Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2008, Blaðsíða 19

XVIII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
FYLGIRIT 57
aukningu í tilviljangreiningu sem rekja má til vaxandi notkunar
myndrannsókna á kviði. Þýðing þessarar þróunar fyrir lífshorf-
ur sjúklingahópsins í heild hefur þó verið óviss. Tilgangur rann-
sóknarinnar var því að athuga þróun nýgengis og dánarhlutfalls
á 35 ára tímabili og um leið kanna forspárþætti lífshorfa með
sérstöku tilliti til áhrifa tilviljanagreiningar.
Efniviður og aðferðir: Afturvirk rannsókn á sjúklingum sem
greindust á lífi með nýrnafrumukrabbamein á íslandi 1971-2005.
Öll æxlin voru stiguð eftir TNM-kerfi, vefjasýni endurskoðuð og
forspárþættir lífshorfa kannaðir með fjölbreytugreiningu. Litið
var sérstaklega á tilviljanagreind æxli og þau borin saman við
æxli greind vegna einkenna.
Niðurstöður: Alls greindust 913 sjúklingar, meðalaldur 65
ár, 557 karlar (61%). Nýgengi jókst marktækt á tímabilinu og
var 13,2/100.000/ár fyrir karla og 8,2 fyrir konur 2001-2005.
Dánarhlutfall hélst stöðugt. Af 913 sjúklingum greindust
658 vegna einkenna (72%) og 255 fyrir tilviljun (28%), oftast
vegna tölvusneiðmyndatöku og ómskoðunar. Tilviljanagreining
jókst á tímabilinu, frá 11,1% 1971-1975 í 39,2% 2001-2005.
Tilviljanagreindu æxlin voru 2,7 cm minni og af lægri stigun
og gráðu en æxli greind vegna einkenna. Aldur, kynjadreifing
og vefjagerð voru hins vegar sambærileg. Fjölbreytugreining á
helstu áhættuþáttum sýndi að stigun (p<0,001) er veigamesti
sjálfstæði forspárþáttur lífshorfa en einnig aldur, greiningarár,
sökk og gráða. Einkennagreindir sjúklingar höfðu einnig mark-
tækt verri horfur en tilviljanagreindir (HR 1,4; 95% CI 1,02-1,93;
p=0,04).
Alyktanir: Lífshorfur sjúklinga með nýmafrumukrabbamein á
íslandi fara batnandi þar sem nýgengi er vaxandi og dánarhlut-
fall hefur haldist óbreytt. Líklegasta skýringin er aukning tilvilj-
anagreindra æxla en í dag eru þau um helmingur nýgreindra
nýrnafmmukrabbameina. Tilviljanagreining er sjálfstæður
verndandi forspárþáttur lífshorfa og hefur slíkt ekki sést áður
hér á landi. Betri horfur tilviljanagreindra sjúklinga skýrast því
ekki eingöngu af lægri stigun og gráðu heldur er tilviljanagrein-
ing ein og sér jákvæð fyrir horfur sjúklinga.
E 12 Framrás gauklasjúkdóma á íslandi - fyrstu
niðurstöður þýðisrannsóknar
Konstantín Shcherbak1, Ólafur Skúli Indriðason2, Viðar Eðvarðsson3,
Jóhannes Bjömsson4-5, Runólfur Pálsson2-5
’Öldrunarsviði, 2nýrnalækningaeiningu lyflæknasviðs 1,3Barnaspítala
Hringsins, 4rannsóknarstofu í meinafræði, Landspítala, 5læknadeild HÍ
runolfurQlandspitali. is
Inngangur: Gauklasjúkdómar eru meðal algengustu orsaka
lokastigsnýmabilunar (LSNB) en framvinda þeirra hefur lítið
verið rartnsökuð í almennu þýði. Tilgangur þessarar rannsóknar
var að kartna framrás gauklasjúkdóma á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Þetta var afturskyggn rannsókn á ein-
staklingum sem greindust með gauklasjúkdóm á árunum
1983-2002. Greiningin var byggð á vefjagreiningu og klínísk-
um þáttum. Upplýsingar um afdrif sjúklinga voru fengnar úr
sjúkraskrám Landspítala, íslensku nýrnabilunarskránni og
Þjóðskrá. Niðurstöður eru sýndar sem miðgildi (spönn).
Niðurstöður: Vefjasýni frá 291 einstaklingi leiddu til 294 grein-
inga á gauklasjúkdómi og voru upplýsingar um afdrif aðgengi-
legar í tilviki 289 sjúklinga. Miðgildi aldurs við greiningu var
47 (1-86) ár og 54% vom karlar. Lengd eftirfylgdar var 8,1 (0,0-
24,2) ár. Lifun sjúklinga til ársloka 2007 var 70,8%. Alls hófu 53
sjúklingar (18,3%) meðferð við lokastigsnýrnabilun, með skilun
eða ígræðslu nýra, 1,8 (0,0-19,3) ári frá töku nýrasýnis og 66
sjúklingar (22,8%) létust án þess að þarfnast slíkrar meðferðar,
4,6 (0,0-19,3) árum eftir greiningu gauklasjúkdóms. Eftirfylgd
sjúklinga með algengustu gauklasjúkdómana varaði 6,1 til 9,9
ár. Meðal sjúklinga með IgA nýrnamein (n=71) fengu 15,5%
meðferð við lokastigsnýrnabilun og 4,2% létust. Meðal þeirra
sem greindust meðfocal segmental glomerulosclerosis (n=30) fengu
43,3% meðferð við lokastigsnýmabilun og 10% létust. Meðal
sjúklinga með sykursýkinýrnamein (n=24) fengu 12,5% meðferð
við lokastigsnýmabilun og 41,7% létust og meðal sjúklinga með
æðabólgu (n=18) fékk enginn meðferð við lokastigsnýmabilun
en 44,4% létust.
Alyktanir: Gauklasjúkdómum fylgir mikil hætta á nýmabilun
og há dánartíðni. Ahættan er þó mismunandi eftir einstökum
sjúkdómum. Ahrif ýmissa þátta á framrás gauklasjúkdóma
þarfnast nánari rannsókna.
E 13 Non-Hodgkins eitilfrumukrabbamein á íslandi árin
1990-2005. Klínísk og meinafræðileg rannsókn
Signý Vala Sveinsdóttir1,3, Brynjar Viðarsson3, Friðbjörn Sigurðsson3,
Jóhanna Bjömsdóttir3', Kristján Guðmundsson3, Bjarni A. Agnarsson1-2
HI, 2rannsóknarstofu HI í meinafræði, 3lyflæknasviði II, Landspítala
‘Jóhanna lést í desember 2006.
signysv@landspitali.is
Inngangur: Flokkun Non-Hodgkins eitilfmmukrabbameina
(non Hodgkin's lymphoma, NHL) hefur breyst mikið síðustu
áratugi. Skipta má sjúkdómnum í allnokkra flokka en vefjaflokk-
unin ásamt staðsetningu og dreifingu sjúkdóms er mikilvæg til
að ákveða meðferð og horfur sjúklingsins. Meðferð er oftast með
lyfjum og/eða geislum en stundum þarf háskammtameðferð
með stofnfrumustuðningi. Við hægfara NHL er stundum hægt
að bíða með meðferð í lengri tíma. Tilgangur rannsóknarinnar er
að skoða þá sem greinst hafa með NHL á íslandi árin 1990-2005
með tilliti til meinafræði og svipgerðar æxlanna. Að lokum er
svo kannað hvort þeir þættir, ásamt ýmsum klínískum, kunna
að skipta máli fyrir horfur sjúklinganna.
Efniviður og aðferðir: Um 500 sjúklingar greindust með NHL á
tímabilinu. Upplýsingar um þá eru fengnar úr Krabbameinsskrá,
skrá Rannsóknarstofu Háskólans í meinafræði og sjúkra-
skýrslum. Skráð er dagsetning greiningar, kyn, aldur, tegund og
stig sjúkdóms, LDH (laktat dehydrogenasi), meðferð, svörun og
endurkoma sjúkdóms. Athuguð er svo staða sjúklings í lok árs
2005.
Niðurstöður: Gögn 170 sjúklinga, 62,4% karla og 37,6% kvenna,
hafa verið skoðuð. Flestir greinast á aldrinum 61-70 ára.
Stórfrumu B-eitilfrumukrabbamein eru algengust (43%) en svo
hnútótt eitilfrumukrabbamein (22,2%). B-frumu æxli eru 85%,
T-frumu æxli 8,3% og óþekkt 6,8%. í lok tímabilsins voru 58%
LÆKNAblaðiS 2007/93 1 9
L