Læknablaðið - 15.05.2013, Blaðsíða 28

UMFJÖLLUN O G GREINAR
NÝJUNGAR í LÆKNISFRÆÐI
da Vinci f-
Notagildi þessa tækis er mjög
fjölbreytt og mun nýtast mörg-
um sérgreinum skurðlækninga
þófyrst og fremst sé það ætlað
til aðgerða á þvagfærum karla
og í grindarholi kvenna.
Staðalbúnaður á samkeppnishæfu sjúkrahúsi
- segir Eiríkur Jónsson um Da Vinci-þjarkann
Á síðustu árum hefur notkun svokallaðra
aðgerðaþjarka rutt sér til rúms á sjúkra-
húsum víða um veröldina. Mest er tækið
notað við þvagfæraskurðlækningar en
notkun þess við fjölmargar annars konar
skurðaðgerðir fer vaxandi með mjög góð-
um árangri. Eiríkur Jónsson yfirlæknir
þvagfæraskurðdeildar Landspítala hefur
haft forgöngu um söfnun fjár til kaupa
á slíku tæki sem stefnt er að að verði
komið í notkun á næsta ári.
„Þetta er aðgerðatæki sem við köllum á
íslensku þjarka þó enska heitið sé robot.
Robot eða vélmenni hefur yfirleitt fyrir-
fram forritaðar hreyfingar en þetta tæki
er eins konar framlenging handa skurð-
læknisins sem er með fingur á stjórnborði
tækisins og stýrir fjórum örmum tækisins
við aðgerðina. Þrír armanna eru aðgerðar-
armar en sá fjórði er myndavélin sem
sýnir aðgerðasvæðið og skurðlæknirinn
horfir á. Að nokkru leyti er þetta eins og
hefðbundin kviðsjáraðgerð en munurinn
er sá að skurðlæknirinn hefur betri sýn
á aðgerðasvæðið og áhöldin eru mun
fíngerðari og nákvæmari. Þetta er því
fremur stigsmunur en eðlismunur á opinni
aðgerð, með miklu nákvæmari sýn og
252 LÆKNAblaðið 2013/99
áhöldin gera hreyfingar mun fjölbreyttari
en hægt er með höndunum því hver armur
getur snúist um 360°. Fyrir skurðlækninn
er aðgerðin líkamlega auðveldari, sem er
einnig mjög jákvæður kostur fyrir alla
hlutaðeigandi.
Með þessu tæki er inngripið mun
minna og bataferlið því skjótara en ella
og þá má vænta þess að hlífa betur við-
kvæmri starfsemi líffæra eins og til dæmis
þegar um er að ræða brottnám á blöðru-
hálskirtli hjá karlmönnum eða þvagblöðru.
Þetta eykur mjög líkur á að hægt sé að
hlífa æðum og taugum sem sjá um stinn-
ingu limsins og starfsemi ytri þvagloku.
I höndum þeirra sem hafa góða færni í
notkun tækisins má reikna með að stinn-
ingarvandi sjúklinga minnki úr 40-50%
tilfella í 20%."
Um 300 aðgerðir á ári
Eiríkur segir að á undanförnum 10 árum
hafi aðgerðaþjarkinn komið til sögunnar
á flestum stærri sjúkrahúsum austan hafs
og vestan. „Þjarkinn hefur í raun tekið við
víðast hvar og þykir sjálfsagður búnaður
í dag. Mest er tækið notað á þvagfæra-
skurðdeildum, einnig við aðgerðir á
nýrum og nýrnaleiðara en það er líka
mikið notað af kvensjúkdómalæknum við
aðgerðir í grindarholi, einnig við almennar
kviðarhols- og brjóstholsskurðaðgerðir
hjá börnum og fullorðnum. Þá má telja
aðgerðir vegna krabbameins í endaþarmi,
hlutabrottnámi lungna og jafnvel aðgerðir
í munnholi og koki. Notagildi tækisins
er því mjög fjölbreytt og það mun nýtast
mörgum sérgreinum skurðlækninga þó
fyrst og fremst sé það ætlað til aðgerða á
þvagfærum karla og í grindarholi kvenna."
Eiríkur segir að þegar tækið verði
komið í fulla notkun megi reikna með að
aðgerðafjöldi á ári sem tækið nýtist við sé
vel á þriðja hundrað. „Árlega fara á milli
50-60 karlar í aðgerð vegna krabbameins
í blöðruhálskirtli. Aðgerðir vegna brott-
náms þvagblöðru og hluta nýra eru
í kringum 50 á ári og fjöldi aðgerða í
grindarholi kvenna er um 100 á ári. Aðrar
aðgerðir gætu orðið á milli 50 og 100 á
ári."
Staðalbúnaður nútímasjúkrahúsa
„Það má spyrja hvers vegna við hér á
Landspítalanum séum að vasast í því að
kaupa svo dýr tæki. Svarið er að við viljum
J