Frjáls verslun - 01.08.2011, Síða 38

38 FRJÁLS VERSLUN 8.- 9. TBL. 2011
stjórnun
H
eldur þú það
– eða veistu
það? Innsæi
er ómetanleg­
ur kostur í fari
stjórn enda. Að hafa gott
inn­sæi­og­tilfinningu­fyrir­því­
hvern ig áhrifaþættir í innra
og­ytra­umhverfinu­þróast­og­
breyt ast er afar þýðingarmikið
og að bregðast rétt við getur
skipt sköpum um það hvort
fyrirtæki ná árangri og lifa af í
samkeppni eða ekki.
En það er munur á því að
hafa­tilfinningu­fyrir­einhverju­
og hafa staðfesta vitneskju.
Þess vegna er mikilvægt fyrir
stjórnendur, jafnvel þótt þeir
hafi­gott­innsæi,­að­nýta­þau­
tækifæri sem völ er á til að
mæla mikilvæga árang ur s­
þætti í rekstri.
Telja­má­fullvíst­að­menn­hafi­
nýtt sér einhvers konar frum­
stæðar aðferðir til mælinga á
árangri í rekstri allt frá ár dög­
um þess að framleiðsla og
viðskipti manna á milli
tóku að þróast. Þróun
kerfisbundinna­og­reglulegra­
mælinga á ár angri í fyrirtækjum
eins og við þekkjum þær í dag
hófst þó ekki fyrr en á fyrrihluta
20.­aldar.­
Upp­úr­1970,­samhliða­
aukinni umræðu um gæða­
stjórn un, fór athygli manna
að beinast í auknum mæli
að mælingum á árangri og
ár angursstjórnun. Árið 1992
birtist grein eftir þá Kaplan
og­Norton­í­Harvard­Busi­
ness­Review­þar­sem­þeir­
kynntu­Balanced­Scorecard­
árangursmælingakerfið­sem­
náð hefur mikilli útbreiðslu um
allan heim og mörg íslensk
fyrirtæki og stofnanir hafa
nýtt sér síðustu ár. Samhliða
þróun árangurs mæl ingakerfa
og upplýsinga tækninnar hafa
svo síðustu ár orðið stórstígar
framfarir á sviði árangurs­
mælinga.­Víða­gegna­slík­
kerfi­mikilvægu­hlut­verki­við­
stefnumótun og upplýsinga­
miðlun innan fyrir tækja.
Aukin tækifæri hafa skap ast til
öflunar,­greiningar­og­birting­
ar gagna og upplýsinga með
aðstoð háþróaðs hug búnaðar
og upplýsingakerfa.
Hvers vegna þarf að mæla
árangur?
Árangursmælingar krefjast
gjarnan tíma og fjárfest­
inga og því er mikilvægt að
velta fyrir sér hver er ávinning­
urinn af slíkum mælingum.
Segja má að það séu þrjár
meginástæður fyrir árangurs­
mælingum: Í fyrsta lagi eru
mælingar gerðar í þeim til gangi
að uppfylla lagalegar eða
siðferðilegar skyldur sem
lagðar eru á fyrirtæki og stofn­
anir af þriðja aðila. Í þessu
sambandi má nefna ýmiskon­
ar fjárhagsupplýsingar svo
sem varðandi Sarbanes­Oxley
og­IFRS­sem­eru­alþjóðlegir­
reikningsskilastaðlar eða
upplýsingar sem varða áhrif
starfseminnar á starfsfólk,
viðskiptavini eða aðra hags­
munaaðila­í­ytra­umhverfi,­til­
dæmis út frá sjónarmiðum
um vinnuvernd eða umhverf­
is vernd.
Í öðru lagi eru það mælingar
sem hafa þann tilgang að
stjórn endur geti sinnt hlutverki
sínu, stjórnað, skipulagt, gert
áætlanir og haft eftirlit með
því að reksturinn gangi í sam­
ræmi við væntingar og mark­
mið. Í þriðja lagi hafa mæling­
ar tilgang þar sem þær geta
veitt stjórnendum og öðrum
starfs mönnum endur gjöf á
frammi stöðu og þar með haft
áhrif á starfshvatn ingu. Allt
skiptir þetta máli og hefur
jákvæð áhrif til að auka árang­
ur ef rétt er að málum staðið.
Það að mælikvarðar séu
skilgreindir og reglubundn ar
mælingar framkvæmdar er þó
engin trygging fyrir árangri,
Sigrún Þorleifsdóttir
stjórn enda þjálfari og einn eigenda
vendum – stjórnendaþjálfunar.
Heldurðu það – eða veistu það?
Samhliða þróun árangursmælingakerfa og upplýsingatækninnar hafa síðustu ár orðið stórstígar framfarir á sviði
ár angursmælinga. Víða gegna slík kerfi mikilvægu hlutverki við stefnumótun og upplýsingamiðlun innan fyrirtækja.
Að mæla árangur: