Þjóðlíf - 01.12.1985, Qupperneq 24

Eitt lítið
árásardæmi
► Sovétríkin eru talin eiga 1400
langdrægar kastflaugar á landi.
Ef hver um sig bæri 10 kjama-
odda, myndi allsherjarárás fela í
sér 14000 kjarnorkusprengjur.
Fyrsta vamarlagið eyðilegði
1260 flaugar (90%) og eftir væru
140 flaugar með 1400 odda.
► Annað vamarlagið fengi 1400
kjamaodda til meðferðar. Ef
hverjum oddi fylgdu 10 villu-
hlutir, þyrfti vömin að greina
15400 hluti. Ef þetta vamarlag
gæti eytt 1260 oddum (90%)
myndu 140 kjamaoddar ná inn í
lofthjúpinn.
► Síðasta vamarlagið fengi í besta
falli 140 odda til eyðingar. Ef
hægt er að eyða 126 oddum
(90%), þá falla 14 kjamorku-
sprengjur á skotmörk sín ein-
hvers staðar í Bandaríkjunum.
Hver þessara sprengja hefði lík-
lega að minnsta kosti tuttugufald-
an sprengimátt á við sprengj-
umar, sem sprengdar vom yfir
Hiroshima og Nagasaki. 14
bandarískar stórborgir gætu því
þurrkast út þrátt fyrir vamarkerfi
sem er 99.9% þétt.
í þessu árásardæmi er gert ráð
fyrir því að hver sovésk flaug beri
10 kjamaodda, sem aðeins nýjustu
gerðir SS-18 flauganna gera. Að
meðaltali munu vera 3.5 oddar í sov-
ésku flaugunum. Ekki er í dæminu
tekið tillit til annarra árásarvopna
Sovétríkjanna, sem einnig eiga 940
langdrægar kafbátaflaugar, 290
kjamorkusprengjur í langdrægum
flugvélum, auk um 440 meðaldrægra
flauga sem beint er að Evrópu. Töl-
umar eiga við árslok 1983.
Þegar geimvamakerfið gæti hugs-
anlega orðið að veruleika á fyrstu
áratugum næstu aldar verða kerfis-
hönnuðimir að reikna með um það
bil tvöföldum fjölda sovéskra flauga
ef þeim heldur áfram að fjölga í
sama takti og nú.
mega auðvitað ekki týnast við það að
einhver hlekkurinn bregðist. Gögnin
þarf því að geyma samtímis í mörgum
stöðvum.
Úrvinnsla gagnanna frá hinum ýmsu
skynjurum yrði í reynd miklu erfiðari en
gagnasöfnunin sjálf. Hugsum okkur til
dæmis að þrír skynjarar sendi samtímis
inn upplýsingar um fjölda árásarhluta á
einhverjum stað. Einn segir hlutina vera
þrjá, annar að þeir séu sex og hirrn
þriðji níu. Hvaða tala er þá rétt? Sér
einhver skynjarinn of fáa eða of marga
hluti? Em þeir allir jafn áreiðanlegir? Sjá
skynjaramir kannski ekki sömu hlutina
og em árásarhlutimir þá 18 í allt? Hug-
búnaður stjómkerfisins verður að vera
reiðubúinn að mæta svona tilvikum, og
stærsti vandinn verður að bregðast við
á réttan hátt.
Hraðinn í allri meðferð upplýsinga
þarf að vera öllu meiri en stór tölvusam-
skiptakerfi geta arrnað í dag. Stórt
bankatölvunet mun til dæmis anna
minna en 1000 viðskiptaaðgerðum á
sekúndu en geimvarnatölvan þarf að
vinna tífalt hraðar.
Veröur aldrei
treystandi
Gagnrýnendur geimvarnaáætlunar-
innar halda því fram að áreiðanlegur
hugbúnaður til að stjóma vamarkerfinu
geti aldrei orðið að veruleika. David L.
Pamas, prófessor í tölvuvísindum við
Viktoríuháskóla í Bresku Kólumbíu og
ráðgjafi Rannsóknastofu sjóhersms,
sagði sig í júní síðastliðnum úr þeirri
nefnd geimvamaáætlunarinnar sem
fjallar um „tölvutækni við ormstustjóm-
un“. Hann sagði af því tilefni: „Ég hef
ekki trú á því að frekari vinna nefnd-
arinnar verði til gagns og ég get ekki
með góðri samvisku þegið laun fyrir
gagnslaus störf." Hann sagði ennfremur
að „vegna þess hve kröfumar til kerfis-
ins em gífurlegar og hve ómögulegt
verður að prófa það, munum við aldrei
geta treyst því að ætlunarverkið hafi
tekist."
Og líklega verður aldrei hægt að
treysta geimvarnakerfinu. Helstu ástæð-
ur þess em:
• Kerfið er svo stórt að hugbúnaðurinn
verður morandi í villum.
• Raunveruleg prófun hugbúnaðarins
er ekki möguleg nema í kjamorku-
stríði. Miklar líkur em því á að villur
birtist á örlagasttmd.
Sú tækni sem nú er notuð til þess að
leita uppi villur í forritum er ekki talin
geta náð fullkomnum árangri ef fjöldi
lína í forriti fer mikið yfir 500 línur.
Stærri forrit em yfirleitt notuð með
þeim villum sem sleppa í gegnum villu-
leit og prófanir og þær leiðréttar eftir
því sem þær koma í ljós. Forritin til
stjómunar geimvamanna munu verða
upp á milljónir lína.
Eflaust munu fara fram miklar prófan-
ir á hugbúnaðinum með ýmiss konar
hermilíkönum, sem líkja eftir árás. Til
þess að slík hermilíkön geti líkt eftir
raunveruleikanum vantar ýmis gögn og
forsendur. Til dæmis em ekki til gögn
um kjamorkusprengingar í geimnum,
enda em þær ekki leyfðar samkvæmt
samningi stórveldanna frá 1963. Kerfið
mun þó líklega þurfa að vinna undir því
álagi að kjamorkusprengjur springi í
háloftunum meðan starf þess er í há-
marki. Rafsegulhögg, sem slík spreng-
ing í háloftunum sendú frá sér, getur
slegið út og eyðilagt rafeindabúnað í
gervihnöttum ekki síður en á jörðu
niðri.
Árásaraðili á auðvitað margar leiðú
til þess að tmfla vamarkerfið í starfi.
Hér skulu nokkrar slíkar taldar:
• Mögulegt er talið að stytta lyftiskeiðið
þannig að árásarflaug verði skemur
en eina mínútu að fara út úr loft-
hjúpnum.
• Skjóta má gömlum, úreltum flaugttm
upp samhliða árásarflaugunum til
þess að vamarkerfið þurfi að fást við
fleiri árásarhluti.
• Hugsanlega mun það kosta minna
fyrú sóknaraðilann að fjölga árásar-
vopnum en það kostar vömina að
auka getu sína til samræmis.
• Sprengja má kjamorkusprengju í há-
loftunum rétt áður en aðalárásinni er
hrundið af stað. Við það skellur raf-
segulhögg og sterk hitageislun á
vamarkerfið og viðkvæmú skynjarar
gætu fengið „ofbirtu í augun.“ Árásar-
flaugamar gætu síðan laumast fram-
hjá skaðlítilli vöm.
• Auðvitað má beina vopnum að kerf-
inu sjálfu, svo sem sprengiflaugum
frá gervihnöttum, leysigeislum og
ekki síst dreifa möl og grjóti á brautú
vamarvopnanna.
Það er álit margra að alltaf verði auð-
veldara að eyðileggja vamarkerfið en
þau árásarvopn, sem það á að verjast.
Ekkert stríð án vopna
Þótt stjómkerfið sé mikilvægt þá
verður stríð ekki háð án vopna, hvort
heldur er til vamar eða sóknar. Flest
þeirra vopna, sem koma fyrú í hug-
24 ÞJÓÐLÍF