Læknablaðið - 01.04.2014, Blaðsíða 58

258 LÆKNAblaðið 2014/100
Úr fórum Læknablaðsins – 1915-2014
■ ■ ■ Védís Skarphéðinsdóttir
P
R
A
-1
3
-0
1
-9
0
,
O
k
to
b
e
r
2
0
1
3
Pradaxa er ætlað til fyrirbyggjandi meðferðar gegn heilaslagi®
og segareki í slagæðum hjá fullorðnum sjúklingum með gáttatif,
sem ekki tengist hjartalokum, með einn eða fleiri áhættuþætti*
*Einhvern tíma fengið heilaslag, tímabundna blóðþurrð í heila eða segarek í slagæð; Útfallsbrot vinstri slegils < 40%; Hjartabilun með einkennum, NYHA (New York
Heart Association) flokkur II; Aldur 75 ár; Aldur 65 ár og jafnframt eitt af eftirfarandi: sykursýki, kransæðasjúkdómur eða háþrýstingur≥ ≥
Með Pradaxa (dabigatran) er marktækt
minni hætta á dauðsfalli vegna æðasjúkdóms
samanborið við Marevan (warfarín)
® 1
Pradaxa (dabigatran) 150 mg N = 6.076
Marevan (warfarín) N = 6.022
Fj
ö
ld
i s
jú
kl
in
g
a
Heildarfjöldi dauðsfalla Dauðsföll vegna æðasjúkdóms
Grafið er unnið af Boehringer Ingelheim Danmark A/S eftir upplýsingum frá heimild 1
Heimild 1: Connolly et al. Dabigatran versus warfarin in patients with atrial fibrillation. N Engl J Med. 2009;361: 1139–1151
and Connolly et al. Newly identified events in the RE-LY trial. N Engl J Med. 2010;363: 1875–1876.
438
487
274
317
( =0,05)p
( =0,04)p
500
400
300
200
100
Hátíðarbúningur blaðsins
í tilefni 60 ára útgáfusögu
er tilkomumikill, það er í
desember 1974. Fyrsta rit-
stjórnin prýðir kápuna: Guð-
mundur Hannesson, Maggi
Júl. Magnús og Matthías
Einarsson. Á þessum tíma
er Arinbjörn Kolbeinsson
ritstjóri félagslegs efnis og
Páll Ásmundsson ritstjóri
fræðilegs efnis skrifar rit-
stjórnargrein um vegferð
blaðsins þessa sex áratugi.
Hann segir: „Fyrsta hugmynd
að útgáfu íslenzks læknatíma-
rits mun hafa komið fram 1898,
en 16 ár liðu áður en sá draumur varð fyrir alvöru að veruleika. [...] Að
öðrum ólöstuðum mun þó þáttur Guðmundar Hannessonar mestur við
að fleyta blaðinu yfir hin erfiðu uppvaxtarár. Meðan hann var ritstjóri
og jafnan meðan hans naut við, var hann óþreytandi að skrifa í blaðið
bæði þýtt efni og frumsamið. Ætti að tilnefna einn mann föður Lækna-
blaðsins yrði Guðmundur Hannesson óefað fyrir valinu.“
Desemberheftið 1979 var
með þeim síðustu sem
prentuð voru í Félagsprent-
smiðjunni eftir rúmlega 60
ára samfylgd. Á kápunni
eru lykilmenn Lækna-
félags Íslands á þessum
tíma: Frá vinstri nýkjörinn
formaður LÍ, Þorvaldur
Veigar Guðmundsson, Páll
Þórðarson framkvæmda-
stjóri læknafélaganna
og Tómas Árni Jónasson
fráfarandi formaður LÍ.
Það eru kaflaskipti fram-
undan hjá blaðinu og
Örn Bjarnason ritstjóri
og ábyrgðarmaður skrifar pistil: Á hvaða leið er Læknablaðið? Þar
lýsir hann þeim áformum sem framundan eru að færa vinnslu
og prentun blaðsins til útgáfufyrirtækis danska læknafélagsins.
Sameiginlegur fundur stjórna LÍ og LR hafa samþykkt samning
þessa efnis sem gilda á fyrir árið 1980 og í húfi eru 10 tölublöð.
Örn skrifar: „Miklu ræður að sjálfsögðu, að með þessari skipan mun
jafnframt takast að koma blaðinu á þann fjárhagsgrundvöll, að það verði
ekki baggi á læknafélögunum. Þannig munu framlög, sem íslenzkir
læknar leggja blaðinu til, nægja til þess að standa undir fastakostnaði
við ritstjórn hér heima og ennfremur mun ritstjórnarfulltrúi geta sinnt
því verkefni að afla félagslegs efnis og geta séð um, að því áhugaverðasta,
sem er að gerast hverju sinni, verði komið á framfæri við lesendur án
verulegra tafa.“
Á nóvemberheftinu 1980
er ljósmynd af Birni Páls-
syni flugmanni (1908-1973)
við flugvél sína TF- HIS
af gerðinni Cessna 180.
Myndina tók af Pétur
Thomsen eldri. Við stjórn-
völ blaðsins sitja þegar
þarna er komið sögu þeir
Bjarni Þjóðleifsson, Þórður
Harðarson og Örn Bjarna-
son ábyrgðarmaður einsog
árið áður, og blaðið er
prentað í Kaupmannahöfn,
hjá Mohns Bogtrykkeri, en
afgreiðsla, auglýsingar og
setning er í höndum Læge-
foreningens forlag. Viðamesta greinin í blaðinu er eftir Ólaf Þ.
Jónsson: Sjúkraflutningar með flugvélum, þar sem hann rekur sögu
sjúkraflugs hérlendis og gerir grein fyrir könnun á sjúkraflutn-
ingum með flugvélum á árinu 1976, ræðir læknisfræðileg atriði
sem máli skipta og reifar hugmyndir um bætt fyrirkomulag.
Hlutur Björns Pálssonar var mjög stór í þessu flugi í 25 ár, og
mun hann hafa farið hátt á fjórða þúsund ferðir í sjúkraflugi og
því engin tilviljun að þessi ótrúlega magnaða mynd af flugmann-
inum sem Íslendingar höfðu í guðatölu sé á forsíðu blaðsins. Á
aðalfundi Læknafélags Íslands í júní 1929 nefndi Guðmundur
Björnsson landlæknir dæmi til að styðja gagnsemi sjúkraflugs.
„Maður á Reyðarfirði verður allt í einu bandóður. Fólkið ræður ekkert
við hann, allt í dauðans vandræðum. Símað. Eftir 4 tíma er flugan
komin á Reyðarfjörð. Óði maðurinn fær deyfandi innspýtingu og sofnar.
Er borinn í fluguna og eftir aðra 4 tíma er hann kominn í uppbúið rúm
á Kleppi og þar vaknar hann næsta morgun og skilur ekki neitt í neinu.
Og eftir hálfan mánuð er hann ef til vill albata af því að hann fékk strax
rétta meðferð. Doktor Helgi getur sagt frá því betur en jeg, hversu
afar mikla þýðingu það hefur, að ná mönnum, sem brjálast tafarlaust í
geðveikrahæli.“ Í framhaldi af þessu er eftirfarandi tillaga Helga
Tómassonar, Valtýs Albertssonar og Guðna Hjörleifssonar sam-
þykkt: Aðalfundur Læknafélags Íslands 1929 skorar á Flugfélag Íslands,
að gera þegar á þessu sumri tilraunir með flutning sjúklinga loftleiðis
hér á landi.
Þrjú tölublöð 1974, 1979, 1980