Læknablaðið - 15.05.2013, Blaðsíða 24

UMFJÖLLUN O G GREINAR
Ný þekking er markmiðið
- segir Davíð O. Arnar
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
Það má velta því fyrir sér af hverju
læknar eru að stunda vísindarannsóknir
þar sem meira en nóg er að gera við að
sinna sjúklingum hér á Landspítalanum,
segir Davíð O. Arnar sérfræðingur í
hjartalækningum og handhafi vísinda-
styrks árið 2013 úr Verðlaunasjóði í
læknisfræði sem Árni Kristinsson og
Þórður Harðarson standa fyrir og var
afhentur á ársfundi Landspítalans.
Styrkurinn er þrjár og hálf milljón króna
og er einn sá stærsti sem veittur er hér-
lendis á sviði heilbrigðisvísinda. Aðeins
Hvatningarstyrkur Landspítala er hærri,
en Davíð hlaut þann styrk síðastliðið
haust. Davíð hlýtur styrkinn nú fyrir
merkar rannsóknir sínar á hjartsláttar-
trufluninni gáttatifi, en þær hefur hann
stundað um árabil í samstarfi við bæði ís-
lenska erfðagreiningu og Hjartavernd auk
erlendra samstarfsaðila.
„Þetta er mikil viðurkenning og hvatn-
ing til mín og minna samstarfsmanna
fyrir þær rannsóknir sem við höfum lagt
stund á. Þessir fjármunir munu örugg-
lega nýtast vel í ýmsa þætti tengda rann-
sóknunum, meðal annars til að ráða fólk
í afmörkuð verkefni innan rannsóknanna
og einnig hugsanlega að kaupa sér frítíma
frá spítalanum til að einbeita sér alfarið að
rannsóknum um hríð. Það er sérstaklega
jákvætt að Árni og Þórður skuli sjá mikil-
vægi þess að styðja við vísindarannsóknir
af þessu tagi og þeir eiga mikið hrós skilið
fyrir það," segir Davíð.
Merkar rannsóknir
Davíð O. Arnar lauk embættisprófi
í læknisfræði frá Háskóla íslands. Hann
248 LÆKNAblaðið 2013/99
stundaði sérfræðinám við University of
Iowa í Bandaríkjunum í lyflækningum,
hjartalækningum og raflífeðlisfræði
hjartans. Hann hefur lokið doktorsprófi frá
læknadeild Háskóla íslands og meistara-
prófi í stjórnun heilbrigðisþjónustu og
lýðheilsu frá Háskólanum í Reykjavík.
Davíð er sérfræðingur í lyflækningum,
hjartalækningum og heilbrigðisstjórnun.
Hann er yfirlæknir Hjartagáttar og settur
yfirlæknir hjartaþræðinga á Landspítala.
I sérfræðinámi sínu við háskólann í
Iowa í Bandaríkjunum vann hann við
rannsóknir á hlutverki Purkinje-kerfis
hjartans í tilurð hjartsláttartruflana frá
sleglum í dýramódeli. Þessar rannsóknir
vörpuðu nýju ljósi á hlutverk kerfisins í
alvarlegum takttruflunum við bráða blóð-
þurrð og endurflæði í kransæðum. Þessi
vinna var grunnur að doktorsritgerð Dav-
íðs The Cardiac Purkinje System and Tachy-
arrhythmias oflschemia and Reperfusion.
Frá heimkomu til íslands um aldamótin
hefur Davíð byggt upp rannsóknarferil
þar sem hin algenga hjartsláttartruflun
gáttatif hefur verið rauði þráðurinn.
„Gáttatif er algeng takttruflun og hafa
rannsóknir okkar hérlendis sýnt að yfir
5000 íslendingar hafa greinst með þennan
sjúkdóm. Auk þess höfum við gert spá
um þróun algengis gáttatifs sem sýnir að
búast megi við þreföldun á fjölda þeirra
sem greinast með sjúkdóminn á næstu
fjórum áratugum. Gáttatif getur haft alvar-
legar afleiðingar, þar á meðal heilaáfall, og
er samfélaginu dýr. Um 1% af útgjöldum
til heiibrigðismála á Vesturlöndum eru til
komin vegna gáttatifs og afleiðinga þess.
Til viðbótar eru meðferðarkostir takmark-
aðir og mikilvægt að þróa nýjar leiðir í
þeim efnum. í því tilliti er mjög mikil-
vægt að skilja betur meinalífeðlisfræði
sjúkdómsins en það er mjög margt sem við
vitum ekki hvað það varðar," segir Davíð.
Samstarf við íslenska
erfðagreiningu og Hjartavernd
Davíð hefur verið í samstarfi við Islenska
erfðagreiningu um áratugar skeið á sviði
rannsókna á erfðafræði hjartsláttartrufl-
ana. „Sú samvinna hefur gengið mjög
vel og skilað frábærum árangri. Þar á bæ
vinnur gríðarlega öflugt fólk sem hefur
verið frábært að kynnast og fá að vinna
með. í raun hefur þessi vinna verið í farar-
broddi á heimsvísu í rannsóknum á ætt-
lægni og erfðafræði gáttatifs. Þetta hefur
kannski ekki ennþá skilað sér í bættri
meðferð en það er ferli sem hefur tekið
lengri tíma en reiknað var með í upphafi.
Ég tel eigi að síður að vitneskjan sem við
höfum aflað muni með tíð og tíma skila
sér bæði í betri skilningi á sjúkdómnum
og þróun nýrra meðferðarkosta. Við höf-
um fundið allnokkra erfðabreytileika
sem auka áhættu á gáttatifi. Frekari rann-
sóknir munu byggja á ítarlegri svipgerðar-
greiningu en áður og nýta nýrri tækni í
formi raðgreiningar. Gáttatif er algengast
hjá eldra fólki en það kemur þó einnig
fram hjá yngra fólki sem oft er hraust að
öðru leyti. Þáttur ættlægni og erfðabreyti-
leika er sennilega talsvert sterkari hjá
yngra fólki en þeim sem eldri eru. Hlutfall
gáttatifssjúklinga undir 60 ára aldri er þó
tiltölulega lágt."
Lífsgæði þeirra sem þjást af gáttatifi
skerðast verulega og einkennin eru marg-
vísleg að sögn Davíðs.
„Hjartsláttartruflanir eru þau einkenni
sem flestir verða varir við. Allajafna held
J