Læknablaðið - 01.04.2014, Blaðsíða 3

LÆKNAblaðið 2014/100 203
læknablaðið
the icelandic medical journal
www.laeknabladid.is
Hlíðasmára 8,
201 Kópavogi
564 4104 – 564 4106
Útgefandi
Læknafélag Íslands
Læknafélag Reykjavíkur
Ritstjórn
Engilbert Sigurðsson,
ritstjóri og ábyrgðarmaður
Anna Gunnarsdóttir
Hannes Hrafnkelsson
Magnús Gottfreðsson
Sigurbergur Kárason
Tómas Guðbjartsson
Þórdís Jóna Hrafnkelsdóttir
Þórunn Jónsdóttir
Tölfræðilegur ráðgjafi
Thor Aspelund
Ritstjórnarfulltrúi
Védís Skarphéðinsdóttir
vedis@lis.is
Blaðamaður og
ljósmyndari
Hávar Sigurjónsson (í leyfi)
havar@lis.is
Auglýsingastjóri og ritari
Sigdís Þóra Sigþórsdóttir
sigdis@lis.is
Umbrot
Sævar Guðbjörnsson
saevar@lis.is
Upplag
1750
Áskrift
12.400,- m. vsk.
Lausasala
1240,- m. vsk.
Prentun, bókband
og pökkun
Prenttækni ehf.
Vesturvör 11
200 Kópavogi
© Læknablaðið
Læknablaðið áskilur sér rétt til að birta
og geyma efni blaðsins á rafrænu
formi, svo sem á netinu. Blað þetta má
eigi afrita með neinum hætti, hvorki að
hluta né í heild, án leyfis.
Fræðigreinar Læknablaðsins eru
skráðar (höfundar, greinarheiti og
útdrættir) í eftirtalda gagnagrunna:
Medline (National Library of Medicine),
Science Citation Index (SciSearch),
Journal Citation Reports/Science
Edition og Scopus.
The scientific contents of the Icelandic
Medical Journal are indexed and abst-
racted in Medline (National Library
of Medicine), Science Citation Index
(SciSearch), Journal Citation Reports/
Science Edition and Scopus.
ISSN: 0023-7213
Hvað er í maganum? Stöðugar tækniframfarir og aukin
menntun síðastliðinna 200 ára hafa gert líf okkar að
flestu leyti auðveldara og betra. Eitt skýrasta dæmið
um þetta er læknisfræðin sem hefur gjörbreytt lífi fólks.
Sjúkrahúsin í dag eru búin öflugum tæknibúnaði sem
gerir læknum kleift að greina sjúkdóma og lækna fólk
sem ekki var nokkur kostur að gera áður en þessi tæki
komu til sögunnar. Sumir hafa talað með neikvæðum
hætti um nýyrðið hátæknisjúkrahús og þessa dularfullu
og óskilgreindu hátækni sem stundum er leidd fram sem
illvígur og tilfinningalaus andstæðingur hins mannlega í
umönnun sjúkra. Tæknin er þó auðvitað ekkert annað en
tól í hendi kunnáttufólks sem leitar allra leiða til að verða
að liði í þjónustu við sjúka.
Sjúkrahús var fyrst stofnað á Akureyri 1873 og þar er
elsta samfellda saga sjúkrahúss á Íslandi. Árið 1953 var
byggt nýtt sjúkrahús og var nafni þess breytt í fjórðungs-
sjúkrahús en í því fólst meðal annars aukin ábyrgð og
stærra þjónustusvæði. Þessu fylgdi einnig aukið framlag
ríkisins til tækjakaupa og á skömmum tíma var byggt upp
hátæknisjúkrahús á Akureyri.
Á myndinni er Sigurður Ólason röntgenlæknir (1918-
1996) að sýna notkun á nýju tæki sem sjúkrahúsið fékk í
nóvember 1962. Tegundarheiti tækisins er ekki þekkt en
þetta mun vera dæmigert röntgen- og gegnumlýsingar-
tæki sem notað var til að leita að berklum og til að skoða
innyfli, maga og ristil. Tækið þótti einkar hentugt þar
sem hægt var að snúa því á alla kanta með sjúklingum
en bæði var hægt að skoða og taka myndir. Sigurður er
hér að sýna notkunina og „sjúklingurinn“ er Árni Ólafs-
son kórstjóri og skrifstofumaður hjá KEA en myndina tók
Gunnlaugur P. Kristinsson fræðslustjóri KEA og áhuga-
ljósmyndari, en hann tók fjölmargar myndir fyrir sjúkra-
húsið. Myndin er birt með leyfi Minjasafns Akureyrar.
Jón Ólafur Ísberg
Nýtt tæki
Mynd frá árinu 1941, breskir hermenn að marsera í Ingólfsstræti beint á móti húsi Guðmundar Hannessonar, Hverfisgötu 12, þar sem
Gunnlaugur Claessen hafði aðstöðu sína. Ofar í götunni er Vísir til húsa og Félagsprentsmiðjan, en þar var Læknablaðið prentað
áratugum saman.
Ljósmyndari: Skafti Guðjónsson/Ljósmyndasafn Reykjavíkur.
Ný meðferð fyrir sjúklinga með sykursýki tegund 2
Ný leið til að lækka
umframmagn af glúkósa
- fjarlægir hann1
Eina meðferðin sem
fjarlægir umframmagn
af glúkósa um nýrun1
FJARLÆGIR
um 70 g af glúkósa
daglega.
Getur leitt til þyngdartaps1
1 Heimild: Sérlyfjaskrártexti Forxiga (dapagliflozin),
apríl 2013.
LÆKKAR
BLÓÐSYKUR
HbA1C1
Nýtt!
03
-2
01
4-
01
„Engin rafstöð var komin upp í Reykja-
vík, ef frá er talinn gufudrifinn rafall í
eigu timburverkstæðis Völundar, en það
var staðsett um 300 metrum austan við
hús Guðmundar Hannessonar. Claes-
sen náði samkomulagi við frændur sína
á þeim bæ og rafstrengur var lagður
frá Völundi að Hverfisgötu 12. Þetta var
hinsvegar mjög léleg lausn. Óviðunandi
sveiflur voru á straumi og spennu, en
úr því ekki var í önnur hús að venda,
varð að reyna að not aðstöðuna. Því var
gert samkomulag um að verkstæðið
skyldi stöðva vinnuvélar sínar, þegar
læknirinn hringdi og byggist við að þurfa
á hámarksorku að halda.“
Brekkan Á. Upphaf röntgenlækninga á Íslandi.
Brautryðjandinn. Læknablaðið 1995; 81: 783-9.
Brjóstmynd af Gunnlaugi Claessen (1881-1948) sem sett var utan á hlaðinn grunn
hússins á Hverfisgötu 12 að tilstuðlan dætra hans árið 1994. Tilefnið var að liðin voru
80 ár frá því Gunnlaugur setti fyrsta röntgengeislann í loftið á Íslandi.