Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2008, Blaðsíða 27

XVIII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
FYLGIRIT 57
Ágrip veggspjalda
V 1 Ábendingar og árangur meðferðar með ECMO-dælu
á íslandi 1991-2007
Þorsteinn H. Ástráðsson1, Bjarni Torfason23, Tómas Guðbjartsson2'3,
Líney Símonardóttir2, Felix Valsson1
‘Svæfinga- og gjörgæsludeild, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala,
3læknadeild HÍ
steini30@gmail. com, felix@landspitali. is
Inngangur: ECMO (ExtraCorporeal Membrane Oxygenation)-
dæla hefur í rúma þrjá áratugi verið eitt af meðferðarúrræðum
við mjög svæsinni öndunar- og/eða hjartabilun. Dælan er þá
notuð til að veita blóði úr stórri bláæð í loftskiptatæki (gervi-
lunga) og þaðan aftur í blá- eða slagæðakerfi sjúklings. Erlendis
hefur góður árangur náðst við ECMO-meðferð nýbura en hjá
fullorðnum eru ábendingar óljósari og árangur lakari. Tilgangur
þessarar rannsóknar var að kanna árangur ECMO-meðferðar
hjá fullorðnum á íslandi á árunum 1991-2007.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturvirk og náði til allra
tilfella þar sem ECMO-meðferð hefur verið beitt hér á landi.
Upplýsingar um sjúklinga fengust úr sjúkraskrám Landspítala.
Niðurstöður: Atján sjúklingar hafa verið meðhöndlaðir með
ECMO-dælu. Níu þessara sjúklinga voru með svæsna öndunar-
bilun, oftast vegna lungnabólgu (n=4) og níu höfðu hjartabilun,
oftast vegna kransæðastíflu (n=4). Heildarlifun var 56%. Lifunin
var 56% hjá bæði sjúklingum með öndunarbilun og hjartabilun.
Konurnar fimm lifðu allar en átta af 13 körlum létust. Sjúklingar
með öndunarbilun sem lifðu af ECMO-meðferðina voru 5,2
daga í öndunarvél áður en meðferðin hófst samanborið við 9,8
daga hjá þeim sem ekki lifðu meðferðina. Tveir sjúklingar hlutu
alvarlegar blæðingar sem að hluta til mátti rekja til blóðþynn-
ingar í tengslum við ECMO-meðferðina og lést annar þeirra.
Ályktanir: Árangur af notkun ECMO-dælu á íslandi telst vera
góður og stenst vel erlendan samanburð. Rúmur helmingur
sjúklinga hér á landi lifir af meðferðina. Yngri sjúklingum virð-
ist famast heldur betur sem og þeim sem eru stutt í öndunarvél
áður en ECMO-meðferð er hafin. f öllum tilvikum var ECMO-
dæla síðasta meðferðarúrræðið og telja höfundar að án hennar
hefðu allir sjúklingar látist. Við teljum því að gildi þessarar með-
ferðar hér á landi hafi verið staðfest.
V 2 Kviðarholsháþrýstiheilkenni í kjölfar ECMO meðferð-
ar eftir bráða ósæðarlokuskiptaaðgerð. Sjúkratilfelli
Haraldur Már Guðnason1, Guðjón Birgisson2, Alma Möller3-5,
Kári Hreinsson3, Helgi K. Sigurðsson2, Davíð O. Amar1-5, Tómas
Guðbjartsson1-5
'Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2almenn skurðdeild, 3svæfinga- og
gjörgæsludeild, ''hjartadeild Landspítala, 5læknadeild HÍ
hstudmed@gmail. com
Inngangur: Kviðarholsháþrýstiheilkenni (abdominal com-
partment syndrome) er skilgreint sem kviðarholsþrýstingur >20
mmHg og einkennist af skertu blóðflæði til hjarta, lungna og
líffæra í kviðarholi. Heilkennið sést einkum hjá sjúklingum með
kviðarholsáverka og eftir stórar kviðarholsaðgerðir. í alvarleg-
um tilfellum er dánarhlutfall mjög hátt (>50%). Hér er greint frá
tilfelli af alvarlegu tilfelli kviðarholsháþrýstiheilkennis í kjölfar
bráðrar hjartaaðgerðar.
Sjúkratilfelli: Fjörutíu og sex ára kona með þekkta ósæð-
arlokuþrengingu leitaði á bráðamóttöku með brjóstverk. Þar
fer hún endurtekið í hjartastopp sem ekki svarar rafstuði og
er því flutt á skurðstofu þar sem hjartað er hnoðað beint, hún
tengd við hjarta- og lungnavél og skipt um ósæðarloku. f
aðgerðinni sem tók 18 klukkustundir var dæluvirkni hjartans
afar léleg og varð því að hvíla hjartað með því að koma fyrir
ECMO (ExtraCorporeal Membraneous Oxygenation) -dælu úr
hægri gátt yfir í ósæð. Nokkrum klukkustundum síðar þandist
kviðurinn út og mældist þrýstingur í þvagblöðru 27 mm Hg.
Kviðarholið var opnað og lækkaði þrýstingurinn strax í eðlileg
gildi. Kviðurinn var skilinn eftir opinn í sólarhring og síðan
lokað með sárasogsvampi. ECMO-meðferðin tók alls átta daga.
Á þeim tíma fékk konan í fjölkerfabilun. f kjölfarið greindist hjá
henni drep í maga og gömum og þurfti að nema á brott þriðjung
magans. Sárasogsvampi var beitt áfram og smám saman var
hægt að loka kviðarholinu. Fjölkerfabilun gekk yfir og útskrif-
aðist hún á legudeild eftir 108 daga á gjörgæslu. Heildarblæðing
var 44 lítrar og gekkst hún undir 38 skurðaðgerðir, flestar á
kviðarholi. Fjórum mánuðum frá upphaflegu hjartaaðgerðinni
er konan á góðum batavegi.
Umræða: Kviðarholsháþrýstiheilkenni er lífshættulegt fyrirbæri
sem mikilvægt er að hafa í huga hjá gjörgæslusjúklingum.
Auðvelt er að greina það með þrýstimælingu í þvagblöðru og
meðferð felst yfirleitt í að opna kviðarholið og létta þannig á
þrýstingnum. í þessu tilfelli voru orsakir heilkennisins senni-
lega margþættar, meðal annars bjúgur í görnum vegna langrar
hjartaaðgerðar og ECMO-meðferðar, mikil vökvagjöf og blæð-
ing í aftanskinurými.
V 3 Sjálfsprottið loftmiðmæti í kjölfar jógaæfinga.
Sjúkratilfelli
Einar Hafberg1- Gunnar Guðmundsson2'4- Tómas Guðbjartsson3-4
‘Slysa- og bráðadeild, 2lungnadeild, 3hjarta- og lungnaskurðdeild
Landspítala, 4læknadeild H1
hafberg@gmail. com
Inngangur: Sjálfsprottið loftmiðmæti (spontanteous pneumo-
mediastinum) er skilgreint sem óeðlileg loftsöfnun í miðmæti án
augljóss orsakavalds (til dæmis sýkingar eða áverka). Um er að
ræða sjaldgæfan kvilla sem aðallega greinist í annars hraustum
karlmönnum. Oftast þarf enga sérstaka meðferð og horfur eru
góðar. Hér er lýst einstæðu tilfelli af Landspítala.
Sjúkratilfelli: Áður hraustur 23 ára karlmaður leitaði á slysa-
deild Landspítala vegna brjóstverkja sem versnuðu við innönd-
LÆKNAblaðið 2008/94 27