Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2008, Blaðsíða 23

XVIII. ÞING FELAGS ISLENSKRA LYFLÆKNA
FYLGIRIT 57
greinst hafa með CS frá árinu 1959-2007 á íslandi og kanna ný-
gengi, sjúkdómsmynd, greiningu, meðferð og gang sjúkdóms-
ins hérlendis.
Efniviður og aðferðir: Leitað var upplýsinga um sjúklinga
sem greinst hafa með heiladingulsæxli á íslandi frá 1959-2007 í
rafrænni sjúkraskrá Landspítala og auk þess haft samband við
starfandi sérfræðinga í innkirtla- og efnaskiptasjúkdómum á
íslandi.
Niðurstöður: Á árunum 1959-2007 greindist 21 fslendingur með
CS, 16 konur og fimm karlar. Meðalalgengi CS síðustu fimm ár er
0,12/100.000. Meðalaldur við greiningu var 44,9 ár. Algengustu
einkenni við greiningu voru almennur slappleiki og nýleg
þyngdaraukning. Átján sjúklingar höfðu háþrýsting við grein-
ingu sem hvarf eftir meðferð CS hjá sex þeirra. Þrír sjúklingar
höfðu skert sykurþol við greiningu og batnaði það við meðferð
CS. Heiladingulsæxli var fjarlægt hjá 15 af 21 sjúklingi, þar af
átta hérlendis og fengu 12 sjúklingar fullan bata við brottnám
æxlisins. Hjá sjö sjúklingum voru báðar nýmahettur fjarlægðar.
Ályktanir: Nýgengi CS á íslandi er nokkuð lægra en erlendis.
Greiningaraðferðir em nokkuð sambærilegar og í öðmm lönd-
um. Hlutfall sjúklinga sem læknast hefur aukist með árunum.
Mögulegt er að algengi CS sé vanmetið á íslandi.
E 22 Hin mörgu andlit geislagerlabólgu. Niðurstaða
afturvirkrar rannsóknar á íslandi 1984-2007
Eyrún Baldursdóttir1, Lárus Jónasson2, Magnús Gottfreösson1,2
'Læknadeild HÍ, 2Landspítala
smergill@gmail. com
Inngangur: Geislagerlabólga (actinomycosis) er fátíð sýking
sem orsakast af Actinomyces sp. Sýklarnir lifa gistilífi í örvem-
flóru munnhols, meltingarvegar og æxlunarfæra kvenna og geta
við rof á slímhúð, til dæmis vegna áverka, tannviðgerða eða
sarpbólgu, komist inn í dýpri vefi og valdið vilsufylltum, traf-
kenndum ígerðum. Greining sjúkdómsins er flókin og veruleg
greiningartöf er algeng. Við gerðum afturvirka rannsókn á
geislagerlabólgu sem greindist 1984-2007 á íslandi.
Efniviður og aðferðir: Leitað var að greiningum eftir ICD-
kóðum á Landspítala, Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri (FSA),
Sjúkrahúsinu og heilsugæslustöðinni á Akranesi (SHA) og
Fjórðungssjúkrahúsinu á Isafirði (FSI). Einnig var leitað eftir
vefjasýnum með viðeigandi SNOMED-númerum á meina-
fræðideildum Landspítala og FSA og á vefjarannsóknastofunni
Glæsibæ. Greiningarskilmerki voru sett fram sem byggja meðal
annars á vefjameinafræðilegum breytingum, klínískum ein-
kennum og niðurstöðum myndrannsókna eða skurðaðgerða.
Niðurstöður: Greiningarskilmerki voru uppfyllt hjá 67 sjúkling-
um, 42 konum og 25 körlum, og var meðalaldur 44,3 ár. í 57%
tilvika voru sýkingar á hálsi og andliti en í þeim hópi vekur
athygli hátt hlutfall í táragöngum (13% af heildinni). I kviðarholi
voru 10% tilvika en 31% í grindarholi sem er hærra hlutfall en
áður hefur verið greint frá. Greiningartöf var algeng og gátu
liðið á bilinu 15 dagar upp í átta til níu ár frá fyrstu einkennum
að greiningu (miðgildi er fjórir til fimm mánuðir). Algengast
var að sjúklingar fengju greiningu einum mánuði eftir fyrstu
einkenni.
Ályktanir: Þessi rannsókn er fyrsta lýðgrundaða rannsóknin
á geislagerlabólgu sem okkur er kunnugt um. Greiningartöf
er oft mjög löng. Mikilvægt er að læknar séu meðvitaðir um
þessa sjaldgæfu sýkingu sem oft getur hagað sér líkt og illkynja
sjúkdómur.
E 23 Sýklalyfið azitrómýcín ver lungnaþekju gegn
Pseudomonas aeruginosa sýkingu óháð bakteríudrepandi
virkni
Skarphéðinn Halldórsson1, Guðmundur Hrafn Guðmundsson1, Þórarinn
Guðjónsson3'1, Magnús Gottfreðsson5, Ólafur Baldursson36
^Líffræðistofnun, 2rannsóknarstofu í stofnfrumufræðum líffærafræðideild
læknadeildar, -’lyfjafræðideild HÍ, 4blóðmeinafræðideild,
5smitsjúkdómadeild, 6lungnadeild Landspítala
skarph@hi.is
Inngangur: Gram neikvæða bakterían Pseudomonas aeruginosa
getur valdið alvarlegum lungnasýkingum í einstaklingum með
skerta ónæmisstarfsemi á borð við sjúklinga með slímseygju
(cystic fibrosis, CF) eða langvirtna lungnateppu (chronic ob-
structive pulmonary disease, COPD). Lungnaþelið er fremsta
varnarlína gegn sýkingum í öndunarfærum. Samheldni þess,
skautun og gegndræpi er stjórnað af þéttitengjaprótínum.
Nýlegar rannsóknir hafa sýnt að sýklalyfið azitrómýcín hefur
jákvæð áhrif á lungnastarfsemi sjúklinga með slímseygju án
þess að um beina bakteríudrepandi virkni sé að ræða. Við höfum
áður sýnt að azitrómýcín eykur rafviðnám og breytir tjáningu
þéttitengjaprótína í berkjufrumulínunni VA10.
Markmið þessarar rannsóknar var að rannsaka samspil P. aerug-
inosa og lungnaþelsins við sýkingu og að skilgreina varnaráhrif
azitrómýcíns í því samhengi.
Efniviður og aðferðir: Skilgreinda berkjufrumulínan VA10 var
notuð í þessari rannsókn. Með því að notast við himnuræktir
gátum við mælt rafviðnám, samsetningu þéttitengja og innskrið
P. auruginosa í lungnaþekjulíkani. Þekjan var meðhöndluð með
lifandi bakteríum, dauðhreinsuðu (sterile) floti úr P. aeruginosa
rækt og hreinsuðum rhamnólípíðum.
Niðurstöður: Rannsóknir okkar benda til þess að rhamnólípíð
sem P. aeruginosa seytir frá sér riðli byggingu þéttitengja sem
lækkar rafviðnám í lungnaþekjunni. Niðurstöðurnar sýna
einnig að meðhöndlun lungnaþekjunnar með azitrómýcíni ver
þekjuna fyrir lækkun á rafviðnámi og flýtir fyrir bata í kjölfar P.
aeruginosa sýkingar, óháð bakteríudrepandi virkni lyfsins.
Ályktun: Með þessari rannsókn er stigið skref í átt að því að
útskýra hvernig hliðarverkun azitrómýcíns getur styrkt nátt-
úrulegar varnir lungnaþelsins gegn sýkingum.
LÆKNAblaðið 2008/94 23