Læknablaðið - 15.03.2011, Blaðsíða 42

FRÆÐIGREINAR
SAGA LÆKNISFRÆÐINNAR
birtingu á myndum af lyfjadælum sem eru í
safninu (myndir 2 og 3). Þorkeli Þorkelssyni M.A.,
ljósmyndara, er þakkað fyrir töku mynda 4-7 og 10-
11. Védísi Skarphéðinsdóttur, ritstjórnarfulltrúa,
eru færðar þakkir fyrir lán á mynd 8 og aðstoð
við endanlegan frágang á handriti. Gömlum
samstarfsmanni okkar, Jóhönnu Edwald, er
þökkuð aðstoð við gerð prenthandrits.
Heimildir
1-40. Sjá fyrri hluta greinarinnar. Læknablaðið 2011; 97:101-7.
41. Jónsson V. Lækningar og saga. Tíu ritgerðir. Síðara bindi.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs, Reykjavík 1969: 538, 687, 758.
42. Jónsson V. Lækningar og saga. Tíu ritgerðir. Fyrra bindi.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs, Reykjavík 1969: 378-443.
43. Einarsson M. Nokkur orð um deyfingar. N20 narcosis.
Evipan - Natr. Narc. intravenosa. Anæsthesia - spinalis. í:
Skýrslu St. Jóseps spítala 1934:16-28.
44. Einarsson M. Appendectomiae 1908-1946. í: Skýrslu
um St. Jóseps spítala í Reykjavík 1946:30-7. [Fyrstu
botnlangaskurðaðgerðir á íslandi voru gerðar 1902 og
1903].
45. Eyvindsson E. Um svæfingar. Læknablaðið 1951; 36: 33-44.
46. Benediktsson J. Vismuth við syfilis. Læknablaðið 1925; 11:
57-8.
47. Guðmundsson H. Morbi venerei í Reykjavík árið 1933.
Læknablaðið 1934; 20: 33-6.
48. Auglýsing um Myocrysin® (lausn í lykjum) frá Stefáni
Thorarensen hf. Læknablaðið 1946; 31 [aftan við meginmál
10. heftis].
49. Auglýsing um insúlínsamsetningar (frá Novo) frá
Reykjavíkurapóteki. Læknablaðið 1955; 39 [aftan við
meginmál 1. heftis].
50. Auglýsing um insúlínsamsetningar (frá Novo) frá
Pharmaco hf. Læknablaðið 1957; 41. [aftan við meginmál
1.-2. heftis].
51. Dungal N. Slys af lyfjadælingum. Læknablaðið 1940; 26:
40-3.
52. Jóhannesson Þ. Þankabrot um spánsku veikina 1918-1919.
Læknablaðið 2008; 94: 766-72.
53. E. B. Kandídat klippti asperínskammta allan daginn. Viðtal
við Stefán Thorarensen apótekara. Tímarit um lyfjafræði
1972; 7: 46-8.
54. Edwald E (f. 1921,fyrrum lyfsölustjóri); uppl. jan. 2010 [var
lærlingur í Reykjavíkurapóteki 1940].
55. Rasmusson W (f. 1931, fyrrum apótekari); uppl. 6. 5. 2010
[var nemi í Reykjavíkurapóteki 1953].
56. Magnússon E (f. 1949, skrifstofustjóri í heilbrigðisráðu-
neytinu); uppl. 20. 5. 2010 [hafði umsjón með lyfjafram-
leiðslu í Reykjavíkurapóteki 1975-1990].
57. Sigurðsson B (f. 1935), Jónsson B (f. 1942) og Guðmundsson
GV (f. 1941) (lyfjafræðingar); uppl. mars 2010 [störfuðu á
mismunandi tímum hjá Stefáni Thorarensen].
58. Einarson B. Jóhanna Magnúsdóttir. Minning. Tímarit um
lyfjafræði 1981; 16:140-1.
59. Edwald E. Um Lyfjaverslun ríkisins. Tímarit um lyfjafræði
1982; 17: 71-7.
60. Jóhannesson Þ. Úr sögu innrennslislyfja á íslandi með ívafi
eigin minninga og brotlegrar minjavörslu. Læknablaðið
2006; 92: 328-33.
61. Lyfjaverzlun ríkisins tekur í notkun nýja fullkomna
vinnustofu. Alþýðublaðið 6.11.1954.
62. Sveinsson Á, Edwald JO. Framleiðsla stungu- og
dreypilyfja. Tímarit um lyfjafræði 1981; 16: 94-6.
63. Tíminn 16.12.1976. Frétt (frá blaðamannafundi).
64. Guðmundsdóttir KB (f. 1962); uppl. 26.2. og 22.6.2010
[starfsmaður Actavis hf.].
65. Guðmundsdóttir J. Delta hf. 20 ára. Tímarit um lyfjafræði
2002; 37: 8.
66. Sameining Delta og Pharmaco. Gögn frá Actavis 22.6.2010.
67. Höfuðstöðvar Actavis verða fluttar til útlanda. Morgun-
blaðið (Viðskiptablað) 24.6.2010.
68. Auglýsing um „Nyco"-præparater (frá Sv. A. Johansen).
Læknablaðið 1932; 18 [á titilörk janúar-febrúarheftis].
69. Magnússon J, Magnússon E. Reykjavíkur apótek. Athugun
á framtíðarmöguleikum nýrrar framleiðsludeildar
(skýrsla). 1989 (50 bls., 2 viðaukar).
70. Samkeppnisstaða íslensks lyfjaiðnaðar. Iðnaðar- og
viðskiptaráðuneyti 1998: Rit 98-4.
71. Hauksson SR. Sinadráttur og gróðafíkn. Fréttablaðið
27.7.2010.
>-
cc
<
tn
JZ
tn
CD
Z
LU
Injection medicines: Historical notes on their use and
development, with special reference to lcelandic conditions
The first reliable syringes and hollow needles for the
injections of drugs subcutaneously, intramuscularily
and intravenously or for other injections came into
use shortly after 1850. As far is known, morphine was
the first drug to be injected subcutaneously, using a
syringe and a hollow needle. Use of injection medicines,
especially containing morphine or other alkaloids,
became widespread among European doctors in the
latter half of the 19th century. The use of injection
medicines began before the existence of infectious
microbes or microorganisms in general had become
common knowledge, or the equilibria of electrolytes
in and around living cells had been understood. Thus,
injection medicines, their production and procedures
of use had to pass through lengthy development
lasting nearly one hundred years, in order to reach the
Key words: syringes, needles, injections, medicines, drugs.
levels of quality standards now universally accepted.
It was also a definite advancement when disposable
syringes and needles came into general use around
1960. Accessibility to injection medicines and their use
was seemingly on a low scale in lceland until 1930 or
thereabout. The production of injection medicines in
lceland began in substance in the fourth decade of
the last century. The production was generic, following
official formulas, and was based in several pharmacies
and a few drug companies. Only two producers
offered a sizeable assortment of drugs. The production
gradually became concentrated in a few firms and was
finally handled by only one international, locally based,
generic drugs firm, where the domestic production of
injection medicines ended shortly after 2000.
74 LÆKNAblaðið 2011/97