Læknablaðið - 15.05.2013, Blaðsíða 17

RANNSÓKN
Áhrif kalks í kransæðum á greiningargildi
TS-kransæðarannsóknar
Valdís Klara Guðmundsdóttir1 geislafræðingur, Karl Andersen23 læknir, Jónína Guðjónsdóttir24 geislafræðingur
ÁGRIP
Inngangur: Þekkt er að kalk í kransæðum veldur truflunum í
tölvusneiðmyndarannsókn (TS) sem torveldar mat á kransæðaþrengslum.
Markmið rannsóknarinnar var að meta nánar áhrif kalks í kransæðum á
greiningargildi 64 sneiða TS á kransæðum í íslensku þýði, með hjarta-
þræðingu sem viðmið.
Efniviður og aðferðir: Þessi afturskyggna rannsókn náði til 417 ein-
staklinga sem bæði höfðu komið ÍTS-kransæðarannsókn og hjartaþræð-
ingu með 6 mánaða millibili. Einstaklingum var skipt eftir Agatston-skori
(kalkmagn í kransæðum): [Oj, [0,1-10], [10,1-100], [100,1-400], [400,1-750]
og [>750]. Hæfni TS-kransæðarannsóknar til að greina >50% kransæða-
þrengingu var metin með hjartaþræðingu sem viðmið. Þá voru tengsl á
milli Agatston-skors og 250% kransæðaþrengingar skoðuð.
Niðurstöður: Alls voru rannsökuð 1668 kransæðasvæði í 417 ein-
staklingum (68,6% karlar og meðalaldur 60,2 ± 8,9 ár). Agatston-skor var
að meðaltali 420 (spönn frá 0-4275). Næmi tölvusneiðmyndarannsóknar
við greiningu 250% kransæðaþrengingar í kransæð var 70,1%, sértæki
79,9%, jákvætt forspárgildi 55,4% og neikvætt forspárgildi 88,2%. Nei-
kvætt forspárgildi lækkaði úr 93,0% fyrir Agatston-skor núll og niður í
78,3% fyrir Agatston-skor >750. Agatston-skor 363 spáði best fyrir um
250% kransæðaþrengingu með 49,6% næmi.
Ályktun: Greiningargildi TS-kransæðarannsóknar er almennt gott með
háu neikvæðu forspárgildi og sértæki. Kalk hefur töluverð áhrif á grein-
ingargildið en neikvætt forspárgildi skerðist lítið fyrir Agatston-skor allt að
400. Agatston-skor er ekki gott til að spá fyrir um 250% kransæðaþreng-
ingu í þessu þýði. Ekkert ákveðið Agatston-skor gildi fannst sem spáði
fyrir um ónothæfa æðarannsókn með TS.
’Myndgreiningardeild,
Landspítala, ?læknadeild
Háskóla íslands,
3hjartadeild Landspítala,
4Röntgen Domus, Domus
Medica.
Fyrirspurnir:
Valdís Klara
Guðmundsdóttir
valdisklara@gmail. com
Rannsókn unnin í
Röntgen Domus í Domus
Medica og á hjartadeild
Landspítala.
Greinin barst
6.janúar 2013,
samþykkt til birtingar
17. apríl 2013.
Engin hagsmunatengsl
gefin upp.
Inngangur
Hjarta- og æðasjúkdómar eru leiðandi orsök dauðsfalla í
hinum vestræna heimi og koma við sögu hjá milljónum
einstaklinga árlega.1-2 Hér á landi hefur dauðsföllum
vegna hjarta- og æðasjúkdóma fækkað á undanförnum
árum og það má þakka því hve mikið hefur dregið úr
áhættuþáttum, ásamt bættri greiningu og meðferð.3
Mikilvægt er að til séu aðferðir sem greina krans-
æðasjúkdóm hratt og örugglega til að koma í veg fyrir
dauðsföll og frekari sjúkdóm og eru hjartaþræðing og
tölvusneiðmyndarannsókn (TS) af kransæðum meðal
þeirra rannsóknaraðferða sem notaðar eru í dag. Hjarta-
þræðing hefur verið notuð sem viðmiðunarstaðall fyrir
kransæðaþrengingard5 Hjartaþræðing notar þó tvívíða
myndgreiningartækni, sem er takmarkandi við rann-
sóknir á flóknum líffærum.6
TS af kransæðum er tiltölulega nýleg tækni sem er í
stöðugri framþróun og hefur í völdum tilvikum komið
í stað kransæðaþræðingar.7 Tæknilegar framfarir við
TS-rannsóknir hafa aukið næmi þessara rannsókna en
aukið næmi getur þó komið niður á sértæki og neikvæðu
forspárgildi, sem hefur verið allt upp í 90-100% við að
útiloka marktækar kransæðaþrengingar.8-9 Þetta kallar á
samanburð við greiningarhæfni hefðbundinnar hjarta-
þræðingar.
TS af kransæðum er tvíþætt rannsókn, fyrst er gert
kalkskann en síðan æðarannsókn með skuggaefni.
Tölulegt mat á kalki í kransæðum er gert með aðferð
Agatstons10 sem gefur Agatston-skor.
Þekkt er að þéttar kalkanir í kransæðum geta leitt
til ofmats kransæðaþrenginga í TS af kransæðum, sem
gerist vegna þess að ef það sem myndað er hefur mikla
eðlisþéttni virðist það stærra á mynd en það í raun er!1
Eldri rannsóknir hafa sýnt að hátt Agatston-skor veldur
myndgöllum í TS og falskt jákvæðum niðurstöðum
fjölgar. Það er því álitamál hvort TS æðarannsókn er
gagnleg þegar mikið kalk er í kransæðum!215 Líkur
á kransæðaþrengingum aukast einnig eftir því sem
kransæðakalk er meira!6 Skiptar skoðanir eru þó um
hvort til sé þröskuldur fyrir Agatston-skor sem segir til
um hvort vert sé að framkvæma TS-æðarannsókn, og
þá hver hann sé!7
Markmið þessarar rannsóknar var að meta áhrif
kalks í kransæðum á greiningargildi 64 sneiða TS-æða-
rannsóknar í íslensku þýði, með hjartaþræðingu sem
viðmið. Kannað var hversu vel Agatston-skor spáir fyrir
um s50% kransæðaþrengingu við hjartaþræðingu. Að
lokum var reynt að ákvarða þröskuldsgildi Agatston-
skors sem gefur til kynna að frekari TS-æðarannsókn
verði ónothæf vegna myndgalla.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin var afturskyggn og fólst í að bera saman
niðurstöður og myndir allra einstaklinga sem höfðu
komið í TS-kransæðarannsókn og hjartaþræðingu
með <.6 mánaða millibili á tímabilinu janúar 2007 til
nóvember 2010. TS-kransæðarannsóknirnar voru fram-
kvæmdar í Læknisfræðilegri myndgreiningu (Röntgen
Domus) og gerðar með 64 sneiða tæki, Toshiba Aquilion
(Toshiba Medical Systems, Tokyo, Japan). TS-krans-
LÆKNAblaðið 2013/99 241