in
infancy-the first sign of childhood asthma? J Allergy Clin
Immunol 2003; 111: 66-71.
12. Sigurs N, Gustafsson PM, Bjamason R, et al. Severe
Respiratory Syncytial Vims Bronchiolitis in Infancy and
Asthma and Allergy at Age 13. Am J Respir Crit Care Med
2005; 171:137-41.
13. Stein RT, Sherrill D, Morgan WJ, et al. Respiratory syncytial
vims in early life and risk of wheeze and allergy by age 13
years. Lancet 1999; 354: 541-5.
14. Chavasse RJ, Bastian-Lee Y, Seddon P. How do we treat
wheezing infants? Evidence or anecdote. Arch Dis Child
2002; 87: 546-7.
15. Hubble D, Osbom GR. Acute Bronchiolitis In Children. BMJ
1941; 1:107-10.
16. Deshpande SA, Northem V. The clinical and health econo-
mic burden of respiratory syncytial vims disease among
children under 2 years of age in a defined geographical
area. Arch Dis Child 2003; 88:1065-9.
17. Bordley WC, Viswanathan M, King VJ, et al. Diagnosis and
Testing in Bronchiolitis: A Systematic Review. Arch Pediatr
Adolesc Med 2004; 158:119-26.
18. Glezen WP, Taber LH, Frank AL, Kasel JA. Risk of Primary
Infection and Reinfection With Respiratory Syncytial Vims.
Am J Dis Child 1986; 140: 543-6.
19. Hom SD, Smout RJ. Effect of prematurity on respiratory
syncytial vims hospital resource use and outcomes. J
Pediatr 2003; 143 (5, Supplement 1): 133-41.
20. Figueras-Aloy J, Carbonell-Estrany X, Quero J, Group IS.
Case-Control Study of the Risk Factors Linked to Respiratory
Syncytial Vims Infection Requiring Hospitalization in
Premature Infants Bom at a Gestational Age of 33-35 Weeks
in Spain. Pediatr Infect Dis J 2004; 23: 815-20.
LÆKNAblaðið 2011/97 155