Iðnaðarmál - 01.02.1969, Blaðsíða 31

séu sérstaklega brýn fyrir hagræð-
ingarstarfsemina í opinberri stjórn-
sýslu. Fyrir hvert efni var skipaður
vinnuhópur haustið 1967, þar sem
í var 1 fulltrúi frá hverju þátttöku-
landi, og þessir hópar höfðu fyrir
ráðstefnuna lagt fram ýtarleg skrif-
leg gögn.
Aðalefnin á ráðstefnunni í Kaup-
mannahöfn
Efnin 4, sem til umræðu voru í
Kaupmannahöfn, voru þessi:
1. Mótun upplýsingakerfa fyrir stýr-
ingu, t. d. á fjármálasviðinu.
2. Oflun og hagnýting skýrsluvéla
innan opinberrar stjórnsýslu.
3. Stjórnsýsla og stýring á hagræð-
ingarverkefnum.
4. Mótun almennra leiðbeininga-
reglna fyrir stjórnsýslu ríkisins
og skrifstofustarfsemi.
Við skulum nú kanna nokkuð nán-
ar hvert þessara sviða.
Upplýsmgakerfi fyrir stýringu
Formaðurinn fyrir þennan mála-
flokk gaf almennt yfirlit um þró-
unina í fjármálalegum upplýsinga-
kerfum. Hann benti á, að grundvöll-
urinn að sérhverju stýrikerfi væri
nauðsynin á að hafa markmiðin skýr
og skilmerkileg. Nauðsynlegt yrði að
koma á kostnaðarbókhaldi og gera
meira úr fjármálastarfinu á einstök-
um stigum stj órnsýslunnar. Oft væri
talað um skrásetningu gagna, sem
eitthvert ómerkilegt atriði, en í fram-
kvæmd réði það úrslitum um gæði
upplýsingakerfisins. Markmiðið væri
eitt samlagað (integrert) heildarkerfi
fyrir hina opinberu stjórnsýslu ií
heild, en í framkvæmd væri einungis
unnt að ná þessu markmiði með því
að komast áfram skref fyrir skref.
1 Finnlandi hefur frá árinu 1963
mikil vinna verið lögð í að móta fjár-
málalegt upplýsingakerfi fyrir hina
opinberu stjórnsýslu, kerfi fjármála-
skipulagningar og reikningshalds.
Við mótun þessa kerfis hefur ýmist
verið gengið út frá heildarkerfinu,
þ. e. a. s. langstímaskipulagningunni
eða hinum einstöku stofnunum og
stjórnarskrifstofum. Reynslan er sú,
að hagkvæmasti árangur næst með
því að byrja bæði ofan frá og neð-
an. Ekki er unnt að hrinda kerfinu
í framkvæmd nema stjórnendur séu
umskólaðir, og menn hafa komizt
að raun um, að einnig af þessum or-
sökum sé slík tvíhliða þróun æskileg,
hagkvæm og nauðsynleg.
Sænskir aðilar skýrðu frá nýju
kerfi, sem gengur út á að stýra starf-
semi réttarfarsins með hjálp gagna-
úrvinnnslu með rafreikni. Hjá ríkis-
lögreglunni í Svíþjóð nær það til
skrásetningarmiðstöðvar fyrir afbrot
og kerfi til skipulagningar og eftir-
lits á notkun fjármagns innan lög-
reglunnar, bæði laun og efni, í tengsl-
um við gerð f j árhagsáætlana og
reikningshaldið. Kerfið verður sam-
lagað og samtengt milli hinna ein-
stöku yfirvalda innan réttarfarsins,
þ. e. a. s. lögreglu, ákæruvalds, dóm-
stóla og fangelsismála.
Danskir fulltrúar lögðu fram dæmi
um fjármálalega stýrð kerfi innan
einstakra ríkisstofnana og gerðu sér-
staka grein fyrir kerfi fyrir Ríkisút-
varp Danmerkur, en þar starfa um
2000 manns.
Oflun og hagnýting skýrsluvéla
Gagnaúrvinnsla með rafreikni er
notuð talsvert mikið í stjórnsýslunni.
Við verðum samt sem áður að reikna
með, að við stöndum frammi fyrir
upphafinu að mjög kröftugri þróun
og útvíkkun á þessu sviði, sagði for-
maður þessa málaflokks. í norskri
stjórnsýslu voru um áramótin 1967
—68 um 20 miðstöðvar gagnavinnslu
með rafreiknum. Hagkvæm notkun
gagnavinnslu með rafreikni í stjórn-
sýslu leiðir hugann að mörgum flókn-
um vandamálum, sem eru skipulags-
legs eðlis og snerta mannahald og
fjárhag. Sérstaklega er mikilvægt að
koma á samlöguðum (integrerte)
kerfum, að breyta fyrri skipulags-
byggingu, að þjálfa starfsmenn og
samræma sjálfa gagnaúrvinnsluna
og afla tækja til gagnaúrvinnslu.
Meðferð efnisins á ráðstefnunni
snerist aðallega um öflun vélanna og
nýtingu á vélakostinum.
Sænskir aðilar gerðu grein fyrir
miðstýrðu kerfi til öflunar á rafreikn-
um til gagnavinnslu, og er þetta kerfi
nú hagnýtt innan sænsku stjórnsýsl-
unnar.
Markmiðið með hinum miðstýrða
gagnaúrvinnsluaðila er þetta:
1. Starfa að því, að notkun gagnaúr-
vinnslu með rafreiknum sé beint
til þeirra sviða, þar sem arðsemi
þeirra er mest, og að einungis
arðsöm hagnýting slíkra skýrslu-
véla sé framkvæmd.
2. Leitast við að fá fram sem mesta
hagkvæmni hjá hinum einstöku
rafreikniskýrsluvélum ríkisins, m.
a. með því að samræma mísmun-
andi þarfir einstakra ríkisstofnana
fyrir afkastagetu skýrsluvéla, örva
til hagkvæms rekstrarskipulags og
sjá um ýmis konar samræmingu.
3. Auka afkastagetu rafreikniskýrslu-
véla innan ríkisins í samræmi við
auknar þarfir og leitast við að ná
sem beztu nýtingarhlutfalli hjá
þeim skýrsluvélum, sem fyrir eru.
4. Leitast við að ná sem hagkvæm-
astri aðlögun milli þarfanna og
þess vélabúnaðar, sem til reiðu er,
með því að fjárfesta á hagkvæm-
an hátt, og leitast við að ná sem
hagkvæmustum kjörum miðað við
gefnar kröfur til vélabúnaðarins.
Hjálpartæki við tæknilega skipu-
lagningu á rafreikniskýrsluvélum var
efni, sem danskir sérfræðingar fjöll-
uðu um. Var þar farið inn á hinar
ýmsu mælingaraðferðir, sem tengd-
ar eru því magni, sem berst af gögn-
um og upplýsingum, vinnslutíma og
rekstraröryggi. Ræddar voru aðferð-
ir til þess að meta og gera sér grein
fyrir heildarvélabúnaðinum og af-
kastagetunni, t. d. svokallað „bench-
mark-problem“, þ. e. a. s. beiting
einkennandi forskrifta eða forskrifta-
hluta, sem búnir hafa verið til í því
skyni að bera saman hagkvæmni ó-
líkra gagnaúrvinnsluvéla, og svo eft-
irlíking þeirra, sem er fólgin í því, að
gert er reiknitæknilegt líkan af
skýrsluvélabúnaði og síðan eru gerð-
ar tilraunir með þetta líkan í stað-
inn fyrir að framkvæma verkefni á
vélabúnaðinum sjálfum. Einstaka að-
ilar töldu, að' eftirlíking af þessari
IÐNAÐAR MÁL
25